TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Oorlogszone: Berlijn

Titel: Oorlogszone: Berlijn, vertaling van The End of War
Auteur: David L. Robbins
Uitgever: J.M. Meulenhoff bv, Amsterdam
Uitgebracht: 2000
ISBN: 9029069376
Omschrijving:

David L. Robbins publiceerde tot nu toe vijf romans.
Drie hiervan spelen zich af tijdens de Tweede Wereldoorlog, namelijk: “War of the rats” (rattenoorlog), “The end of War” (oorlogszone: Berlijn) en “Last Citadel” (tankduel).
“War of the rats” speelt zich af in 1942 gedurende de strijd om Stalingrad en “Last citadel” speelt zich af in 1943 in Kursk. “The end of war”, speelt zich af aan het eind van de Tweede Wereldoorlog en gaat over de slag om Berlijn. Het boek werd in Nederland in 2001 uitgegeven als “Oorlogszone: Berlijn”.

“Oorlogszone: Berlijn” gaat over de periode van 1 januari tot en met 30 april 1945. De geallieerden en de Russen zijn bezig met hun opmars richting Berlijn, waar Hitler en andere belangrijke Nazi-leiders zich bevinden. Het boek bekijkt deze periode vanuit het perspectief van een viertal onbekende personen: Charles Bandy: een Amerikaanse oorlogsfotograaf, Lotte: een getalenteerd celliste van het wereldberoemde Berliner Philharmoniker en Ilja en Misja: twee Russische soldaten uit een strafcompagnie van het Rode leger.
Maar het verhaal vertelt ook het verhaal van de politieke leiders van Groot-Brittanië, de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten: Churchill, Stalin en Roosevelt, die gedurende die periode verantwoordelijk waren voor de bevrijding en de toekomst van Europa.
Charles Bandy is in de Verenigde Staten een bekend oorlogsfotograaf voor het tijdschrift “Life”. In het normale leven is hij tabaksteler in de Amerikaanse staat Tennessee en getrouwd met Victoria. Tijdens de oorlog voelt hij zich, tot groot ongenoegen van zijn vrouw, geroepen om in het hevigste van de strijd foto’s te maken om op zijn manier een steentje bij te dragen aan de oorlogsinspanningen. Op aanraden van Eisenhower bezoekt hij het Hürtgenwald in Duitsland, hier kan hij foto’s maken van de enorme slachtpartij die hier heeft plaatsgevonden. Vervolgens trekt hij mee met het Geallieerde leger tijdens haar opmars door Duitsland.
Aan het eind van de oorlog bezoekt hij onder begeleiding van een Russische officier een concentratiekamp, de ellende die hij daar ziet doet hem besluiten om te stoppen met zijn werk als oorlogsfotograaf.
Lotte woont samen met haar moeder Freya in een appartement in Berlijn. Berlijn wordt geteisterd door bombardementen, uitgevoerd door de Amerikanen en Engelsen. Het leven in Berlijn is zwaar en een groot deel van de tijd moet men doorbrengen in de schuilkelders. Ook is het in Berlijn moeilijk om aan eten te komen en Freya, de moeder van Lotte, probeert onder andere op de zwarte markt voldoende voedsel te bemachtigen. De twee vrouwen kunnen voor zichzelf al moeilijk aan voldoende eten komen maar tot ongenoegen van Lotte verleent haar moeder in de kelder ook onderdak aan een Joodse man. Wanneer de Gestapo of de SS Lotte en haar moeder betrappen met deze onderduiker, zullen ze beide geëxecuteerd worden. Lotte vreest voor haar leven. Door de Nazi-propaganda vertrouwt ze de Jood niet en ze ziet de hem dan ook het liefste verdwijnen. Tijdens oorlogstijd blijft het Berliner Philharmoniker onder bescherming van propagandaminister Goebbels en minister van bewapening Albert Speer gewoon optredens verzorgen. Wanneer de Russen dicht tot aan de stad Berlijn genaderd zijn heeft Lotte de mogelijkheid om te vluchten met het voltallige orkest richting de Amerikaanse linies. Net als veel inwoners is Lotte bang voor de Russen, die volgens de Duitse nieuwsbronnen massaal vrouwen verkrachten, huizen leeg plunderen en op andere manieren wraak nemen op de Duitse bevolking, Lotte maakt dan ook graag gebruik van deze vluchtmogelijkheid. De vraag is alleen, kan ze haar moeder achterlaten met haar Joodse onderduiker?
Misja en Ilja zijn twee voormalige Russische officieren die beiden om bepaalde redenen overgeplaatst zijn naar een strafbataljon van het Rode leger. Ilja is een echte oorlogsmachine. Misja heeft zeer goede leidinggevende vaardigheden en weet enorm veel van militaire strijdtechnieken. Samen vormen ze een goede combinatie en geven ze leiding aan de groep mannen in hun compagnie. Tijdens de opmars naar Berlijn kunnen ze op hun eigen manier wraak nemen op de Duitsers en via de hevig slag om de Hoogte van Seelow, bereiken ze Berlijn waar de oorlog tot haar eind komt. Misja begaat zich net als vele van zijn landgenoten aan verkrachtingen en plunderingen, maar Ilja vind een eerzamere taak in het verwoeste Berlijn.
Tot slot gaat het verhaal over de grote drie: de Amerikaanse president Franklin D. Roosevelt, de Engelse eerste minister Winston S. Churchill en de Russische dictator Stalin. Alledrie ondergaan ze de oorlog op hun eigen manier en gaan ze op een verschillende manier om met hun politieke macht. De drie mannen zijn niet alleen verantwoordelijk voor het bevrijden van Europa van het Nazi-bewind maar ook zijn zij verantwoordelijk voor de grenzen van het naoorlogse Europa. De verovering van Berlijn kan een belangrijke gebeurtenis zijn voor de toekomst van Europa, het is dan ook de vraag wie de winnaar wordt van de race naar Berlijn.

