De bekende oorlogsfilm "the guns of Navarone" uit 1961 werd gebaseerd op het gelijknamige boek dat werd geschreven door Alistair MacLean en werd uitgegeven in 1957. Alistair MacLean is een bekende schrijver van avonturenromans en werd bekend door het boek Zr. Ms. Ulysses dat zich eveneens afspeelt tijdens de Tweede wereldoorlog. In 1988 werd "the guns of Navarone" vertaald in het Nederlands en onlangs verscheen de 31ste druk.
Het boek gaat over een bepaalde militaire operatie in het Middellandse zee gebied. Op het eiland Navarone bevinden zich twee grote radargestuurde kanonnen die alle maritieme activiteit in de 2000 vierkante mijl grote hoek tussen de Leraden en de Turkse kust verlammen. Op het eiland Kheros, het eerste eiland van de Leraden bevinden zich 1200 Britse soldaten die binnen 1 week geëvacueerd dienen te worden aangezien een Duitse invasie verwacht wordt op dit eiland. De Duitsers zijn echter heer en meester in de lucht boven de Aegeïsche zee en de enige mogelijkheid om de Britse soldaten te redden is dan ook een evacuatie per schip. De schepen worden echter bedreigd door de kanonnen van Navarone en om de evacuatie te laten slagen moeten deze twee kanonnen dan ook uitgeschakeld worden.

Kapitein Keith Mallory, een wereldberoemde alpinist uit Nieuw-Zeeland wordt aangesteld als leider van een team dat de opdracht krijgt om de kanonnen op het eiland Navarone uit te schakelen. Zijn team bestaat uit nog vier andere personen uit de verschillende geallieerde legers met elk hun eigen specialiteit. Brown is radio- en machinetechnicus en verantwoordelijk voor het radiocontact en de machines van de boot, Andrea is een Griekse officier met uitstekende guerrillavaardigheden en een vaste metgezel van Mallory. Miller is verantwoordelijk voor de explosieven en Stevens is schipper en net als Mallory een bekwaam alpinist. Op het eiland Navarone kan het team hulp verwachten van de verzetstrijders Louki en Panayis.

Het team zal bij nacht op het eiland moeten komen en de enige manier om op het eiland te komen is door de zeer moeilijke beklimming van de zuidkust van Navarone. Wanneer die beklommen is, moet er geprobeerd worden om de kanonnen van Navarone uit te schakelen met behulp van explosieven. De kanonnen worden echter goed bewaakt door de Duitsers en op het bergachtige eiland zijn bovendien zeer bekwame Duitse Alpenjagers gelegerd. De operatie zal niet gemakkelijk worden zeker niet doordat door spionage de geheime operatie ook bekend is bij de Duitsers. Het team komt gedurende de operatie dan ook voor verschillende problemen te staan.

Het boek bestempel ik eerder als een avonturenroman dan als een oorlogsroman. De operatie speelt zich wel af gedurende de Tweede Wereldoorlog en het verhaal gaat bovendien wel om een militaire operatie maar het verhaal is naar mijn mening net iets te sensationeel en avontuurlijk voor een serieuze oorlogsroman. Bovendien is het verhaal voor het grootste gedeelte fictie en kan ik het verhaal niet echt serieus nemen. De capaciteiten van de mannen in het verhaal zijn soms erg overdreven en de manier waarop men erin slaagt om de opdracht te volbrengen is niet echt overtuigend. De manier waarop een klein team van uitgeputte mannen erin slaagt om de operatie te volbrengen op een eiland waarop het wemelt van Duitse soldaten is naar mijn mening feitelijk onmogelijk. Dat de Duitsers op de hoogte zijn van de geheime operatie van het team van Mallory, dat het team moet zorgen voor een dodelijk gewonde kameraad en dat er sprake is van een verrader binnen het team maakt het slagen van de operatie naar mijn mening alleen maar onmogelijker.

Veel kritiek heb ik dus op het waarheidsgehalte van dit boek, maar dat betekent niet dat het verhaal ook slecht is. Alle ingrediënten van een avonturenroman zijn in het boek aanwezig en ondanks dat het verhaal niet realistisch is, is het wel spannend en is de verhaallijn goed en voor die tijd redelijk origineel. De samenwerking tussen de mannen uit de verschillende geallieerde legers is goed beschreven en ook hun karakters zijn eenvoudig maar sluiten goed bij elkaar en het verhaal aan. Het boek is leuk om te lezen maar veel informatie of kennis kun je er niet uithalen. Een echt duidelijke boodschap kun je ook niet in het boek herkennen maar zoals in elke avonturenroman blijkt wel weer dat het goede het kwaad overwint en dat door een goede samenwerking van de mannen het onmogelijke uiteindelijk mogelijk blijkt. Wat ik jammer vond, was dat een kaartje van het gebied in het boek ontbrak. Dit had het verhaal enigszins kunnen verduidelijken.

Tussen het boek en de film zijn een aantal opmerkelijke verschillen, de verhaallijn is echter in grote lijnen gelijk. Vond je de film goed, dan is het leuk om ook het boek te lezen en de verschillen op te merken. Het boek is leuk om te lezen, door de avontuurlijke verhaallijn en de vele problemen waarvoor het team van Mallory komt te staan, lees je het boek op een snelle en ontspannende manier uit. Veel indruk zal het verhaal echter niet maken en voor de echte geïnteresseerden in de Tweede Wereldoorlog zal dit boek niet interessant zijn.