Gemeentehuis Joure

Het monument in het Gemeentehuis is een geschenk van het gemeentebestuur van Den Helder, als blijk van waardering en dankbaarheid voor de hulp en steun die de inwoners van thans Scharsterland tijdens de bezetting hebben geboden aan evacués uit Den Helder.

Het monument is een dubbele gedenkbank van hout, waarop in reliëf de gemeentelijke wapenschilden van Den Helder en Haskerland (thans Scharsterland) zijn aangebracht. Bij de gedenkbank hoort een ingelijste oorkonde.

De tekst op de oorkonde luidt:

'OORKONDE

HEDEN, DONDERDAG TWAALF JULI NEGENTIENHONDERD
EEN EN VIJFTIG, WERD DOOR HET GEMEENTEBESTUUR VAN
DEN HELDER BIJ MONDE VAN DE BURGEMEESTER, MR. G.A.
REHORST, AAN HET BESTUUR DER GEMEENTE HASKERLAND
OVERGEDRAGEN DE GEDENKBANK, VOORZIEN VAN DE WAPEN-
SCHILDEN DER GEMEENTEN HASKERLAND EN DEN HELDER,
WELKE BIJ BESLUIT VAN DE RAAD DER GEMEENTE DEN
HELDER VAN DERTIEN FEBRUARI NEGENTIENHONDERD EEN
EN VIJFTIG WERD AANGEBODEN AAN DE GEMEENTE HASKER-
LAND, TER PLAATSING IN HET NIEUWE RAADHUIS DIER
GEMEENTE, ALS BLIJK VAN WAARDERING EN DANKBAARHEID
VOOR DE HULP EN STEUN, WELKE VAN DE ZIJDE DER
INWONERS DER GEMEENTE HASKERLAND AAN INWONERS VAN
DE GEMEENTE DEN HELDER, DIE TIJDENS DE DUITSE
BEZETTING TE HASKERLAND GEEVACUEERD ZIJN GEWEEST,
WERD VERLEEND.

BURGEMEESTER EN WETHOUDERS
DER GEMEENTE DEN HELDER,

In het Gemeentehuis in Joure is een Monument ter nagedachtenis aan Jonkheer Joachim Carel Vegelin van Claerbergen.
Jonkheer Joachim Carel Vegelin van Claerbergen is overleden op 15 mei 1940 tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Vaandrig Vegelin van Claerbergen werd gevangen genomen door de Duitse bezetter terwijl hij batterijmanschappen wilde verzamelen voor de afmars naar de haven in Moerdijk.
Hij kwam terecht in een Duitse taakgerichte eenheid met daarbij de officieren Leutnant Lemm (7./FJR1) en Oberleutnant Schwarzmann (8./FJR.1). Deze trokken langs de Steenweg richting havenhoofd en voerden enige gevangen Nederlandse officieren, onderofficieren en minderen mee, die zij onderweg hadden opgepakt.
Bij de KMAR kazerne aan de Steenweg in Moerdijk, vlakbij het havenhoofd, kregen zij vuur vanaf de kazerne en van de kop van de Steenweg waar enkele pontonniers in huizen stelling hadden genomen. Na uitschakelen van de drie (of vier) KMAR onderofficieren bij de kazerne, die louter over pistolen beschikten, trokken de Duitsers behoedzaam op langs de huizen tot zij door een zevental pontonniers onder vuur kwamen. Daar ontspon zich een langdurig vuurgevecht op korte afstand (handgranaatafstand) waarbij aan Duitse kant diverse doden en gewonden vielen, maar waarbij ook een aantal gevangenen (dodelijk) werd verwond. Daarbij is onduidelijkheid omtrent de aanleiding van die verwondingen bij de Nederlandse krijgsgevangenen.
Er zijn scenario's geschetst dat zij door de parachutisten werden neergeschoten nadat hun commandant (Lt Lemm) door een hoofdschot was gedood. Er zijn echter veel tegenstrijdigheden in die versie. De vaandrig Vegelin werd door een schot in de buik getroffen, dat vermoedelijk van de pontonniers afkomstig was.
Hij werd na de overgave van de laatste pontonniers (van wie er drie sneuvelden) afgevoerd via Tweede Tol, vermoedelijk naar Dordrecht en tenslotte Rotterdam, waar hij op 15 mei 1940 in het Zuiderziekenhuis overleed.

Jonkheer Joachim Carel Vegelin van Claerbergen ligt begraven op de Gemeentelijke Begraafplaats in Joure.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Bert Deelman
• Foto's: Bert Deelman (1, 2), Arjen De Ree (3, 4, 5)
• Nationaal Comité 4 en 5 mei
• Zuidfront Holland 10-15 mei 1940