TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

De slag om Duitsland 1944 - 1945 (boek)

Titel: De slag om Duitsland 1944 - 1945
Auteur: Max Hastings
Uitgever: Balans
Uitgebracht: 2005
ISBN: 90-5018-652-1
Bijzonderheden: geen
Omschrijving: Sir Max Hastings is niet de eerste de beste. Na zijn studies aan de Oxford University ging hij aan de slag als buitenlands correspondent voor onder meer de BBC. Hij werkte in meer dan zestig verschillende landen en bracht verslag uit van elf (!) oorlogen. Hij won meerdere prijzen met zijn verslaggeving. Daarnaast presenteerde hij ook historische documentaires op de BBC en hij heeft reeds achttien boeken op zijn actief staan. Zo schreef Hasting onder andere "Victory in Europe: D-Day to V-E Day", "The Korean war", "The battle for the Falklands". Het boek dat we hier bespreken, is zijn vijfde werk over de Tweede Wereldoorlog.

In "De slag om Duitsland" schetst Hastings de laatste acht maanden van de Tweede Wereldoorlog in Duitsland. Centraal staat daarbij de verovering en vernietiging van Hitler-Duitsland. Hiervoor bezocht hij vele archieven in vier landen en sprak hij vele ooggetuigen. Dankzij die getuigenissen gaat hij bij elke fase van de strijd op zoek naar de mens achter de soldaat, achter de grote offensieven en nederlagen. Het beeld dat Hastings schetst, is geen al te fraai beeld. De periode die hij bespreekt, is één van de meest gruwelijke van de hele oorlog. Denk maar aan de verschrikkelijke Hongerwinter die Nederland doormaakte, aan de hevige gevechten in Hurtgenwald, de meedogenloze strijd aan het Oostfront. Hastings heeft inderdaad niet alleen aandacht voor het Westfront of het Oostfront. Hij wil de eindstrijd in zijn totaliteit belichten. Enkel de Italiaanse campagne liet hij buiten beschouwing, omdat zijn boek dat nu al meer dan 700 bladzijden telt, anders te uitgebreid zou worden.

In dit boek gaat Hastings op zoek naar het antwoord op enkele heikele vragen. In september 1944 leek nazi-Duitsland op instorten staan. Zowel aan het Oostfront als aan het Westfront moesten de Duitse troepen voortdurend achteruit. De geallieerde opmars leek niet te stoppen. Vele Amerikanen geloofden dan ook dat de oorlog voor Kerstmis 1944 gedaan zou zijn. Dat bleek echter een serieuze misrekening. De vraag die Hastings zich stelt, is niet zozeer hoe de geallieerden er uiteindelijk in slaagden de overwinning te behalen, maar wel waarom de Duitsers het nog zo lang konden volhouden. Waarom de nazi's doorvochten, is niet moeilijk te beantwoorden, als je denkt aan datgene wat ze allemaal liever verborgen hielden. Hoe Duitsland erin slaagde te blijven vechten, is dan ook een veel interessanter verhaal.

Hastings geeft drie verklaringen: de organisatie van de Duitse oorlogseconomie door Speer, zodat er voldoende materiaal voorhanden bleef; de rol van Himmler die elke dissidentie hardnekkig en ongenadig liet aanpakken. De belangrijkste reden is volgens Hastings echter de kracht en inzet van de Duitse soldaat, waarbij de doorgaans nuchtere Brit bijna lyrisch wordt. Hij is echter heel wat minder enthousiast over de militaire kwaliteiten van de geallieerden. Vooral de geallieerde leiders komen er niet te best uit: ze zouden er niet in geslaagd zijn de Duitse militaire zwakte uit te buiten, met als gevolg dat de oorlog nodeloos maanden langer duurde en waardoor de Sovjets in het oosten een heel stuk verder konden oprukken. Met die scherpe oordelen gaat hij in tegen auteurs als een Ambrose, die veel meer de prestaties van de Amerikaanse soldaat in de schijnwerpers plaatsen.

Interessant is ook Hastings' vergelijking tussen het Oost- en Westfront. Hij heeft heel wat respect voor de prestaties van het Rode Leger. De Sovjetsoldaten waren vindingrijker, doelmatiger dan de geallieerden. Echter, die ging ten koste van vele mensenlevens. Hastings besteedt dan ook veel aandacht aan de vele verschrikkelijke zaken die aan het Oostfront plaatsvonden. Hij formuleert het als volgt:"Om een beeld te krijgen van de oorlog tegen Duitsland, kan men de volgende vuistregel hanteren: iedere kilometer front waar de Amerikanen en Britten vochten, iedere Duitse soldaat die in het Westen was gestationeerd, moet in het Oosten met een factor drie of vier worden vermenigvuldigd. Het conflict tussen het Rode Leger en de Wehrmacht deed de westelijke veldtocht wat betreft intensiteit, wreedheid en bloeddorstigheid in het niet verzinken." Hastings geeft de feiten telkens weer een gezicht door niet alleen veteranen, maar ook Russische en Duitse vrouwen aan het woord te laten.

De meer dan zevenhonderd bladzijden boeien van begin tot einde. Het boek is werkelijk een pageturner, wat ik nog maar zelden ben tegengekomen in een historisch werk. Ik vind het vooral interessant dat dit boek veel meer is dan een feitelijke beschrijving van een veldtocht. Hastings besteedt daar uiteraard heel wat aandacht aan in het eerste deel van het boek, maar daarna gaat hij over tot de ervaringen en belevenissen van heel uiteenlopende personen die op dat moment in Duitsland waren. Het boek roept morele vragen op, zet aan het denken, durft de platgetreden paden te verlaten. Dat vind ik de sterkte van het boek, want door de vele getuigenissen gaat toch de beschrijving van de zuiver militaire actie wat verloren. Bovendien slaagt Hastings er niet goed in het overzicht te behouden: de verhaallijn is niet altijd even helder en duidelijk. Dat is dan misschien wel weer passend en niet zo erg voor een boek over die chaotische laatste maanden van de oorlog.

Beoordeling: Zeer goed

Informatie

Artikel door:
Gerd Van der Auwera
Geplaatst op:
13-01-2006
Laatst gewijzigd:
06-04-2020
Feedback?
Stuur het in!

Afbeeldingen