TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

De vuurstorm

Titel:De vuurstorm
Schrijver:Goldammer, F.
Uitgever:Cargo
Uitgebracht:2019
Pagina's:318
ISBN:9789403147208
Omschrijving:

In de nacht van 13 op 14 februari 1945 werd 70% van de binnenstad van Dresden verwoest door een tapijtbombardement uitgevoerd door de geallieerde luchtmachten. Brandbommen veroorzaakten in het centrum vuurstormen die door de straten raasden en vrijwel alles en iedereen verslonden. Het slachtofferaantal wordt tegenwoordig geschat op circa 25.000, maar door de in grote aantallen in de stad aanwezige ongeregistreerde vluchtelingen kan dit ook hoger zijn geweest. Het besluit van de geallieerden om in deze fase van de oorlog, met de overwinning in het vooruitzicht, dit vernietigende bombardement uit te voeren, is omstreden. Het zou nog tientallen jaren duren voordat de stad herbouwd was, met de ingebruikname van de Frauenkirche in 2005 als symbolisch sluitstuk.

Het bombardement op Dresden vormt het decor voor verschillende romans, waaronder "Slachthuis vijf" van Kurt Vonnegut en "Het stenen bruidsbed" van Harry Mulisch. In de thriller "De vuurstorm" van de Duitse schrijver Frank Goldammer speelt deze gebeurtenis ook een prominente rol. De hoofdrolspeler is rechercheur Max Heller van de politie in Dresden. Hij vocht mee tijdens de Eerste Wereldoorlog en is vanwege zijn leeftijd niet in de Wehrmacht opgeroepen. Het verhaal begint zoals elke traditionele krimi, met de vondst van een lijk. Twee jongens in het uniform van het Deutsche Jungvolk hebben het aangetroffen in een botenhuis langs de Elbe. Het gaat om een jonge vrouw, van wie het lichaam is toegetakeld met een mes. Eén van de jongens denkt te weten wie de dader is. "Dat was de enge man, hè?" vraagt hij angstig aan de politieman.

Sinds de zomer van 1944 vinden er bombardementen op de stad plaats. In de donkere schuilkelders doen algauw geruchten de ronde over een moordenaar die na het loeien van het luchtalarm rondsluipt door de straten, op zoek naar een prooi. Om een uitbraak van massahysterie te voorkomen, moet Heller met vanwege de oorlog beperkte middelen proberen een dader te vinden. De noodzaak daartoe wordt alleen maar groter als er meer slachtoffers worden gevonden. Hun huid is met een scalpel afgestroopt terwijl ze nog in leven waren. De ervaren rechercheur moet verantwoording afleggen aan SS-Obersturmbannführer Rudolf Klepp, die zijn baantje als politiechef alleen maar te danken heeft aan zijn SS-lidmaatschap – hiervoor was hij werkzaam als slager. Zijn vooroordelen wegen zwaarder dan serieus recherchewerk. Liever schuift hij de schuld gemakzuchtig af op een Jood dan dat hij extra middelen beschikbaar stelt voor het onderzoek.

Gedurende het politieonderzoek vindt het grote bombardement plaats, waar ook Heller door overvallen wordt. De auteur heeft de helse omstandigheden in de stad aangrijpend beschreven. Terwijl hij zich een weg baant tussen smeulende puinhopen en verkoolde lichamen, geplaagd door de ondraaglijk hete lucht, maakt de politieman zich vooral zorgen om zijn echtgenote Karin, waarvan hij niet weet of ze zich heeft kunnen redden. Wanneer de stad in mei 1945 door het Rode Leger wordt bezet, is de moordenaar nog altijd niet gevonden. Met het risico om als voormalige politieman door de Sovjets gearresteerd te worden, besluit Heller om zijn zoektocht naar "de enge man" voort te zetten. Eerst tegengewerkt door een onkundige nazi, moet hij het nu zien te rooien met een wraakzuchtige Russische politiek commissaris. Tijdens de Duitse bezetting van zijn land is zijn hele familie gedood door landgenoten van Heller. Voor hem is elke Duitser een dader. Het opsporen van een individuele moordenaar in een stad vol potentiële moordenaars komt op hem aanvankelijk als zinloos over.

Het scenario van Goldhammer doet enigszins denken aan de geschiedenis van de zogenoemde "S-Bahn-moordenaar" in Berlijn. In de periode 1940-1941 werden enkele lichamen van vermoorde vrouwen aangetroffen langs of in de buurt van de S-Bahn, wat veel onrust veroorzaakte in de stad in oorlogstijd. Als gevolg van de bevooroordeeldheid binnen het nationaalsocialistische politieapparaat duurde het onnodig lang voordat de dader opgespoord werd. De dader, Paul Ogorzow, voldeed niet aan het profiel; hij was een gewaardeerde spoorwegmedewerker, een liefhebbende gezinsvader en lid van de NSDAP en de SA. Zowel de dreigende uitbraak van massahysterie als het ideologisch bevooroordeelde politieonderzoek, dat zowel de fictieve als waargebeurde zaak kenmerkt, wordt door de thrillerschrijver geloofwaardig onder woorden gebracht.

Waar het boek onvermijdelijk aan doet denken, is aan de boeken van Philipp Kerr over de fictieve Duitse politieman Bernie Gunther. Gunthers zwarte humor en zijn connecties met nazibonzen en andere schimmige figuren, staan echter haaks op het veel minder opwindende leven van Heller. Waar Gunther in zeven sloten tegelijk loopt, probeert Heller niet op te vallen en problemen te vermijden. Hij maakt zich zorgen om zijn zoons aan het front en moet geld verdienen om zichzelf en zijn vrouw te onderhouden. Je zou hem kunnen zien als een gemiddelde Duitser, geen fanatiekeling, maar ook geen held; iemand die zijn plicht doet, maar niets meer dan dat. Het is van betekenis dat hij na het bombardement op Dresden, gedurende de Sovjetbezetting, echter van houding verandert. Dan zet hij alsnog veel op het spel om te doen wat hem in de nazitijd niet lukte, het opsporen van de moordenaar en het brengen van gerechtigheid.

Voor de liefhebber van de boeken van Philipp Kerr is "De vuurstorm", ondanks de genoemde verschillen in de hoofdpersonen, een aanrader. Met overtuiging en historisch besef beschrijft Frank Goldhammer het leven en de sfeer in Dresden, zowel voorafgaand aan het bombardement als tijdens de grimmige, naoorlogse Sovjetbezetting. Zijn weergave van het gruwelijke bombardement op de stad is sensationeel, maar niet misplaatst of ongepast. De gebeurtenis vormt niet alleen een historische breuk in de geschiedenis van de stad, maar ook een keerpunt in het karakter van de hoofdpersoon. Dat is origineel gevonden en geeft het historische drama een waardige plek in het verhaal. Hou je van historische thrillers, dan is dit spannende en geloofwaardig onderbouwde boek het lezen zonder meer waard.

Beoordeling: Zeer goed

Informatie

Artikel door:
Kevin Prenger
Geplaatst op:
12-07-2019
Laatst gewijzigd:
14-07-2019
Feedback?
Stuur het in!

Afbeeldingen