Mitsubishi G3M

Begin jaren 30 uitte admiraal Isoroku Yamamoto de wens om zijn marine te voorzien van meer vliegtuigen dan alleen de aan boord van vliegdekschepen gestationeerde toestellen. Hij zag vooral veel nut in aan land gestationeerde bommenwerpers die grote afstanden konden overbruggen voor het aanvallen van vijandelijke schepen en de ondersteuning van amfibische landingen op vijandelijk gebied. Mitsubishi ontving de opdracht een dergelijke bommenwerper te ontwikkelen en kwam met de Marine Type 96 Aanvalsbommenwerper Model 11, de Mitsubishi G3M

G3M in volle vlucht Bron: Wilco Vermeer collection

Om de wensen van Yamamoto in praktijk om te zetten, werd een team van Mitsubishi onder leiding van Sueo Honyo, Tomio Kubo en Nobukiko Kusubake aan het werk gezet. Zij kwamen eerst met een, op de Duitse Junkers gebaseerd, ontwerp voor een Mitsubishi Ka-9, wat zou leiden tot de Mitsubishi G1M een langeafstand verkenner.. Het toestel zou worden uitgerust met twee Hiro type 91-motoren met elk een vermogen van 500 pk. Het toestel vloog in april 1934 en de marine was onder de indruk van zijn prestaties.^[1][2][3]

Mitsubishi G1M Bron: Wilco Vermeer collection

Voor de verdere ontwikkeling werden maar liefst 21 prototypen gebouwd. Het eerste toestel vloog in juli 1935, gevolgd door de anderen. Op de diverse prototypen werden verschillende zaken uitgetest, zoals verschillende motoren en bewapening. Uiteindelijk zou in juni 1936 de productie aanvangen. De bij de geallieerden als "Nell" bekend staande toestellen werden in 1943 meer en meer uit de frontlijn teruggetrokken. Ze kwamen in tweedelijnsrollen terecht: als sleepvliegtuig voor zweeftoestellen, bommenwerpertrainer, transportvliegtuigen en maritiem verkenner.^[4]

Yokosuka L3Y Bron: Wilco Vermeer collection

Diverse toestellen zijn nog omgebouwd tot transportvliegtuig als Yokosuka L3Y. Alhoewel het type in 1941 eigenlijk al sterk verouderd was, heeft het toch nog een grote rol gespeeld en is het onder andere betrokken geweest bij het tot zinken brengen van de Britse slagschepen HMS Prince of Wales (53) en HMS Repulse (34).^[5]

In totaliteit werden maar liefst 21 prototypen gebouwd voordat met de serieproductie werd begonnen. Met deze prototypen werden diverse motor- en wapencombinaties uitgestes. De prototypen werden uitgerust met twee 750 pk (559 kW) Hiro Type 91 motoren, twee 830 pk (619 kW) Mitsubishi Kinsei 2 motoren of twee 910 pk (679 kW) Mitsubishi Kinsei 3 motoren. Afwisselend werden ze uitgevoerd met een dichte neus of een glazen neus.^[6]

Mitsubishi Ka-15 Bron: Public Domain (onbekend)

De prototypen werden na het testen en invliegen operationeel ingezet en ontvingen hierbij de aanduiding Mitsubishi G3M1a/c.

Het eerste productietype ontving de aanduiding Mitsubishi G3M1 Model 11 of ook wel Marine Type 96 Aanvalsbommenwerper Model 11.

De prototypen werden opgenomen binnen de reeks van de eerste produktieserie als Mitsubishi G3M1a/c. De G3M1a waren de toestellen met Hiro Type 91 motoren en de GM1c waren de toestellen met de Mitsubishi Kinsei motoren.

De eerste echte produktieserie kreeg twee Kinsei 3 motoren. Van deze eerste serie werden slechts 34 exemplaren gebouwd. Het toestel kreeg aanvankelijk een intrekbare buikkoepel met een 7,7 mm mitrailleur. Problemen met deze koepel zorgden ervoor dat deze al snel werd vervangen door twee "balkons" aan de zijkant. De eerst actie waarbij de G3M werd ingezet was op 14 augustus 1937, bij een luchtaanval op Shanghai.^[7]

G3M1 Bron: Wilco Vermeer collection

Een aantal G3M1 toestellen werden door Mitsubishi zelf omgebouwd tot gewapende of ongewapende transporttoestellen, aangedreven door twee 1.075 pk (803 kW) Mitsubishi Kinsei 45 motoren. Dit type werd aangeduid als Mitsubishi G3M1-L.

De tweede productieserie, aanvankelijk met een grote en kleine rugkoepel, werd aangeduid als Mitsubishi G3M2 en werd aangedreven door Mitsubishi Kinsei 41 of 42 motoren en een grotere brandstofcapaciteit.^[8]

Als Marine Type 96 Aanvalsbommenwerper Model 21 werden door Mitsubishi 343 exemplaren afgeleverd. Buiten Mitsubishi leverde ook Nakajima een hoeveelheid G4M2 toestellen af. Mitsubishi bouwde zelf 343 G3M2 toestellen van het Model 21. Nakajima bouwde 412 Nell's, in de uitvoeringen G3M2 en G3M3.^[9]

eskader G3M2 toestellen Bron: Public Domain (onbekend)

Er werden nog eens 238 toestellen gebouwd met één rugkoepel en twee zogenaamde glazen balkons, uitstulpsels aan de zijkant voor observatie en als geschut posten. Deze toestellen werden aangeduid als G3M2 Model 22 of Marine Type 96 Aanvalsbommenwerper Model 22.

Vanaf 1941 tot 1934 werd door Nakajima een onbekend aantal exemplaren uit een totaal van 412 exemplaren gebouwd met twee sterkere Mitsubishi Zuisei 51 motoren en grotere brandstofcapaciteit. Deze toestellen werden aangeduid als Marine Type 96 Aanvalsbommenwerper Model 23 of Mitsubishi G3M3 Model 23.^[10]

Noten

1. Stille, 2020, pag. 24
2. Howe, 1999, pag. 310
3. Evans, 1979, pag. 308
4. Lepage, 2020, pag. 297
5. Lepage, 2020, pag. 297
6. Bishop, 1998, pag. 392
7. Bishop, 1998, pag. 392
8. Bishop, 1998, pag. 392
9. Stille, 2020, pag. 25
10. Bishop, 1998, pag. 392