Amerikaanse Torpedobootjagers van de Clemson-klasse

De Clemson-klasse torpedobootjagers was een groep van 156 torpedobootjagers in dienst genomen tussen 1919 en 1922. Het ontwerp was gebaseerd op haar voorgangers van de Wickes-klasse. Binnen de Clemson-klasse werden de meeste schepen gebouwd van een aantal klassen die later bekend zouden staan als "flush-deckers", "four-stackers" of ook wel "four-pipers".

Hoewel te laat voor de Eerste Wereldoorlog, namen een aanzienlijk aantal schepen nog deel aan de Tweede Wereldoorlog. Vier schepen werden verbouwd tot Destroyer Minelayers (DM). Een totaal van 19 schepen uit deze klasse gingen in 1940 naar de Royal Navy in het kader van de Destroyers for Bases Agreement, waar ze onderdeel werden van de Town-klasse torpedobootjagers

USS Brooks (DD-232), 1920 Bron: Wilco Vermeer collection

Toen in de Eerste Wereldoorlog de Amerikaanse scheepswerven problemen hadden om de wensen van de U.S. Navy tegemoet te komen, werd afgestapt van de traditionele bouw van torpedobootjagers met een verhoogd voorschip en ontstond een nieuwe ontwerp dat sneller gebouwd kon worden, de flush deck. Een eerste experiment met dit ontwerp resulteerde in de Caldwell-klasse^[1]. In mei 1917 werd toestemming gegeven tot de bouw van een verbeterd ontwerp, de Wickes-klasse^[2]. Deze klasse zou de eerste worden welke in massaproductie wou worden geproduceerd bij verschillende scheepswerven.

Nog voordat de Wickes-klasse zich had kunnen bewijzen in gebruik werd besloten op basis van deze klasse een groep torpedobootjagers te bouwen die meer ingericht dienden te worden als onderzeebootjager^[3]. Zowel de Wickes-klasse als de daarvoor ontworpen Caldwell-klasse waren goed, maar verschilden onderling nog te veel van elkaar op basis van welke scheepswerf de schepen gebouwd had^[4]. De ontwikkelingen vroegen vooral om meer, betere en veelzijdiger torpedobootjagers. Bij de ontwerpen werd voornamelijk uit gegaan van een reductie in snelheid omdat ruimte gemaakt moest worden voor het opslaan van dieptebommen en meer brandstof. Hiervoor zouden twee boilers moeten worden verwijdert. Voor de bewapening werden diverse studies uitgevoerd, waarbij een aantal schepen (DD-231 t/m DD-235) uiteindelijk 127 mm geschut ontvingen in plaats van 102 mm^[5].

USS Simpson (DD-221) in de jaren 1920 Bron: US Navy photo NH 69448

Uiteindelijk werd besloten dat de snelheid op 35 knopen (65 km/u) moest worden gehouden zodat de schepen ook als escorteschepen konden worden ingezet. Om het bereik te vergroten werden aan beide zijden van de romp extra brandstoftanks aangebracht waardoor brandstof boven de waterlijn kwam te liggen. Ook voor het zwaarder geschut werd geen keuze gemaakt voor wat betreft het grootste deel van de schepen, hoewel de aanhechting voor het geschut wel geschikt werd gemaakt om later zwaarder geschut te plaatsen. Op het dekhuis op het achterschip werd een stuk 76 mm luchtafweer toegevoegd^[6].

Al met al ontving de Clemson-klasse hetzelfde hoofdgeschut als de Wickes-klasse en wel vier stuks 102mm/50 kaliber^[7] en vier batterijen van elk drie 533 mm torpedolanceerbuizen^[8], twee batterijen aan elke zijde. In het ontwerp was rekening gehouden met twee stuks 76 mm/23 kaliber luchtafweergeschut^[9], werd er veelal standaard maar één op het achterste dekhuis geplaatst. In sommige gevallen werd het achterste hoofdgeschut vervangen door een iets kleiner stuk geschut of zelfs geheel weggehaald, waardoor meer dieptebommen konden worden meegevoerd^[10]. Op het achterdek werden twee rekken aangebracht voor dieptebommen en voor het achterste dekhuis werd een Y-werper voor dieptebommen aangebracht^[11].

