‘Verloren in het paradijs’ is een boek met een historische beschrijving over een niet zo bekende gebeurtenis in de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in de Pacific. Op 13 mei 1945 stortte een Amerikaans C-47 transportvliegtuig neer met aan boord officieren, soldaten en een aantal vrouwen van het WAC (Women’s Army Corps) in een nog niet in kaart gebracht gedeelte van Nederlands Nieuw-Guinea. Hier leefden Papoea-stammen nog in het stenen tijdperk en hadden zij nooit blanke mensen gezien. Een ander weinig bekend, maar ook historisch feit is dat er een Filippijns-Amerikaanse parachutisteneenheid gestationeerd was op Nieuw-Guinea die er vrijwillig voor koos om te helpen bij de vrijwel onmogelijke reddingspoging om de bemanning en de andere inzittenden van de C-47 naar de basis terug te halen. Men ging nog uit van een vermissing, want er was niets bekend over een crash en het aantal doden.

Europa was in mei 1945 bevrijd maar de oorlog in de Pacific ging door. In 1942 had Japan een invasie op Nieuw-Guinea uitgevoerd met de bedoeling een springplank naar Australië te hebben. Als gevolg daarvan had het eiland de volle aandacht van de geallieerden, omdat het midden in het oorlogsgebied lag in de Pacific. Met Operatie Reckless van de geallieerden in april 1944, waarbij de Japanse troepen uit elkaar werden gejaagd en de hoofdstad Hollandia op de noordkust van Nieuw-Guinea in geallieerde handen viel, werd Basis G opgezet, een groot Amerikaans kampement net buiten Hollandia. Het daar gestationeerde Far East Air Service Command (‘Fee-Ask’) zorgde voor bevoorrading, transport en onderhoud voor het Amerikaanse leger in de Pacific. Op 13 mei (Moederdag in Amerika) 1945, was er een bijzonder pleziertochtje geregeld voor het personeel dat vrij kon krijgen om met een C-47 naar Shangri-La, de ‘Verborgen Vallei’, te vliegen. Het Shangri-La van Nieuw-Guinea werd in mei 1944 ontdekt tijdens een verkenningsvlucht boven Centraal Nieuw-Guinea. Later werd de ‘Verborgen Vallei’ de ‘Baliemvallei’ genoemd, naar de rivier die door het ravijn stroomt.

‘Verloren in het paradijs’ gaat verder met het verhaal over de vlucht en het tegen een berg vliegen van de Gremlin Special, de bijnaam van de C-47 met het registratienummer 42-23952. Nadat het toestel gecrasht was waren er slechts vijf overlevenden. Twee leden van het WAC waren echter zo zwaar gewond dat zij de slechte omstandigheden in de jungle uiteindelijk niet overleefden. De drie overgeblevenen waren eveneens gewond, maar begonnen hongerig, vermoeid, in shocktoestand en ondanks hun akelige wonden aan een uitputtende tocht, terug naar hun gewone bewoonde wereld. Tijdens hun tocht kregen ze te maken met een primitieve en mogelijk agressieve bevolking. De ijle lucht hoog in de bergen zorgde voor extra vermoeidheid. Koude nachten met veel regen en vaak een laaghangende kille mist in de vrijwel ondoordringbare jungle waren eveneens hun vijand.

Onbekend met deze jungle en de daarin levende flora en fauna hadden ze als enig wapen een zakmes in hun bezit om zich te verweren tegen wat ze maar tegen konden komen. De in de staart van het vliegtuig gevonden eerstehulpdoos was al snel leeg en hun wonden konden zo niet meer behoorlijk verzorgd worden. Schimmels en bacteriën kregen vrij spel met alle vervelende en levensbedreigende gevolgen voor de drie overlevenden. Een aantal blikjes water en slechts wat ‘Charms’, harde snoepjes met vruchtensmaak, waren op tijd gered uit het nog steeds fel brandende vliegtuig voor de tocht om op te overleven.Te weinig voor drie personen voor de hele tocht.

Op 16 mei werden ze ontdekt op een open plek in de jungle door de piloot van een B-17 bommenwerper. De volgende dag werd er door een C-47 een aantal houten kratten en zogenaamde jungle-kits aan parachutes gedropt. De inhoud van één van de kratten bevatte een walkie-talkie zodat de overlevenden eindelijk contact konden leggen met de buitenwereld en verslag konden doen van de gebeurtenissen. De uiteindelijke redding met behulp van een C-47 en een zweefvliegtuig was zonder meer een waagstuk en spectaculair. Op 1 juli 1945 was de hele reddingsoperatie voltooid en iedereen die hier aan mee had meegeholpen terug op het vliegveld van Sentani.

De auteur, Mitchell Zuckoff, is professor aan de Boston University en een NY Times-bestsellerauteur. Hij heeft uitgebreid onderzoek gedaan en zelfs een reis naar Nieuw-Guinea gemaakt om het verhaal door de nog levende stamleden, die destijds kind waren, aan hem te laten vertellen. Aan het eind van het boek is een lijst van personen opgenomen waarna de dankbetuiging volgt en aantekeningen met betrekking tot de gebruikte bronnen en methoden. Daarna volgen de noten en een beknopte bibliografie. De schrijver sluit af met een alfabetisch register en citeert als laatste reacties op ‘Verloren in het paradijs’, waaronder van familie en vrienden van overlevenden, slachtoffers van de crash en redders. Dankzij de prettige schrijfstijl leest het boek gemakkelijk, ondanks de tussendoor uitgebreide beschrijvingen van de levensloop van de personen die in het verhaal voorkomen. Dit relaas over een groot maar gevaarlijk avontuur in een onbekend land is een aanrader voor de liefhebber van waargebeurde avonturenverhalen.