• Duitse Bevelhebbers

Geboortedatum:

30 oktober 1882 (Posen/Oost-Pruissen, Duitsland)

Overlijdensdatum:

16 augustus 1944 (Metz/Lorraine, Frankrijk)

Nationaliteit:

Duitse (1933-1945, Derde Rijk)

Günter Adolf Ferdinand (von) Kluge (30 oktober 1882 in Posen – 19 augustus 1944 bij Verdun; ook bekend als Hans Günther von Kluge) was een Duitse legerofficier (sinds 1940 generaal-veldmaarschalk) en tijdens de Tweede Wereldoorlog opperbevelhebber van het vierde leger en andere verschillende legergroepen.

Von Kluge leidde in de Polen- en Westveldtocht van het vierde leger. Hij was ook degene die na het gevecht om het Poolse postkantoor in Danzig in september 1939 de ter dood veroordelingen van de Poolse verdediger bekrachtigde. Op 1 oktober 1939 werd hij bevorderd tot Generaloberst. Op 19 juli benoemde Hitler hem – samen met elf andere generaals – tot generaal-veldmaarschalk. In de Duits-Sovjetse oorlog leidde Von Kluge het vierde leger. Zijn verdedigingsstrategiën waren vaak goed doordacht.

Op 18 december 1941 werd Von Kluge als opvolger van Fedor von Bocks tot opperbevelhebber van de legergroep Mitte benoemd: een dag later nam hij het opperbevel over. Vanwege zijn zestigste verjaardag kreeg hij in 1942 een geldbedrag van Hitler van boven de 250.000 Reichsmark.

Edwin von Rothkirch und Trach, bevelhebber van het verder naar achter gelegen legergebied Mitte in „Weißruthenien" ging in de zomer van 1943 met meerdere berichten over de moord van 1200 tot 1500 Joden dagelijks naar het spoorknooppunt Malkania aan von Kluge. Von Kluge deed niks, omdat hij vanwege een protest bang was zijn post te verliezen, zoals hij aan Ordonnanzoffizier Eberhard von Breitenbuch uitlegde.

Henning von Tresckov, zijn eerste generaalsstafofficier, wilde Von Kluge aan de kant van het militaire verzet tegen het nationaalsocialisme hebben, maar dit lukte hem met maar met matig succes. Op 13 maart 1943 had Tresckov een driedelig plan bedacht: bij het middageten, zouden Tresckov, Georg von Boeselager en anderen gezamenlijk opstaan en met pistolen op Hitler vuren. Als opperbevelhebber van de Heeresgruppe ervoer Von Kluge van dit deel van het plan en de officieren van zijn staf gehoorzaamden zijn verbod zoiets niet te doen "zolang hij ervoor verantwoordelijk was". Een auto-ongeluk op 12 oktober 1943 dwong Von Kluge een lange herstelpauze in te lassen. Hij werd op 7 juli 1944, dus een maand voor het begin van operatie Overlord – tot opperbevelhebber West (afgekort: OB West) benoemd en op 17 juli van hetzelfde jaar ook tot opperbevelhebber over de legergroep B. Daardoor werd hij voor de samenzweerders van de aanslag op 20 juli 1944 een sleutelfiguur in het westen. Hoewel hij eerst twijfelde weigerde hij uiteindelijk deel te nemen aan de coup toen hij hoorde dat Hitler nog leefde. In deze tijd was in Parijs op het militaire bevel van Frankrijk Carl-Heinrich von Stülpnagel al als gevangene vastgenomen. Von Kluge nam het bevel terug en ontsloeg generaal Von Stülpnagel.

