In ‘De ballerina van Auschwitz’ vertelt Edith Eger haar levensverhaal, waar de Holocaust een centrale plek inneemt. Als jong meisje groeit ze op in Hongarije en traint als turnster. Haar leven verandert drastisch wanneer ze samen met haar ouders en zusje naar Auschwitz wordt gedeporteerd. Wat volgt is een beschrijving van een periode waarin ze voortdurend geconfronteerd wordt met onrecht, angst en verlies. Toch is het boek niet alleen een verslag van wat er in de kampen gebeurde, maar ook een zoektocht naar betekenis, naar overleven en uiteindelijk zelfs naar heling.

Wat opvalt aan het boek is hoe gedetailleerd en persoonlijk het geschreven is. Eger beschrijft niet alleen haar eigen ervaringen, maar ook die van mensen om haar heen: medegevangenen, familieleden en anderen die haar pad kruisen. Hierdoor wordt het verhaal afwisselend. Je krijgt als lezer niet alleen een beeld van de kampen zelf, maar ook van de manier waarop mensen met deze situatie omgingen: in wanhoop of soms kleine momenten van menselijkheid.

Sommige passages zijn moeilijk te lezen, niet omdat ze ingewikkeld geschreven zijn, maar omdat ze heel erg confronterend zijn. De voorbeelden die Eger noemt van wat zij en anderen moesten doorstaan zijn vreselijk. Toch vertelt ze het op een manier die ruimte laat voor de lezer. Ze beschrijft, soms bijna nuchter, wat er gebeurde. Juist dat maakt de impact op ons, als lezer, groter.

De titel van het boek verwijst naar een belangrijk moment: wanneer Eger in Auschwitz moet dansen voor kamparts Josef Mengele. Het is een bizarre situatie, dansen om te overleven, die laat zien hoe wreed en tegelijk willekeurig de omstandigheden waren. Het maakt meteen ook duidelijk hoe sterk het lichaam en de geest kunnen samenwerken als het op overleven aankomt.

Eger vertelt over de oorlog, maar ook over haar leven daarna: hoe ze na de bevrijding moest leren omgaan met haar herinneringen, hoe ze emigreerde naar de Verenigde Staten en uiteindelijk psycholoog werd. Deze structuur zorgt ervoor dat het verhaal breed wordt, maar kan ook als rommelig ervaren worden. Als lezer kun je soms even de draad of het overzicht verliezen. Het ‘van de hak op de tak’-gevoel kan afleiden van de kern, zeker als je op zoek bent naar een strak opgebouwd verhaal.

Wat het boek echter wel goed doet, is laten zien dat trauma niet ophoudt bij de bevrijding. De impact van wat er is gebeurd werkt door in Egers latere leven, in haar relaties, haar keuzes, en haar zelfbeeld. Dat maakt het boek meer dan alleen een oorlogsverhaal; het is ook een boek over hoe je verder leeft met wat je hebt meegemaakt, en hoe je dat probeert te verwerken, of in elk geval een plek probeert te geven.

Interessant is dat dit boek een aangepaste versie is van haar eerdere boek ‘De keuze’. In ‘De ballerina van Auschwitz’ ligt de nadruk meer op haar jongere jaren en op de oorlog, en minder op haar werk als therapeut. De stijl is eenvoudiger en daarmee toegankelijker voor een jonger of breder publiek. Toch blijft de toon volwassen en inhoudelijk sterk.

Wat het boek ook onderscheidt van sommige andere getuigenissen, is dat Eger zich niet alleen richt op wat anderen haar aandeden, maar ook op de vragen die ze zichzelf later stelde. Bijvoorbeeld: had ze meer kunnen doen voor anderen? Had ze zich anders kunnen gedragen? Deze reflecties maken het verhaal menselijk. Ze toont zich niet als heldin, maar als iemand die zich door het leven heeft geslagen, met alles wat daarbij hoort.

Hoewel het boek dus op sommige punten wat onsamenhangend kan lezen, blijft het overeind staan door de kracht van het verhaal zelf. Het is een persoonlijke vertelling. De verschrikkingen worden niet overdreven of aangedikt, maar juist doordat ze sober beschreven zijn, komen ze harder binnen.

Voor wie al veel over de Holocaust heeft gelezen, bevat het boek misschien niet veel nieuwe historische informatie. De kracht zit dan ook niet in de feiten, maar in de beleving. Voor lezers die geïnteresseerd zijn in persoonlijke verhalen uit deze periode, is het zonder meer de moeite waard. En voor jongeren of lezers die niet eerder zulke boeken lazen, is het een goed toegankelijk en indringend beginpunt.

Samenvattend is ‘De ballerina van Auschwitz’ een boek dat je bijblijft. Het leest niet altijd even soepel, en springt soms van onderwerp naar onderwerp, maar het verhaal raakt. Niet door grote woorden maar juist door de menselijke maat waarin het is geschreven. Edith Eger laat zich zien als een krachtige vrouw, niet omdat ze alles aankon, maar omdat ze ondanks alles probeerde verder te leven. Dat maakt dit boek niet alleen een boek over de oorlog, maar ook een verhaal over hoe je verder kunt leven na verschrikkelijke dingen in je leven te hebben meegemaakt.