Noorse Pantserschip KS Norge (1900)

Het Pantserschip Norge werd in februari 1902 in dienst gesteld nadat het in Engeland bij Armstrong was gebouwd. Tot aan de Tweede Wereldoorlog bleef het schip nagenoeg onveranderd en werd het ingezet bij de kustverdediging. In 1939 werd het luchtafweer van het schip uitgebreid. Op 9 april 1940 werd de Norge bij Narvik door de Duitse torpedobootjager Z 11 Bernd von Arnim tot zinken gebracht.

De kiel voor het pantserschip Norge werd in 1899 gelegd op de scheepswerf van Armstrong Whitworth in Newcastle on Tyne, Engeland. Op 31 maart 1900 werd het schip te water gelaten en op 7 februari 1901 afgeleverd. Het bijna 95 meter lange schip had een standaard waterverplaatsing van 4.233 ton. De stoommachines leverden een vermogen van 4.500 pk (3.356 kW), waarmee een snelheid kon worden gegenereerd van 17,2 knopen (31,85 km/u). De 270 manschappen konden beschikken over een hoofdbewapening van 1x 209 mm geschut en een secundaire bewapening van 6x1 149 mm geschut, 8x1 76 mm geschut, 6x1 47 mm geschut en twee torpedolanceerbuizen van 450 mm.^[1][2]

Vanaf de indienststelling waren de Norge en zusterschip Eidsvold als Eidsvold-klasse de grootste schepen van de Noorse marie en met de Tordenskjold-klasse de ruggengraad van deze marine. Alle pantserschepen werden ingedeeld bij de 1. Pansarskipdivisjon. Tot aan 1939 werd de Norge niet aangepast of gemoderniseerd.^[3]

In 1939 werd het luchtafweer van het schip uitgebreid met twee 76 mm Bofors en twee 20 mm Oerlikon luchtafweergeschut en twee 12,7 mm machinegeweren. Begin 1940 werd de bemanning gereduceerd tot 229 manschappen. In april 1940 waren er nog 191 aan boord.^[4]

Eidsvold en Norge in de Ofotfjord bij Narvik Bron: Wilco Vermeer collection

Op 1 april 1940 waren de Norge en KS Eidsvold (1900) vanuit Horten vertrokken naar Narvik. In de vroege ochtend van 9 april 1940 lagen beide schepen in de Ofotfjord bij Narvik toen Duitse vlooteenheden het fjord binnen voeren. De Eidsvold maakte als eerste contact en de Duitsers eisten de overgave van het schip. De kapitein van de Eidsvold weigerde, maar voordat hij kon reageren met zijn geschut werd het schip geraakt door een torpedo en zonk. Aan boord van de Norge, die verder in het fjord lag, hoorde men de explosies en Kaptein Per Askim van de Norge gaf direct zijn geschut opdracht het vuur te openen. Het dichtst bereikbare doel was de Duitse torpedobootjager Z 11 Bernd von Arnim. De torpedobootjager beantwoorde het vuur direct en vuurde drie salvo's torpedo's op de Norge af. Van de drie afgevuurde salvo's raakte de laatste van twee torpedo's de Norge midscheeps waarna het schip binnen een minuut zonk. Negentig opvarenden wisten het schip veilig te verlaten, 101 opvarenden kwamen om het leven. De restanten van het schip liggen op een diepte van 20 meter in het midden van de haven van Narvik. De locatie is nu een oorlogsmonument.^[5][6][7]

Noten

1. Chesneau, 1997, pag. 370
2. Gogin, 2021, pag. 128
3. Gogin, 2021, pag. 129
4. Gogin, 2021, pag. 129
5. Greentree, 2018, pag. 18
6. Gogin, 2021, pag. 129
7. Bertke, 2011, pag. 15, 31, 35