USS Fox (DD-234) in de jaren 1930 Bron: US Navy photo NH 53937

Ook al kon dus zwaarder geschut worden geplaatst, werd uiteindelijk slechts bij zeven schepen ander geschut ook daadwerkelijk geplaatst. DD-231 t/m DD-235 ontvingen het 127 mm geschut, terwijl de USS Hovey (DD-208) en de USS Long (DD-209) dubbelloops 102mm/50 kaliber geschut ontvingen. De schepen werden in zeven groepen "batches" besteld, waarbij van de eerste groep zes schepen (DD-200 t/m DD-205 werden afbesteld, zonder dat ze een naam kregen. Vijf groepen werden besteld op 6 oktober 1917, de volgende groepen op 4 maart 1917 en 26 april 1917^[12].

Ondanks de tevredenheid over het ontwerp, bleken de schepen minder geschikt voor hun rol als onderzeebootjager dan was bedacht. Hoewel de achterzijde van de romp dusdanig was ontworpen dat deze zeer geschikt was voor het afrollen van dieptebommen, dook bij hogere snelheden het achterschip diep in het water, waardoor de draaisnelheid van de schepen negatief werd beïnvloed. De schepen reageerden hevig op weersinvloeden en het rechte dek, het "flush deck ontwerp" resulteerde in veel wateroverlast over het gehele dek^[13]. Uiteindelijk werden er toch nog 156 schepen in de Clemson-klasse gebouwd, een zestal voorgenomen schepen werden afbesteld^[14].

Op 8 september 1923, voer Destroyer Squadron 11 (DesRon 11), bestaande uit veertien Clemson-klasse torpedobootjagers, onder bevel van Captain Edward H. Watson, van San Francisco Bay naar San Diego Bay. Door een navigatiefout liepen de in formatie varende schepen vast op de rotsen bij Honda Point. Zeven schepen gingen hierbij verloren en twee schepen raakten licht beschadigd en 23 marinemensen kwamen om het leven. De overige schepen wisten de rotsen te vermijden.^[15]

ramp bij Honda Point Bron: US Navy photo NH 66722

Een groot aantal schepen werden in 1930 uit dienst genomen in het kader van de London Naval Treaty. Van de Clemson-klasse schepen, uitgerust met Yarrow boilers, werden rond diezelfde tijd uit de dienst teruggetrokken. vier schepen werden in 1937 omgebouwd tot mijnenleggers van het type Destroyer Minelayer (DM)^[16]. In het kader van het Destroyers for Bases Agreement programma werden in 1940 totaal 19 Clemson-klasse schepen overgedragen aan de Royal Navy, waar ze onder werden gebracht in de Town-klasse, samen met andere Amerikaanse torpedobootjagers. een aantal schepen werd omgebouwd tot transportschepen (APD), mijnenvegers (DMS) of vliegtuigmoederschepen (AVD).

De schepen die nog in dienst van de US Navy waren tijdens de Tweede Wereldoorlog, werden in veel gevallen voor wat betreft de hoofdbewapening voorzien van 76mm/50 kaliber geschut dat zowel voor oppervlakte doelen als voor luchtdoelen kon worden ingezet^[17]. De tot vliegtuigmoederschip omgebouwde schepen behielden twee stuks geschut, de transportschepen, mijnenleggers en mijnenvegers, drie tuks. Bij de mijnenvegers werden te torpedolanceerinstallaties vervangen voor mijnenveeg installaties. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gingen 17 Clemson-klasse torpedobootjagers verloren. De USS Reuben James (DD-245), kreeg de twijfelachtige eer het eerste gevechtsslachtoffer van de U.S. Navy te worden toen het op 31 oktober 1941, nog voordat de Verenigde Staten bij de oorlog betrokken was, door de Duitse onderzeeboot U 552 werd getorpedeerd^[18]. Een andere clemsonnn-klasse schip, de USS Stewart (DD-224) viel in handen van de Japanse Marine die het als Patrouilleboot Dai-102-Go Shokaitei in dienst nam.

USS Alden (DD-211), Mare Island, 2 september 1942 Bron: Vallejo Naval and Historical Museum

Noten

1. Klobuchar, 2015, pag. 15
2. Klobuchar, 2015, pag. 16
3. Klobuchar, 2015, pag. 16
4. Lardas, 2018, pag. 15
5. Friedman, 2004, pag, 44
6. Friedman, 2004, pag, 44
7. Friedman, 2004, pag, 45
8. Friedman, 2004, pag, 45
9. Lardas, 2018, pag. 16
10. Friedman, 2004, pag, 44
11. Friedman, 2004, pag, 45
12. Lardas, 2018, pag. 18
13. Friedman, 2004, pag, 45
14. Gardiner, 1985, pag. 125
15. Honda (Pedernales) Point, California / Naval History and Heritage Command
16. Silverstone, 1965, pag. 112
17. Morison, 1962, pag. 39
18. Lardas, 2018, pag. 5