Het is februari 1945 en het decor is Iwo Jima. Het piepkleine eilandje waarvan de verovering reden gaf tot het toekennen van 27 Medals of Honor, ongekend veel. Acht jaar na “Thin Red Line” is er weer een grote productie die oog heeft voor de oorlog in de Stille Oceaan. Met Clint Eastwood als regisseur en Steven Spielberg als producent kan het filmtechnisch gezien bijna niet misgaan. Dat gebeurt dan ook niet, maar verwacht bij het binnenlopen van de bioscoopzaal geen oorlogsepos zoals “The Thin Red Line” of “Saving Private Ryan”.

De film “Flags of our Fathers” is gebaseerd op de bestseller van James Bradley in samenwerking met Ron Powers. Net als het boek brengt de film het verhaal van vijf mariniers en een veldarts van de marine die na vijf dagen strijd de Amerikaanse vlag hijsen op de zwaarbevochten Suribachi-berg. De opname die daarvan werd gemaakt, fungeerde als een symbool van overwinning en hernieuwde inspiratie voor het Amerikaanse volk dat oorlogsmoe begon te raken. Vanaf dat moment zou het echter nog 31 dagen duren voordat de slag om Iwo Jima ten einde kwam. Drie van de zes Amerikaanse soldaten kwamen om, terwijl voor anderen de slag nooit eindigde.

Eén van deze personen voor wie de strijd om Iwo Jima levenslang voortduurde is John “Doc” Bradley, de vader van de auteur. Hij vocht op Iwo Jima en was één van de zes soldaten die de vlag hees. We volgen hem op hoge leeftijd tijdens zijn nachtmerries en zijn strijd om te vergeten. Uiteindelijk zien we als kijker hoe hij mentaal instort. Een openingsscène met een wat oudere veteraan in de hoofdrol, dat hebben we eerder gezien. Het begin van de film is echter misleidend. Wanneer in de volgende scène een inferno van vuur en ontploffingen plotseling wordt beschenen met schijnwerpers, blijkt Bradley zich namelijk niet op het slagveld te bevinden. In plaats daarvan beklimt hij in een vol stadion een nagebouwde Suribachi en hijst hij opnieuw, samen met de twee andere overgebleven mariniers, de vlag, tot enthousiasme van duizenden toeschouwers.

En dat maakt het thema van deze film. Drie jonge mannen die tegen wil en dank tot helden werden gemaakt ten behoeve van de Amerikaanse oorlogseconomie. Want wie konden het Amerikaanse volk beter overhalen tot het kopen van “War Bonds” (oorlogsaandelen) dan de mannen die gezegevierd hadden op Iwo Jima en daar de vlag hadden gehesen? Om het maximale effect te bereiken werden de drie overlevende soldaten uit het oorlogsgeweld gehaald en tourden ze door Amerika om zoveel mogelijk geld voor de “7th War Loan” op te halen.

Gaandeweg leren we John “Doc” Bradley kennen als de eerlijke en ietwat naïeve jongen die niet goed weet wat hij met alle commotie aanmoet. Rene Gagnon zien we als het moederskindje dat gelooft dat zijn optreden als held onontbeerlijk is voor de oorlogseconomie en er dan ook van harte aan meewerkt. In Ira Hayes herkennen we de klassieke oorlogsheld die uiteindelijk breekt omdat hij wars is van de verheerlijking van zijn persoon en niets liever zou willen dan terugkeren naar het front om te strijden met zijn kameraden.

Flashbacks die de soldaten tijdens de tour krijgen, laten het verloop van de strijd om Iwo Jima zien. De verfilming van de invasie is groots opgezet en lijkt soms te verwijzen naar “Saving Private Ryan”, maar ook naar de klassieker “The Longest Day”. De flashbacks naar de invasie dienen echter alleen ter illustratie van het verhaal, dit in tegenstelling tot beide genoemde films, waar de invasiebeelden een dramatisch onderdeel vormen van het verhaal. In de flashbacks zien we dat Iwo Jima geen tropisch strand heeft met wuivende palmbomen, maar bestaat uit een kaal landschap met zwart zand en vulkanisch gesteente dat gedomineerd wordt door de Suribachi-berg. Aan Amerikaanse zijde sneuvelden tijdens de slag 6.821 soldaten, terwijl van de geschatte 22.000 Japanse verdedigers slechts 1.083 soldaten in leven bleven. De sterkste boodschap die uit de flashbacks naar voren komt is echter dat de mannen aan het front zichzelf niet opofferden voor volk en vaderland of hun eigen eer, maar voor het levensbehoud van zichzelf en de mannen die naast hen aan het front streden.

Voor de liefhebber van de klassieke oorlogsfilm kan het een tegenvaller zijn dat de strijd op Iwo Jima maar matig belicht wordt. En wellicht hadden de personages meer uitgediept kunnen worden. Hierdoor lijkt de film tussen verschillende doelgroepen in te landen in plaats van een specifiek publiek aan te spreken. De korte, maar intens spannende en bloederige scènes in het ondergrondse Japanse verdedigingsstelsel zullen er echter voor zorgen dat veel toeschouwers met spanning uitkijken naar “Letters from Iwo Jima”, de film die de slag om Iwo Jima vanuit Japans perspectief laat zien. Hoewel een Japanse visie? De film is wel in regie bij Clint Eastwood…

De aftiteling van “Flags of Our Fathers” met daarin tijdens de werkelijke strijd genomen foto’s van de hoofdpersonen zal bij iedereen tot reflectie leiden. Deze film is zeker een eerbetoon aan allen die voor de vrijheid vochten in de Stille Oceaan en daarbij het leven lieten.