Nederlandse Vrachtschepen van de Tomori-klasse / Bureau Veritas, Klasse I. I. 3/3 P. 1.1.

In 1930 werden aan de Werf Gusto te Schiedam en de werf van C. van der Giessen & Zonen in Krimpen aan den IJssel, totaal negen schepen van eenzelfde ontwerp gebouwd voor de Koninklijke Paketvaart Maatschappij uit Amsterdam. De negen motorschepen genaamd Tomori, Tohiti, Tobelo, Tomohon, Toba, Toboali, Togian, Tosari en Toradja werden eind 1929 en begin jaren 1930 te water gelaten. Alle schepen dezen nog steeds dienst toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Een aantal schepen ging verloren of werd door de Japanners buit gemaakt.

m.s. Tomohon Bron: Public Domain (onbekend)

Eind jaren 1920 bestelde de Koninklijke Paketvaart Maatschappij (KPM) voor haar paketvaart in Nederlands-Indië negen schepen ter aanvulling van haar vloot. De scheepswerf van C. van der Giessen & Zonen in Krimpen aan den IJssel kreeg de opdracht vijf schepen te bouwen en de Werf Gusto in Schiedam vier. Hoewel alle schepen volgens hetzelfde ontwerp werden gebouwd konden er kleine verschillen optreden in afmetingen en gewichten.

De schepen hadden een lengte van 64,67 meter en een waterverplaatsing van 981 BRT wat een diepgang opleverde van 2,98 meter. Het type was gebouwd naar het ontwerp van Bureau Veritas, Klasse I. I. 3/3 P. 1.1. Ze waren iets groter dan een groep gelijkvormige schepen waarvan de naam begon met "Ti", de m.s. Tidore (1930) en m.s. Tinombo (1930). De schepen dij bij Gusto werden gebouwd ontvingen een 500pk motor van Maschinenfabrik Augsburg-Nürnberg A.G. terwijl de schepen gebouwd bij van der Giessen een 500pk motor van Sulzer A.G. kregen.

Alle negen schepen werden in 1930 in dienst genomen bij de Koninklijke Paketvaart Maatschappij. Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog waren allen nog in gebruik en in december 1941 aanwezig in Nederlands-Indië. Twee schepen gingen bij de strijd definitief verloren. De m.s. Tomohon (1929) en de m.s. Toradja (1930) waren onderweg van Tjilatjap naar Colombo en werden op 1 maart 1942 tot zinken gebracht door de torpedobootjagers Nowaki (Dai-99) en Arashi (Dai-100), op dat moment deel uitmakend van een smaldeel met de Zware-kruiser Takao (1930). De m.s. Tomori (1929), m.s. Toboali (1929), m.s. Togian (1930), m.s. Tohiti (1930) en m.s. Tobelo (1930) gingen verloren of werden buitgemaakt door Japan maar werden allen met meer of minder succes gelicht door de Japanners. De m.s. Tomori (1929) (als m.s. Sumatra Maru) en m.s. Tobelo (1930) (als m.s. Tobi Maru) gingen vervolgens verloren door torpedering door Britse onderzeeboten. Alleen de m.s. Toboali (1929) (als m.s. Aki Maru) werd na de Tweede Wereldoorlog terug gevonden en kon weer in gebruik worden genomen. De m.s. Toba (1930) en m.s. Tosari (1930) wisten uit Nederlands-Indië te ontsnappen en werden vanaf 1942 gecharterd door het Ministry of War Transport. Als zodanig overleefden slechts drie van de negen schepen de Tweede Wereldoorlog en gingen weer voor de KPM varen.

m.s. Toboali als m.s. Aki Maru, 1945 Bron: Public Domain (onbekend)