Nadat de Allied Expeditionary Force in Normandië doorbrak bij de operatie Cobra beval Hitler, Von Kluge de tegenaanval in te zetten in de operatie Lüttich die in de late namiddag van 6 augustus 1944 van start ging. Al in de planningsfase waren er meningsverschillen met Hitler. Nadat de troepen van von Kluge door geallieerde weerstad, vooral uit de lucht tot stilstand kwamen, reageerde Hitler uiterst verontwaardigd en dreigde Von Kluge uit het commando te ontheffen. Von Kluge verliet in de ochtend van 15 augustus zijn hoofdkwartier en begaf zich naar een bespreking met de leidofficieren van het zevende leger, waaronder generaal van de Panzertruppe Heinrich Eberbach direct aan de frontlinie. Vanwege een geallieerde luchtaanval waarbij de radioverbinding onderbroken werd en enkele begeleiders gedood werden, lukte het niet om een afspraak te maken om elkaar te zien. Op dat moment probeerde Hitler vergeefs von Kluge in het hoofdkwartier van OB West telefonisch uit Berlijn te bereiken om een snelle beslissing over het handelen in Normandië te maken. Hiermee was voor Hitler de grens van zijn geduld bereikt. Als voorlopige bevelhebber van Heeresgruppe B zette Hitler Paul Hausser, sinds 1 augustus 1944 SS-Oberst-Gruppenführer en Generaloberst van de Waffen-SS in en bepaalde generaal-veldmaarschalk Albert Kesselring en generaal-veldmaarschalk Walter Model als Von Kluges mogelijke opvolgers mocht hij niet terugkeren.

Nu werden de stemmen luid dat Hitler het vermoeden van de Geheime Staatspolizei had en dat daar over de betrokkenheid van Von Kluge bij de aanslag op 20 juli 1944 gesproken werd. Daarbij namen zij ook aan dat Von Kluge misschien daarom niet bereikbaar was, omdat hij bezig was een capitulatie van de eenheden voor te bereiden. Woordvoerder tegenover Hitler in dit verband was vooral Ernst Kaltenbrunner, chef van de Sicherheitspolizei en de SD. Hitler besloot daarom Von Kluge uit zijn post te ontheven. Deze wijziging ging de volgende dag in kracht.

Von Kluge schreef Hitler in een afscheidsbrief op 19 augustus dat hij hem altijd trouw was gebleven en dat hij zelfmoord als enige manier zag om zijn eer in stand te houden. Aan het eind van zijn brief schreef hij Hitler: "Laat u ook de grote zien die nodig zal zijn, wanneer deze strijd uitzichtloos wordt om haar te beëindigen." Op de reis met de auto naar Duitsland nam Von Kluge cyanide in en stierf in de buurt van Verdun.

In de buurt van de plaats Böhne, provincie Brandenburg werd hij op 1 september 1944 met militaire eer in de buurt van het mausoleum van de familie Von Briest und von Briesen bijgezet. Bij de dienst waren geen politieke sprekers aanwezig. Op zijn wens werd hij begraven.

Na het einde van de oorlog ontfermden onbekenden zich over de resten uit het graf. Het is onbekend wie dit georganiseerd had en waarnaar de resten gebracht zijn.

Heeft u zelf meer informatie over deze persoon? Lever het aan!

• Foto 1: Wilco Vermeer
• - THOMAS, FRANZ & WEGMANN, GÜNTER, Die Eichenlaubträger 1940-1945, Biblio-Verlag, 1997.
  - Die Ordensträger der Deutschen Wehrmacht (CD), VMD-Verlag GmbH, Osnabrück, 2002
  - Kwasny A., Kwasny G., Die Eichenlaubträger 1940-1945 (CD), Deutsches Wehrkundearchiv, Lage-Waddenhausen, 2001
  - Fellgiebel W.P., Elite of the Third Reich, The recipients of the Knight's Cross of the Iron Cross 1939-1945: A Reference, Helion & Company Limited, Solihull, 2003, ISBN 1-874622-46-9
  - Kursietis A.J., The wehrmacht at war 1939-1945 the units and commanders
  - Rangliste des Deutschen Reichsheeres. Mittler & Sohn, Berlin 1930, S. 112
  - Eva Fiolet (vertaling)