TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Dawn of Infamy

Titel: Dawn of Infamy
Ondertitel: A sunken ship, a vanished crew and the final mystery of Pearl Harbor
Schrijver: Stephen Harding
Uitgever: Da Capo Press
Uitgebracht: december 2016
Pagina's: 249
Taal: Engels
ISBN: 9780306825033
Omschrijving:

"Dawn of Infamy" gaat over het tot zinken brengen van het Amerikaanse vrachtschip ss Cynthia Olson door de Japanse onderzeeboot I 26. De Cynthia Olson werd in 1918 te Wisconsin als Coquina gebouwd en was voorbestemd om vracht te vervoeren op de grote Amerikaanse meren. Daarom werd het type schip een Laker genoemd. In 1940 nam de Californische rederij Olson Stoomvaart Maatschappij het vaartuig over en zette het in om hout te vervoeren langs de Amerikaanse westkust. Nadat de oorlogsdreiging voor de Verenigde Staten voelbaar was geworden, verwierf de rederij een contract met het Amerikaanse leger om hout van het Amerikaanse vasteland naar Hawaï te transporteren. Het US Army gebruikte de charter vooral om gezaagd hout vanuit Portland en Seattle naar Oahu te vervoeren waar een grote behoefte was aan grondstoffen ten behoeve van de vele in aanbouw zijnde legerbarakken, hangaars en andere militaire gebouwen.

Op 7 december 1941, de dag dat de Japanners Pearl Harbor vanuit de lucht overvielen, werd de Cynthia Olson door de Japanse onderzeeboot I 26, onder commandant Minoru Yokota, aangehouden door een schot voor de boeg van het dekkanon. De ervaren kapitein van de Laker, de Eerste Wereldoorlog-veteraan Bert Carlesen, wist precies wat er van hem verwacht werd. Hij liet de stoommachine tot stilstand brengen, liet een noodsignaal uitgaan en verzamelde zijn 35-koppige bemanning in de twee reddingsboten. Nadat de sloepen ver genoeg van het vrachtschip verwijderd waren, bracht de Japanse onderzeeboot de Cynthia Olson met behulp van het dekkanon tot zinken. Het noodsignaal van de Laker werd opgevangen door een passagiersschip, ss Lurline van de Matson Line, en doorgegeven aan een marinepost op het vasteland. De US Navy stuurde een verzoek aan een Canadees oorlogsschip, dat zich in de buurt van de opgegeven positie bevond, om een zoekslag te maken, maar de Canadezen keerden onverrichter zaken terug naar hun thuisbasis.

Kort nadat ss Lurline terugkeerde in San Francisco werd het radiorapport van de ontvangen noodoproep van de Cynthia Olson door de US Navy in beslag genomen. Omdat het tot zinken brengen van de Laker vrijwel gelijktijdig plaatsvond met de Japanse aanval op Pearl Harbor, verdween het nieuws van het eerste Amerikaanse schip dat door de Japanners in de Tweede Wereldoorlog gekelderd werd, snel in de vergetelheid. Slechts één Amerikaanse journalist onderzocht in de jaren `40 de ware toedracht van de ondergang van de Cynthia Olson en stelde hierbij drie belangrijke vragen: werd ss Cynthia Olson nog voor de aanval op Pearl Harbor tot zinken gebracht? Zo ja, had de melding daarvan invloed kunnen hebben op het verloop van de Japanse luchtaanval? En wat is er gebeurd met de 35 bemanningsleden van de Laker?

Deze zelfde vragen komen steeds weer terug in artikelreeksen en boeken van journalisten en schrijvers die in de loop der naoorlogse jaren verschenen. Onlangs pakte de Amerikaanse schrijver Stephen Harding dit verhaal weer op. Harding is de auteur van een achttal eerdere uitgaven, die allemaal betrekking hebben op of die meerdere raakvlakken hebben met de Tweede Wereldoorlog. De in Virginia woonachtige Stephen Harding is van huis uit een journalist die gespecialiseerd is in militaire onderwerpen. Tegenwoordig is hij behalve journalist en auteur ook hoofdredacteur van het tijdschrift Military History.

Stephen Harding vertelt het verhaal van de Cynthia Olson op een typisch Amerikaanse wijze. Hij maakt veel zijsprongen en beschrijft veel zaken die direct, maar ook indirect te maken hebben met het eigenlijke onderwerp. Deze brede schrijfwijze heeft als voordeel dat de lezer heel veel informatie krijgt, maar mist de nodige diepgang. Deze focus op het onderwerp mag je als lezer echter wel verwachten gezien de ondertitel: "A sunken ship, a vanished crew and the final mystery of Pearl Harbor". Dit suggereert toch dat er behalve op de drie al genoemde en steeds terugkerende vragen, ook min of meer een antwoord zal komen op de vraag der vragen betreffende de Japanse aanval op Pearl Harbor: beschikten de Amerikanen over enige voorkennis van de aanval?

Op die prangende vraag krijgt de lezer echter geen antwoord. Stephen Harding legt wel aan de hand van alle geregistreerde tijden en de verschillen in tijdzones uit dat de aanval op de Cynthia Olson enkele minuten nadat de aanval op Pearl Harbor begonnen was, ondernomen werd. Dit illustreert op uitstekende wijze dat de Japanners de verrassingsaanval op de Amerikaanse marinebasis op Hawaï zeer zorgvuldig hebben voorbereid en met opmerkelijk succes ten uitvoer hebben gebracht. Hiermee geeft Harding ook meteen antwoord op de tweede vraag: nee, de melding van de aanval op de Laker kan geen invloed hebben gehad op het verloop van de aanval op Pearl Harbor. Het antwoord op de derde vraag is een beetje vaag. Harding stelt dat het waarschijnlijk is dat de bemanning op zee is omgekomen door de elementen en door honger en dorst.

Omdat er geen duidelijke antwoorden op de vragen gegeven worden is "Dawn of Infamy" in feite niet meer dan een spannend boek over de ondergang van een, op het eerste gezicht, onbelangrijk koopvaardijschip. Maar juist omdat de auteur het verhaal op een vrij epische wijze brengt, komt de lezer veel te weten over de mensen achter de ramp. Als eerste natuurlijk over de bemanningsleden van de Laker en de Japanse onderzeeër, maar ook over hun familieleden, de eigenaren van het schip, de bemanningsleden van de schepen die de noodoproep ontvingen en doorgaven en die naar de Cynthia Olson zochten en de journalisten en schrijvers die er na de oorlog onderzoek naar deden. Daarmee creëert Harding een atmosfeer waarin de lezer zich betrokken voelt met de bemanningsleden van de Laker en de omstandigheden waarin zij zich bevonden nadat hun schip tot zinken was gebracht. De lezer zal zich ook goed kunnen voorstellen hoe de nabestaanden van de betrokkenen hiermee om moesten gaan, wat de schuldgevoelens van de Japanners waren en hij of zij zal zich een beeld kunnen vormen van de mist van onduidelijkheid waarin de US Navy het voorval verborgen hield.

Ondanks dat "Dawn of Infamy" niet geheel kan voldoen aan de verwachtingen, die het zelf via de nogal schreeuwende ondertitel en andere wervende teksten op de omslag oproept, is het boek absoluut de moeite waard om te lezen. De lezer zal de beschreven feiten echter zelf moeten interpreteren en daar de nodige conclusies uit moeten trekken, want dat is Stephen Harding niet helemaal gelukt.

Beoordeling: Goed

Informatie

Artikel door:
Peter Kimenai
Geplaatst op:
19-12-2016
Feedback?
Stuur het in!

Afbeeldingen