Een bezoek aan Auschwitz

Een bezoek aan Auschwitz is vanuit Nederland eenvoudig te plannen. Het kamp ligt niet erg ver van het vliegveld in Katowice. Een huurauto is een must, maar die zijn in Polen niet echt kostbaar. Met de auto is het ongeveer 35 minuten rijden naar Oœwiêcim (de stad waar Auschwitz ligt). Bovendien is de reis goed te combineren met andere bezienswaardigheden in de omgeving zoals bijvoorbeeld Krakow. In Krakow zijn diverse bezienswaardigheden te vinden waaronder bijvoorbeeld de voormalige fabriek van Oskar Schindler die is omgebouwd tot een modern en mooi museum over de Tweede Wereldoorlog.

Auschwitz I

Bij aankomst in Oœwiêcim kun je kiezen of je als eerste Auschwitz I of Auschwitz II bezoekt. Auschwitz I is het kleinere kamp met de stenen barakken. Deze voormalige Poolse legerbasis werd door de Duitsers omgebouwd tot krijgsgevangenkamp. Het kamp is vooral bekend van de bekende ARBEIT MACHT FREI poort, die vreemd genoeg niet het eerste aanzicht is van het kamp, pas na het voorbij lopen van enkele gebouwen kom je aan bij de poort. Mogelijk is dit vroeger anders geweest.



Diverse gebouwen zijn ingericht als expositieruimten, zo is de eerste rij barakken ingericht met exposities over de oorlog in Polen en andere algemene informatie over de oorlog. De tweede rij met barakken, waaronder het beruchte Block 11, gaan hoofdzakelijk over de twee kampen.




Vreemd is het feit dat enkele barakken en het voormalige huis van Rudolf Höss in gebruik zijn als woonhuizen. Deze woonhuizen kijken uit op de gaskamer van het kamp en de galg waar Rudolf Höss is opgehangen na de oorlog. Ze maken deel uit van het kamp maar zijn wel afgescheiden door een stalen poort.

In deze gaskamer werden duizenden mensen vermoord. De gaskamer bestaat uit diverse ruimtes, waaronder de gaskamer en een crematorium. Opvallend in het crematorium is de rails met draaiplateau's die zijn aangebracht op de grond. Deze dienden duidelijk om het proces te optimaliseren en te versnellen.




Het beruchtste gebouw op het kamp is zonder twijfel Block 11. Het gebouw waar de eerste vergassingen met Zyklon B plaatsvonden. In het ondergrondse gedeelte waar de vergassingen van Russische krijgsgevangen hebben plaatsgevonden, zijn vele cellen ingericht. Er zijn onder anderen verhonger cellen en stacellen te bezichtigen. De sfeer die de barak uit straalt is luguber, de afgesleten trap naar de kelder is voor velen de laatste trap geweest die ze hebben belopen.




Naast Block 11 was een executieplaats.



In de barakken die in dezelfde lijn staan als Block 11, is het kampleven en ander Auschwitz gerelateerd materiaal te bekijken. De entreegangen hangen vol met foto’s van gevangenen die zijn vermoord in Auschwitz.



Een barak is ingedeeld met de gesorteerde eigendommen van voormalige gevangenen. Er liggen brillen, koffers, schoenen en vele andere spullen.




De galg waar de kampcommandant Rudolf Höss is opgehangen staat zo’n 100 meter achter zijn voormalige woonhuis en recht achter de gaskamer waar vele duizenden gevangen werden vermoord.



Auschwitz II

Auschwitz II (Birkenau) is het grote kamp wat later gebouwd werd. Dit kamp is duidelijk veel meer gericht op straf en moorden dan het eerste kamp, het bezat veel meer gaskamers en de opzet was veel simpeler en onmenselijker. Op weg van Auschwitz I naar II loont het de moeite om een bezoek te brengen aan de Judenrampe. Dit voormalige perron is onlangs opgeknapt en in gebruik genomen als monument ter nagedachtenis aan de honderdduizenden mensen die hier aankwamen na hun lange treinreis. Een veewagon, zoals destijds gebruikt werd voor het vervoer van de veelal Joodse slachtoffers, is een stille getuige van wat hier is gebeurd.



Op korte afstand van de Judenrampe ligt de ruime nieuwe parkeerplaats voor het kamp Auschwitz II. De bekende poort, die in de films immens lijkt, is in de praktijk een stuk kleiner. Dit geldt niet voor het immense kamp wat achter deze poort ligt. Het kamp is dermate groot dat de meeste mensen alleen de route langs het perron volgen tot aan het monument. Slechts enkelen lopen een ronde langs het gehele kamp, wat momenteel ongeveer een omtrek heeft van 5 kilometer. De paden rond het kamp zijn niet overal even goed, diverse paden bestaan uit grote grove kiezels wat het lopen lastiger maakt.



