TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

De Witte Roos

Titel: De Witte Roos
Auteur: Inge Scholl
Uitgever: AMBO
Uitgebracht: 2005
Pagina's 115
ISBN: 9026319010
Bijzonderheden: Ongeveer gelijk met de uitgave van dit boek is de film “Sophie Scholl: die letzten Tage” verschenen. Op 15 september 2005 ging deze film in Nederland in première.
Omschrijving:

Wat moet je doen als het land waarin je opgegroeid bent, waarvan je hield en trots op was, niet meer is zoals toen? Als het eens zo beschaafde land, dat vele beroemde en begaafde kunstenaars en wetenschappers heeft voortgebracht, volledig in de macht is van een dictatuur waardoor niemand zich in vrijheid kan ontplooien? Kunst, cultuur, wetenschap en onderwijs staan volledig onder toezicht van de staat en zijn aangepast aan de ‘Weltanschauung’ die deze staat propageert. Het uiten van kritiek op de overheid is uit den boze en iedereen die niet voldoet aan de maatschappelijke of raciale normen die zijn opgelegd, is rechteloos of moet gewoonweg verdwijnen. Iedereen in de strijdbare leeftijd wordt meegesleurd in een allesvernietigende oorlog en uit naam van de regering vindt er een gruwelijke massamoord plaats. Kortom: in je volledige ontwikkeling word je geremd door de overheid en je krijgt tevens geen kans om hierover - en over andere misstanden - je kritiek te uiten. “Wat kan ik hieraan doen?” Een vraag die vermoedelijk veel burgers van nazi-Duitsland aan zichzelf gesteld hebben, maar die ontzettend moeilijk te beantwoorden was met concrete daden.

De tentakels van het Duitse terreurapparaat reikten tot in vrijwel elke hoek van de samenleving, waardoor vele potentiële helden ontmoedigd werden om zich te verzetten. De Duitsers die wel overgingen tot concrete daden om hun ongenoegen te uiten over hun leiders bekochten dat vrijwel altijd met de dood. Onder hen waren de Münchense studenten Hans en Sophie Scholl, beiden lid van de studentenverzetsgroep ‘Die Weiße Rose’. Deze verzetsgroep, waarvan Hans Scholl het brein was, hield zich bezig met het verspreiden van antinazistische pamfletten. Met zinnen als: “Niets is een cultuurvolk onwaardiger dan zich zonder verzet door een onverantwoordelijke en door duistere driften geleide kliek van heersers te laten ‘regeren’”, wilde men het Duitse volk overhalen om in opstand te komen tegen het corrumperende regime. Het was naïef om door middel van het geschreven woord de strijd aan te gaan tegen het nazi-monster. Dit keer waren het niet de teksten die vernietigd werden, zoals tijdens de boekverbrandingen, maar de schrijvers zelf. Nadat ze opgepakt waren, toen ze pamfletten hadden uitgestrooid in de universiteitshal, werden Hans en Sophie Scholl op 22 februari 1943 ter dood veroordeeld. Ze werden dezelfde dag nog geëxecuteerd.

In “De Witte Roos” vertelt Inge Scholl over de gebeurtenissen die uiteindelijk leidden tot de terdoodveroordeling van haar broer en zus. Ze schrijft over de vrienden van Hans en Sophie die deel uitmaakten van de verzetsgroep, over de geschriften die van invloed waren op het denken van broer en zus en over de allerlaatste verzetsactie waarmee zij hun doodvonnis tekenden. Inge Scholl heeft met succes getracht te beschrijven waarom haar broer en zus gemotiveerd waren om zich te verzetten tegen het nationaal-socialistische regime. Zij baseerde haar verhaal op verslagen van overlevenden, op de brieven en dagboeken van haar broer en zus en op haar eigenherinneringen.

In het boekje zijn tevens de teksten van de pamfletten opgenomen die door Hans, Sophie en hun vrienden samengesteld en verspreid werden. De tekst van het laatste pamflet, door Hans en Sophie verspreid in de universiteitshal, eindigt met de volgende woorden: “’Ontwaak, mijn volk; de vuursignalen roken!’ Ons volk staat op tegen de onderwerping van Europa door het nationaal-socialisme, in een nieuwe gelovige doorbraak van vrijheid en eer.” Die ‘nieuwe vrijheid’ brak aan. Helaas maakten vele Duitse verzetsstrijders, waaronder de meeste betrokken bij ‘Die Weiße Rose’, dat niet meer mee. Zij gaven hun leven voor het ideaal dat ze koesterden: een Duitsland waarin iedere burger in vrijheid kan leven.

Inge Scholl geeft in het afsluitende hoofdstuk van dit boek nog enkele aanvullende opmerkingen over de doelstellingen van ‘Die Weiße Rose’. Hierin benadrukt ze tevens dat ze dit boekje kort na de oorlog geschreven heeft, waardoor ze niet de mogelijkheid had om historische verbanden te beschrijven. Ze heeft tevens geen vergelijkingen kunnen maken met andere verzetsgroepen en ook het succes of falen van het Duitse verzet komt niet ter sprake. Wat ter sprake komt zijn de verzetsdaden van haar broer en zus en hun vrienden. Hans en Sophie staan centraal in dit oprechte verhaal dat geen overdreven lofuitingen bevat over hun handelingen. Maar overdreven lofuitingen zijn ook niet nodig om de dapperheid van de hoofdpersonen te benadrukken. In tegenstelling tot vele andere Duitsers, die de nazi’s fanatiek ondersteunden, meeliepen met de massa of hun ogen sloten voor de ellende om hen heen, besloten Hans en Sophie wat te doen aan de teloorgang van een menselijk bestaan in Duitsland. Weliswaar droeg hun geweldloze verzet niet bij aan de ondergang van het Derde Rijk, maar hun verzetsactiviteiten hebben aangetoond dat ook hier burgers moedig genoeg waren om in opstand te komen. In het naoorlogse Duitsland werden Hans en Sophie symbolen van het burgerverzet tegen de nazi’s. In tegenstelling tot de vele oorlogsmisdadigers die het nationaal-socialisme voortgebracht had, waren Hans en Sophie personen om trots op te zijn. De nagedachtenis aan hen kon zo het collectieve gevoel van schaamte voor deze duistere periode uit de Duitse geschiedenis enigszins temperen.

Beoordeling: Zeer goed

Informatie

Artikel door:
Kevin Prenger
Geplaatst op:
02-10-2005
Laatst gewijzigd:
25-01-2009
Feedback?
Stuur het in!

Afbeeldingen