TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Haaien en kleine vissen

Titel: Haaien en kleine vissen
Auteur: Wolfgang Ott
Uitgever: De Boekerij N.V. – Baarn
Uitgebracht: 1957 (Haie und kleine Fische)
ISBN: n.v.t.
Omschrijving:

De roman begint juist voordat de Schemeroorlog tussen Duitsland enerzijds, en Engeland en Frankrijk anderzijds van start gaat. Hans Teichmann wordt reeds vanaf het begin als hoofdpersonage geportretteerd. Samen met zijn twee vrienden Emil Stollenberg en Gerd Heyne werkt hij op een haringlogger. Dit schip wordt bij het uitbreken van de schijnoorlog opgevorderd door het Duitse leger om omgebouwd te worden als mijnenveger. Reeds op de eerste uitvaart gaan enkele van de schepen van hun escadrille verloren. De jongens zien het niet zo zitten om op ‘die gammele roestbak’ gedurende de hele oorlog te dienen. Veel te gevaarlijk naar hun zin, en totaal niet eervol. De oorlogsschepen van de Kriegsmarine spreken hen veel meer aan.
Dus besluiten ze om daadwerkelijk aan te monsteren bij de marine, maar daarvoor moeten ze natuurlijk een opleiding ondergaan. Deze training is zwaar, maar de jongemannen slepen zich ook hier gezamenlijk door. Enkele hilarische situaties spelen zich af, een teken aan de wand dat niet alles kommer en kwel is in de oorlog. Teichmann heeft wel enige vervelende ervaringen met de vrouw van de compagniescommandant, en komt vaak in aanvaring met het gezag op de basis.
Na de opleiding dienen ze een tijdje bij de oppervlakteschepen, waar ze weer op mijnenvegers terecht komen. Deze schepen zijn echter van een betere kwaliteit dan de haringloggers waar ze eerder op voeren. De eerste echte acties komen aan bod, waarbij ze voornamelijk worden aangevallen door geallieerde vliegtuigen. Deze gevechten, gecombineerd met het onschadelijk maken van mijnen, zorgt voor enkele spannende momenten. Daarenboven is hun bootcommandant een ongelooflijk irritante, zielige man. Zodat de bemanning besluit om komaf te maken met hun bevelhebber. Er had zich op het schip de normale rivaliteit ontwikkeld tussen de bemanningsleden, maar toch is er gemakkelijk eensgezindheid gevonden in deze materie. Het duurt dan ook niet lang voordat de bevelhebber tijdens een storm overboord ‘valt’. Het geheel wordt getooid met een schipbreuk, waarbij nog enkele schrikwekkende ervaringen worden beschreven van drenkelingen en de meeuwen die het op hen gemunt hebben. De gruwel van de oorlog in volle glorie.
Na enige ervaring te hebben opgedaan bij de oppervlakteschepen, monsteren ze aan bij het duikbootwapen. Ze komen in een onderzeeër onder kapitein Lüttke, wiens haat tegen de Engelsen algemeen bekend is. De eerste patrouillevaarten leveren niet veel op, maar na verloop van tijd dringt er een beklijvende spanning door in de boot, bij de eerste contacten met de ASDIC (Door de Britten gebruikt systeem om Duitse onderzeeërs op te sporen). De oorlog is verre van gedaan voor deze dappere bemanningen van de duikboten...

De gruwel van de zeeoorlog ten voeten uit. Dat is de ideale beschrijving van dit boek. Grappige momenten en sfeerscheppende beschrijvingen van de bemanning wisselen af met spanning, beklijvende, ijselijke spanning. De jongemannen komen van de rustige haringvisserij terecht in de allesverslindende oorlog. Na een eerste gruwelijke ervaring op zee, komen ze terecht op een opleidingsschool voor de marine. Hier wordt de opleiding van deze jongemannen grondig beschreven. De auteur besteedt hier veel aandacht aan de uitbouw van zijn hoofdpersonage en deze van zijn vrienden. De karakterschets die hier gegeven wordt, veranderd in de loop van het boek nog wel een beetje, maar is toch vrij accuraat. Dit komt ook overeen met de werkelijkheid. Een militaire opleiding heeft altijd een zeer grote invloed op iemand. Ook op de anders grove, cynische Teichmann.
Nadien wordt deze opleiding, die plaatsvond in een rustige sfeer, gecontrasteerd met de snelheid van de oorlog, de daadkracht die van de mannen moet uitgaan en de besluiteloosheid die toch bij sommige mensen optreed. Dat deze besluiteloosheid uiteindelijk afgestraft wordt, behoeft geen uitleg.

Maar uiteindelijk draait het hele boek uit op de grote climax, de oorlog met het duikbootwapen. De kleine vissen, die zich als haaien onder water kunnen gedragen. Eenmaal men de beschrijvingen van de situaties aan boord van de duikboot leest, bemerkt men pas de kunst van de auteur om een verhaal te vertellen. Hij weet perfect de spanning op te wekken, maar ook de luchtigere momenten komen op de juiste plaats.

Beoordeling:  Zeer goed

Informatie

Artikel door:
Roel Boons
Geplaatst op:
02-02-2005
Laatst gewijzigd:
31-01-2009
Feedback?
Stuur het in!

Afbeeldingen