De route naar het monument, wat tevens de route is naar de grote Krema II en Krema III geeft een goed beeld van de grootte van het kamp. Halverwege het perron staan een veewagon en enkele borden met foto’s die weergeven hoe het zich hier in 1944 afspeelde. Vele van de weergegeven personen werden kort na aankomst vermoord in een van de gaskamers die zich op het kamp bevonden. Van de gaskamers is niet veel meer over, ze werden aan het einde van de oorlog door de Duitsers opgeblazen, borden met foto’s en een indeling maken duidelijk hoe ze ingedeeld waren.



Krema II



Krema III

Rechts van deze twee gaskamers kunt u verder lopen richting de voormalige waterzuiveringsinstallaties.



Vlak achter de waterzuiveringsinstallaties lagen de sorteerbarakken met de naam Kanada. Hier werden de spullen van de gearriveerde en vermoorde slachtoffers gesorteerd en gecontroleerd op verborgen sieraden en geld. Op de fundering na is niets meer over van de barakken, enkele borden laten zien hoe het gedeelte er destijds uit zag.



Kanada

Naast Kanada liggen de gaskamers Krema IV en Krema V. Ook van deze gaskamers is niet veel meer over. Wat opvalt is dat in deze uithoek van het kamp de uitgebeelde sfeer veel harder is dan in het veel drukker bezochte gedeelte rond het perron. Het eerste gedeelte laat vrijwel geen schokkende foto’s zien. Hier in het achterste gedeelte is er echter met een schokkendere manier gewerkt. De uitgebeelde foto’s laat mensen zien die op hun dood staan te wachten en tevens wordt een zeer bekende foto getoond van een lijkenverbranding. Zoals alle foto’s in het kamp zijn ze exact op de locatie gemaakt waar ze destijds ook genomen zijn.

Krema IV werd 7 oktober 1944 door de Joodse gevangenen van het Sonderkommando verwoest. Ze stichtten brand in de gaskamer om een eind te kunnen maken aan de moorden. Hun doel werd bereikt wat betreft deze gaskamer, de gaskamer werd geheel verwoest en is nooit meer gebruikt. De leden van het Sonderkommando werden hierna door de Duisters vermoord.



Krema IV

Achter Krema IV ligt een grote voormalige asput. In eerste instantie lijkt het een vredige vijver maar een bord en een monument wijzen op de geschiedenis van deze vijver. Het as van duizenden mensen werd in deze put gestort. In en rond het kamp zijn vele van deze putten te vinden.



De plaats met de bomen naast de put was tijdens de vergassingen de locatie waar de mensen moesten wachten op hun zekere dood. Een bord met twee foto’s die op deze locatie zijn genomen wijst op dit gruwelijke tafereel. Omdat de gaskamers vol zaten, stonden de slachtoffers te wachten tussen deze bomen, wat moeten deze mensen gedacht hebben, onbegrijpelijk….



De wachtende slachtoffers - Duidelijk zichtbaar zijn de bomen die rond de put staan en de sorteerbarakken van Kanada op de achtergrond.

De indeling van het gebouw Krema V is nog zeer duidelijk zichtbaar, met details als de cementvloer met afvoerputten en metalen frames van de ovens. Het bord met foto's van een lijkenverbranding pal achter Krema V, maakt indruk. Het is zeker de moeite om dit afgelegen deel van het kamp te bezoeken, dit gedeelte is veel indrukwekkender door de stilte in dit gedeelte van het kamp. Zeer weinig bezoekers nemen de moeite om dit gedeelte van het kamp te bezoeken. Het is op zich goed te bereiken al is het een behoorlijke wandeling over een afgelegen stuk van het kamp.



Krema V

Vanuit deze uiterste hoek van het kamp is het een flink stuk lopen naar de ingang van het kamp. Onderweg loop je langs verschillende informatieborden die een beeld geven van de indeling van het kamp en een overzicht laten zien waar welke barakken voor werden gebruikt. Na zo’n 2 km lopen kunnen enkele barakken worden bekeken. Deze houten barakken laten zien hoe de gevangenen sliepen.




De tot nu toe bezochte locaties bevinden zich allen aan de rechterkant van het perron. Links van het perron zijn nog een groot aantal stenen barakken te bezichtigen.



Er ligt tevens een fundament van een barak waar de kinderslachtoffers van Joseph Mengele sliepen. Deze kinderen, voornamelijk tweelingen werden door Mengele gebruikt voor medische experimenten.



Twee barakken zijn ingedeeld als sanitaire gebouwen.


Toiletruimte


Wasruimte

Rondom Auschwitz-Birkenau zijn diverse monumenten en bezienswaardigheden te bezoeken. Zo zijn er verschillende asputten en de locaties van de eerste gaskamers te vinden, Bunker I en Bunker II. Bunker I (het kleine rode huis) was een boerderij die werd omgebouwd tot gaskamer. Er is niets meer over van deze gaskamer maar een leeg veld met een monument herdenkt de locatie.


Bunker I locatie

Bunker II (het kleine witte huis) is ook te bezoeken. Het fundament van deze gaskamer is nog aanwezig, tevens staat hier een monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers die hier omkwamen. Bunker II is te bezoeken vanuit het kamp, via een lang looppad.