TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Zoeken naar weten

Titel:Zoeken naar weten - Ik overleefde de Holocaust
Schrijver:Heymans - Gudema, Y.
Uitgever:Nedvision
Uitgebracht:2021
Pagina's:240
ISBN:9789083086071
Omschrijving:

Yehudith Heymans-Gudema overleefde als enige van haar ouderlijk gezin de Holocaust. Haar ouders Jacob en Rebekka Gudema-Van Amerongen en haar twee jaar oudere broertje Benjamin arriveerden op 6 maart 1943 in kamp Westerbork. Op 10 maart 1943 werden zij gedeporteerd naar vernietigingskamp Sobibor, waar zij drie dagen later, op 13 maart 1943, werden vermoord in één van de gaskamers van het kamp. Yehudith ontsnapte aan het lot van haar ouders en broer, doordat zij op een koude decemberavond in 1942 als baby te vondeling werd achtergelaten in Amsterdam. Haar vader, moeder en broer zou ze nooit meer terugzien. Voor herinneringen aan hen was ze nog te klein.

Yehudith ontdekte de feiten over het lot van haar ouders en broer pas vele jaren na de oorlog. Tot 2006 bleef haar biologische familie voor haar grotendeels onbekend, opgegaan in de mist van de geschiedenis. In haar boek ‘Zoeken naar weten’ doet ze verslag van haar zoektocht naar antwoorden. Antwoorden die tijdens haar getroebleerde jeugd - niet begrijpend waarom haar lot anders was dan dat van andere kinderen - werden verzwegen door de pleegouders bij wie ze terecht kwam. Per toeval ontdekte ze daar dat haar biologische ouders en broertje waren vermoord. En dat ze was geboren als Jetta Betje Gudema. Het was het begin van een jarenlange queeste naar haar wortels. Wie was zij? Inmiddels verhuisd naar Israël, kwam haar zoektocht door een reeks toevalligheden in 2006 in een stroomversnelling.

Beetje bij beetje wist Yehudith de puzzelstukjes in elkaar te leggen. Daarvoor reisde ze meerdere keren naar Nederland, Polen en Duitsland. Hier ontmoette ze onder andere Sobibor-overlevende Jules Schelvis en de man die haar in december 1942 in een Amsterdamse portiek had achtergelaten. Het leverde indrukwekkende en emotionele gesprekken op. Ook was Yehudith getuige van archeologische opgravingen op het terrein waar tussen april 1942 en november 1943 kamp Sobibor was gesitueerd. De verschillende ontmoetingen hielpen haar om het portret van haar gezin en wat hen is overkomen langzaam in te kleuren en haar familieleden een gezicht te geven.

Yehudith heeft haar autobiografie opgebouwd in twee delen. Het eerste deel beschrijft haar jeugd en hoe zij opgroeide als weeskind. Het zijn bladzijden vol ontreddering, verwarring en worstelingen. In het tweede deel speurt Yehudith naar de antwoorden op al haar vragen. Die speurtocht heeft de vorm van een dagboek en dat is een slimme vondst. Niet alleen lezen we over de vorderingen van Yehudith in haar complexe zoektocht naar antwoorden, maar ook over haar gedachten, gevoelens en vele frustraties. Zo worden we op intieme wijze deelgenoot van de manier waarop haar verleden en wortels langzaam zichtbaar worden. Opvallend en ook begrijpelijk is de wat verbitterde en sarcastische toon die in heel het boek doorklinkt. De opstelling van Nederlanders die hun Joodse buren weggevoerd zagen worden, de handelwijze van het Joods Maatschappelijk Werk, dat na de oorlog een pleeggezin voor haar vond, maar ook de onvriendelijkheid in hedendaags Nederland en de immer aanhoudende regen – Yehudith heeft er geen goed woord voor over.

De pogingen van Yehudith om antwoorden te vinden zijn zowel ontroerend als indrukwekkend. Minder indrukwekkend echter is de wijze waarop dit aan het papier is toevertrouwd. Het is rommelig. De tekst zit vol foutieve samenstellingen, verwarrende en onjuiste interpunctie, niet lekker lopende zinsconstructies, spreektaal en ontbrekende of dubbele woorden. Bij tijd en wijle leest het boek, zeker in het eerste deel, als de transcriptie van een voicerecorder. Dat maakt het voor de lezer niet gemakkelijk. En dat is zonde. Het schrijnende zoeken naar weten van Yehudith Heymans-Gudema verdient een goede redactieslag.

Beoordeling: Goed

Informatie

Artikel door:
Koen van Wijk
Geplaatst op:
07-08-2023
Feedback?
Stuur het in!

Afbeeldingen