TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Carričre-nazi’s

Titel: Carričre-nazi’s
Schrijver: Helmut Ortner (Nederlandse vertaling door Rob Pijpers)
Uitgever: Just Publishers
Uitgebracht: 2018
Pagina's: 207
ISBN: 9789089756022
Omschrijving:

Als legerrechter sprak Erich Schwinge ten tijde van het Derde Rijk meermaals de doodstraf uit. Militairen die werden aangeklaagd voor desertie, "ondermijning van de weerbaarheid" en diefstal hadden geen schijn van kans tegenover de meedogenloze magistraat die handelde in lijn met de nationaalsocialistische ideologie, waarin rechtvaardigheid werd vervangen door onderdrukking. Als nazi, verantwoordelijk voor de dood van vele landgenoten, wachtte hem desondanks na de oorlog in de Bondsrepubliek een succesvolle academische en politieke carričre, hetgeen het gevoel van onrecht bij de nabestaanden van zijn slachtoffers alleen maar vergrootte.

Schwinge was geen uitzondering. De meeste rechters en openbaar aanklagers die het naziterreurregime hadden gediend, werd na de oorlog in Duitsland geen strobreed in de weg gelegd om hun carričre voort te zetten. Ook binnen andere gelederen van de overheid en samenleving konden oud-nazi’s belangrijke posities innemen, vanuit de gedachte dat zonder hen het land onbestuurbaar zou worden. Met slechts een fractie van de miljoenen steunpilaren van het Derde Rijk die na de oorlog bestraft werd, was het door de geallieerde geďnitieerde beleid van denazificatie een fiasco. Slechts door het initiatief van doorzetters met een groot rechtvaardigheidsgevoel werden nazimisdadigers vervolgd, zoals bijvoorbeeld tijdens de door jurist Fritz Bauer geďnitieerde Auschwitzprocessen in Frankfurt am Main in de jaren zestig.

In het boek "Carričre-nazi’s" van de Duitse journalist en schrijver Helmut Ortner (1950) staat de naoorlogse omgang met vier nazi’s centraal. Behalve Erich Schwinge zijn dat: Roland Freisler (de beruchte voorzitter van het Volksgerichtshof), concentratiekampbewaker Arnold Strippel en Johann Reichhart, die als beul tussen 1924 en 1945 in totaal 3.126 doodvonnissen voltrok. Het meest opmerkelijke dossier is dat van laatstgenoemde. Na de oorlog werd de man, die onder meer verantwoordelijk was voor de terechtstelling met de guillotine van Hans en Sophie Scholl, door de Amerikanen in dienst genomen. In Landsberg knoopte hij 156 keer de strop om ter dood veroordeelde nazimisdadigers. Voor hem was het gewoon (goed betaald) werk, wie zijn opdrachtgever was deed er niet toe. Van de behandelde daderfiguren overleefde alleen Freisler de oorlog niet, maar zijn vrouw ontving dankzij hem een ruim overheidspensioen, terwijl nazislachtoffers genoegen moesten nemen met slechts een schamele som aan smartengeld.

Het vijfde en laatste dossier in het boek gaat over twee heel andere personen, namelijk de verzetsstrijders Georg Elser en Maurice Bavaud, die beide een mislukte aanslag pleegden op het leven van Adolf Hitler. Ortner beschrijft hoe lang het duurde voordat hun verzetsdaad met horten en stoten door de Duitse overheid werd erkend. In het besluit van zijn boek volgt een fascinerend essay over de omgang met de figuur Hitler in het naoorlogse Duitsland. Van een persoon om alle schuld op af te schuiven veranderde hij volgens de schrijver in een "mediaster" die nog altijd een fascinatie oproept bij mensen overal ter wereld.

Alle dossiers werpen een interessant licht op de onverschillige Duitse omgang met zijn naziverleden. Vergeet niet om de bronvermelding te lezen, want die bevat veel aanvullende verhalen en nuttige tips voor verdere verdieping. Helaas is de omvang van het boek beperkt, maar als kennismaking met het werk van Helmut Ortner of als aanvulling op zijn andere boeken is het de moeite van het lezen waard. Eerdere boeken die door dezelfde uitgever in het Nederlands werden uitgegeven zijn: "De eenzame dader" (over Georg Elser en de aanslag op Hitler op 8 november 1939), "Moordenaar in toga" (over Roland Freisler) en "Beulswerk" (over de geschiedenis van de doodstraf). Allemaal goed gedocumenteerde boeken, waarin Ortner zich opwerpt als gewetensvol chroniqueur van het nazi-onrecht. Voor dit recente boek schreef hij speciaal voor zijn Nederlandse lezerspubliek een voorwoord.

Beoordeling: Goed

Informatie

Artikel door:
Kevin Prenger
Geplaatst op:
28-02-2018
Laatst gewijzigd:
01-03-2018
Feedback?
Stuur het in!

Afbeeldingen