Nederlandse Torpedoboten van de K-klasse (1905)

Inleiding

De K-klasse torpedoboten was een klasse van drie kleine (vandaar K-klasse) torpedoboten die werden gebouwd in 1904 en 1905. De schepen deden dienst van 1905 tot 1940, waarbij de Hr. Ms. Christiaan Cornelis, de enige uit de klasse was die nog dienst deed bij aanvang van de Tweede Wereldoorlog. De overige twee gingen voor die tijd al buiten dienst, de Hr. Ms. Michiel Gardeijn in 1921 en de Hr. Ms. Willem Warmont in 1937.

Hr. Ms. Michiel Gardeijn (1905-1921) Bron: NIHM 2000-325-005

Schepen in deze klasse

Hr. Ms. K 1 (1905) Hr. Ms. Michiel Gardeijn (1905)	1904: kiellegging 1905: tewaterlating 1905: aflevering 1921: gezonken
Hr. Ms. K 2 (1905) Hr. Ms. Christiaan Cornelis (1905)	1904: kiellegging 1 september 1905: tewaterlating 28 december 1905: aflevering 13 mei 1940: gezonken
Hr. Ms. K 3 (1905) Hr. Ms. Willem Warmont (1905)	1904: kiellegging 1905: tewaterlating 1905: aflevering 1937: uit dienst

Geschiedenis

De K-klasse torpedoboten waren een klasse van drie kleine torpedoboten, gebouwd in 1904 en 1905. De naamgeving werd gevormd door K voor klein en de schepen kregen aanvankelijk de aanduiding Hr. Ms. K 1, Hr. Ms. K 2 en Hr. Ms. K 3. De drie schepen werden gelijktijdig besteld met schepen uit de G-klasse, waarbij de G voor groot stond.

Torpedoboot Hr. Ms. Christiaan Cornelis in de buitenhaven van Den Helder, 1937 Bron: NIMH 2173-646-057

Alle drie de schepen werden gebouwd bij de Maatschappij voor Scheeps- en Werktuigbouw Fijenoord in Rotterdam. De 30 meter lange en 3,6 meter brede schepen hadden een standaard waterverplaatsing van 47,9 ton met een diepgang van 1,72 meter. Aangedreven door een drievoudige expansie stoommachine en een cilindrische boiler met een vermogen van 592 pk kon een topsnelheid van 18,6 knopen (34,4 km/u) worden behaald. Bij een kruissnelheid van 9 knopen (11 km/u) kon met de 5 ton kolen een afstand van 930 km worden afgelegd. De 12 bemanningsleden hadden de beschikking over een 37 mm 37/20 kanon en twee 450 mm torpedolanceerbuizen.^[1]

De drie schepen werden in 1905 afgeleverd en ontvingen spoedig de namen Hr. Ms. Michiel Gardeijn (1905), Hr. Ms. Christiaan Cornelis (1905) en Hr. Ms. Willem Warmont (1905). Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden de schepen geclassificeerd als patrouillevaartuigen en kregen alle schepen nieuwe torpedolanceerbuizen voor 356 mm torpedo's. Het aantal torpedolanceerbuizen werd terug gebracht an twee naar één, alleen in de boeg. De Michiel Gardeijn werd in 1921 al buiten dienst gesteld en werd tot zinken gebracht bij oefeningen met luchtbombardementen. De Willem Warmont werd in 1937 buiten dienst gesteld en gesloopt. De Christiaan Cornelis werd in 1921 geclassificeerd als rivierkanonneerboot en deed nog dienst tijdens de strijd in mei 1940 en ging bij gevechtshandelingen verloren.^[2]

Torpedoboot Hr. Ms. Willem Warmont, 1922 Bron: NIMH 2173-225-029

Definitielijst

Eerste Wereldoorlog: Ook wel Grote Oorlog genoemd, conflict dat ontstond na een groei van het nationalisme, militarisme en neo-kolonialisme in Europa en waarbij twee allianties elkaar bestreden gedurende een vier jaar durende strijd, die zich na een turbulent begin, geheel afspeelde in de loopgraven. De strijdende partijen waren Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland aan de ene kant (de Triple Entente), op den duur versterkt door o.a. Italië en de Verenigde Staten, en Duitsland, Bulgarije, Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse Rijk aan de andere kant (de Centrale Mogendheden of Centralen). De strijd werd gekenmerkt door enorme aantallen slachtoffers en de inzet van vele nieuwe wapens (vlammenwerpers, vliegtuigen, gifgas, tanks). De oorlog eindigde met de onvoorwaardelijke overgave van Duitsland en zijn bondgenoten in 1918.
kanon: ook bekend als Kanone (Du) en Gun (En). Wordt vaak gebruikt om allerlei geschut aan te duiden. Eigenlijk slaat de term op vlakbaan geschut. Wordt gekenmerkt door een langere loop en grotere dracht.
torpedo: Oorlogswapen, met van een explosieve lading voorzien sigaarvormig lichaam met een voortstuwings- en besturingsmechanisme, bestemd om na lancering via het water zijn weg te zoeken naar vijandelijke schepen en deze door een onderwaterexplosie uit te schakelen.

Technische gegevens

Klasse:	K-klasse (1905)
Aantal in klasse:	3
Land:	Nederland
Type:	Torpedoboten
Waterverplaatsing:	47,9 ton
Lengte:	30,0 meter
Breedte:	3,60 meter
Diepgang:	1,72 meter
Aandrijving:	1x drievoudige expansiemachine 1x kolengestookte cilindrische boiler 592 pk (441 kW)
Snelheid:	18,6 knopen (34,4 km/u)
Bereik:	930 km bij 9 knopen (17 km/u)
Bewapening:	1x 37 mm geschut 2x1 450 mm torpedolanceerbuizen
Bemanning:	12