TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

The Boy in the Striped Pyjamas

Titel: The Boy in the Striped Pyjamas
Regisseur: Mark Herman (ook schrijver van het script)
Acteurs: Asa Butterfield, Jack Scanlon, David Thewlis, Vera Farmiga.
Uitgebracht: 2009
Verkrijgbaarheid: Sinds 8 Januari in de bioscoop.
Speelduur: 98 minuten
Omschrijving: “The Boy in the Striped Pyjamas” is zonder meer een verwijzing naar de mensen die verbleven in de concentratiekampen gedurende de Tweede Wereldoorlog en hun kleding. Over dat thema zijn er in de loop van de jaren al vele films verschenen. Waarom is deze film dan zo bijzonder? Antwoord: omdat in deze film het thema Joden en concentratiekampen op een hele originele manier wordt aangepakt. Centraal staat namelijk de belevingswereld van de 8-jarige jongen, Bruno. Niet zo maar een jongen, maar het zoontje van de kampcommandant van een vernietigingskamp. Wegens promotie van zijn vader is hij zojuist verhuisd vanuit Berlijn naar een desolaat gebied nabij het kamp, waar zich een nieuwe wereld aan hem openbaart. De regisseur Mark Herman, tevens de schrijver van het script, heeft zich tot deze opvatting laten inspireren door het gelijknamige boek van de Ierse schrijver John Boyne. Het is weliswaar een fictief verhaal, aldus de auteur, maar dat maakte het voor Herman niet minder interessant om tot verfilming van dit boek over te gaan.

De basis voor het verhaal vormt de vriendschap tussen twee jongetjes Bruno en Schmuel. De één leeft in vrijheid, de ander zit achter het prikkeldraad van het kamp, omdat hij Joods is. Doch beiden hebben een duidelijke overeenkomst, ze leven allebei in een soort van isolement. Bruno leeft voornamelijk in zijn eigen belevingswereld en daarbinnen is geen ruimte voor de gruweldaden die gaande zijn tegen de Joden. Daarmee wordt hij pas geconfronteerd als hij tijdens één van zijn ontdekkingstochten terecht komt bij de hekken van het kamp. Aan de andere kant van het hek zit Schmuel en ze worden vrienden. Maar tegelijk verandert door die vriendschap beetje bij beetje de belevingswereld van Bruno. En niet alleen die van hem. Ook in huiselijke kring ontstaan spanningen door de werkzaamheden van Bruno’s vader, wanneer de bittere waarheid aan het licht komt.

Toch blijft de aandacht van regisseur Herman consequent bij de beide jongens. De volwassenen spelen in de film een meer ondergeschikte rol. Dat kan enigszins hinderlijk zijn. Zo vraag je jezelf als kijker af of de moeder van Bruno werkelijk niets in de gaten had van wat zich afspeelde in het kamp, dat slechts een aantal meters verderop lag. En blijft haar positie ten aanzien van de Joodse gevangene die klusjes moet doen in haar huis lange tijd onduidelijk. Ook de houding van de vader ten opzichte van Bruno en zijn zusje wordt niet echt uitgewerkt. Echter, des te meer word je als filmkijker meegetrokken in de ervaringen van Bruno. En gezien het uitgangspunt van de regisseur- de wereld zien door de ogen van kinderen- is dit ook alleen maar vanzelfsprekend. Je beleeft hoe de jongen langzaamaan volwassen wordt, ofschoon hij stevig aan zijn eigen kinderwereld probeert vast te blijven houden. Dat uit zich onder meer in het heen en weer slingeren tussen zijn trots zijn op zijn vader en zijn verbazing over hoe zijn vader negatief reageert op Joden. Ook op een andere manier is deze ontwikkeling te aanschouwen. Wanneer Herr Liszt komt om Bruno te onderwijzen in de nazidoctrine, blijft de jongen toch het liefst bezig met zijn avonturenboeken.

Ondanks het simpele gegeven als de vriendschap tussen de twee jongens, weet Mark Herman er toch een boeiend verhaal van te maken met een zeer onverwachts einde voor wie het boek niet kent. Het laat de filmkijker nadenken over het leed dat werd aangericht. De Joodse jongen was zich bewust van zijn noodlot en had het te ondergaan. Maar ook het zoontje van de kampcommandant ontkwam niet aan het leed, toen hij zijn hele belevingswereld zag veranderen.

“The Boy in the Striped Pyjamas” is een evenwichtig opgebouwde film zonder spektakelscènes. De enscenering is vrij eenvoudig gehouden. Zo wordt er van het leven in het kamp weinig getoond. De kijker krijgt hoofdzakelijk informatie door middel van de gesprekken tussen Bruno en Schmuel. Er wordt ook geen stelling ingenomen over wie goed is of fout. John Boyne zegt zelf bij zijn boek: “als U begint met lezen, komt U vanzelf vroeg of laat een hek tegen. Hekken zoals dit bestaan over de hele wereld. We hopen, dat U nooit zult stuiten op één van deze hekken.” In wezen gaan deze regels ook op voor de film. Het laat simpelweg zien, waartoe de waanzin van de oorlog zou kunnen leiden. Door de zeer goede acteerprestaties van alle personages, maar de beide jongens in het bijzonder, en het mooie camerawerk is deze film zeker de moeite waard, ook al berust het verhaal op fantasie. Het gebruik daarbij van een warm en sober kleurenpalet in combinatie met de ondersteunende muziek maakt het beeld tot een indrukwekkend geheel.

Beoordeling: Zeer goed

Informatie

Artikel door:
Annabel Junge
Geplaatst op:
12-02-2009
Laatst gewijzigd:
19-05-2019

Afbeeldingen