Duitse Zware-kruiser Admiral Graf Spee (1933)

De Admiral Graf Spee werd wereldberoemd door de Slag bij Rio de la Plata, waarbij het schip, ingesloten door Britse schepen, op 17 december 1939 door de eigen bemanning bij Montevideo tot zinken werd gebracht. Het schip was in 1936 in dienst gekomen en in 1938 tot vlaggenschip van de Kriegsmarine benoemd. Het schip nam deel aan de Internationale Blokkade tijdens Spaanse Burgeroorlog en was op 21 augustus 1939 uit Wilhelmshaven vertrokken. Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog was het schip buitengaats en kon gelijk in actie komen. De Royal Navy ging op jacht met de genoemde ontknoping in Montevideo als uitslag.

De Admiral Graf Spee werd door de Reichsmarine besteld als vervanger voor het oude slagschip SMS Braunschweig (1902). Op 1 oktober 1932 werd op de Reichsmarinewerft in Wilhelmshaven de kiel voor bouwnummer 125 gelegd, het schip dat bekend zou worden als Admiral Graf Spee. De Admiral Graf Spee werd vernoemd naar Maximilian Johannes Maria Hubert Reichsgraf von Spee. Het was een schip uit de Deutschland-klasse, ontworpen geheel in verhouding tot alle Internationale vlootverdragen van die tijd. Op 30 juni 1934 werd het schip te water gelaten en op 6 januari 1936 afgeleverd.^[1][2][3]

Het 186 meter lange schip had een waterverplaatsing van 14.890 ton. De vier sets MAN dieselmotoren konden een snelheid genereren van ruim 28 knopen (52 km/u) en konden bij volledige brandstoflading met een kruissnelheid van 18 knopen (34 km/u) een afstand afleggen van 30.200 km. De hoofdbewapening bestond uit 2x3 280 mm SK C.28 geschut, opgesteld voor en achter de bovenbouw. De secondaire bewapening bestond uit 8x1 150 mm SK C/28 geschut. Het luchtafweergeschut was opgebouwd met drie 88 mm L/45 geschut. De bewapening werd afgerond met 2x4 533 mm torpedolanceerbuizen. Het romppantser was 100 mm dik en het dekpantser tussen de 45 en 70 mm. Het hoofdgeschut werd beschermd door 80 mm dikke zijkanten en een 140 mm dikke frontplaat. De radarinstallatie bestond uit een FMG G(gO) "Seetakt" set.^[4][5][6]

Na de in dienst stelling werd het schip eerst gebruikt voor oefeningen en proefvaarten. In 1935 werd de accommodatie voor de manschappen uitgebreid evenals het luchtafweergeschut. Het 88 mm geschut werd vervangen door zes 88 mm L/48 geschut.^[7]

Evenals haar zusterschepen zag de Admiral Graf Spee actie tijdens de Spaanse Burgeroorlog in dienst van de internationale blokkade. Haar eerste operatie daar duurde van 20 augustus 1936 tot 9 oktober 1936. Na korte afwezigheid nam de Admiral Graf Spee van 13 december 1936 tot 14 februari 1937 deel aan de tweede operatie bij Spanje, gevolgd door een derde van 2 maart 1937 tot 6 mei 1937. Tijdens de kroningsfeesten voor de Britse koning George VI nam het schip deel aan de vlootschouw van 15 tot 22 mei 1937. Hierna voer het weer naar Spanje voor een vierde operatie van 23 juni 1937 tot 7 augustus 1937. In september en december ondernam de Admiral Graf Spee twee missies naar Scandinavië voor koud weer trainingen, om voor een vijfde operatie in Spaanse wateren te arriveren op 7 februari 1938. Na deze operatie volgden de rest van 1938 diverse trainingen in Noorse wateren en in de Atlantische Oceaan. Hetzelfde jaar werd het 88 mm geschut vervangen door zes 105 mm L/65, vier 37 mm SK C.30 en tien 20 mm C/30 luchtafweergeschut. Van 22 tot 24 maart 1939 nam het schip deel aan de annexatie van Memel. De maanden april en mei 1939 werden gevuld door gezamenlijke operatie met andere Duitse marineschepen op de Atlantische Oceaan in de buurt van Spanje en Portugal. Op 30 mei escorteerde het hiermee de thuisvaart van het uit Spanje vertrekkende Condor Legion.^[8][9]

Beschadigde Admiral Graf Spee loop Montevideo binnen in december 1939 Bron: York Space Institutional Respository

Op 21 augustus 1939 vertrok het schip uit Wilhelmshaven naar haar wachtstation in het zuiden van de Atlantische Oceaan. Na aanvang van de vijandelijkheden, kwam de Admiral Graf Spee op 26 september 1939 in actie. In de zuidelijke Atlantische Oceaan en de Indische Oceaan, werden in korte tijd negen vrachtschepen tot zinken gebracht. De Royal Navy opende een grootscheepse jacht op het schip, dat op 13 december 1939 haar ontknoping naderde nabij Montevideo. In een gevecht met de kruisers HMS Exeter (68), HMS Ajax (22) en HMS Achilles (70), bekend als de Slag bij Rio de la Plata, kreeg de Admiral Graf Spee het zwaar te verduren. Om reparaties te kunnen uitvoeren, vluchtte het schip de haven van Montevideo in. Ze mocht hier 72 uur blijven. Toen de Admiral Graf Spee moest vertrekken nam haar commandant, Kapitän Hans Langsdorff, ten onrechte aan dat een grote Brits/Franse vloot het lag op te wachten. Om vernietiging door de vijand te voorkomen werd het schip op 17 december 1939 door de eigen bemanning tot zinken gebracht.^[10]

Het brandende wrak van de Admiral Graf Spee op 17 december 1939 Bron: Public Domain (onbekend)

Noten

1. Gröner, 1990, pag. 60-62
2. Chesneau, 1980, pag. 227
3. Williamson, 2012, pag. 39
4. Gröner, 1990, pag. 60-61
5. Pope, 2005, pag. 3
6. Koop, 2014, pag. 33-34
7. Gröner, 1990, pag. 60-61
8. Gröner, 1990, pag. 60-61
9. Williamson, 2012, pag. 40
10. Pope, 2005, pag. 7