“Oorlogszone: Berlijn” vertelt het verhaal van vier verschillende mensen. Door de laatste dagen van het Duitse rijk te bekijken vanuit hun perspectief van, krijg je een interessant en uitgebreid beeld van de verschillende gebeurtenissen die toen plaatsgevonden hebben. De angst die de Berlijnse vrouwen voelen voor de bombardementen en voor de Russen, de woede en de wraakgevoelens van de Russische soldaten en de afschuw van de Amerikaanse oorlogsfotograaf voor de verschrikkingen in de concentratiekampen en gedurende het oorlogsgeweld: allemaal beleven ze de oorlog op hun eigen manier. Maar ook de drie groten der aarde ondergaan de oorlog op hun eigen manier. De manier waarop hun motivaties, hun karakter en hun daden worden weergegeven zijn nauw gebaseerd op de werkelijkheid. De verschillende karakters, motivaties en meningen van alle hoofdpersonen geven het verhaal een duidelijke boodschap mee.
Bij veel historische boeken is het moeilijk te beoordelen of ze fictief of non-fictief zijn. De historische achtergrond van deze boeken is vaak gebaseerd op de waarheid, maar de personen en hun handelingen in het verhaal zijn verzonnen. Ook de historische achtergrond van “Oorlogszone: Berlijn” is gebaseerd op de waarheid maar de vier voornaamste hoofdpersonen hebben niet echt geleefd. De verhaallijn rond Churchill, Stalin en Roosevelt is daarentegen natuurlijk wel gebaseerd op het leven van deze drie historische personen. De vier belangrijkste hoofdpersonen zouden echter wel geleefd kunnen hebben en hun verhaal verwoord wat vele bestaande mensen gedurende de oorlog hebben meegemaakt. Het verhaal is dan ook een zeer goede samensmelting van fictie en non-fictie.

Dat het boek gebaseerd is op historische feiten bewijst de bronnenweergave van 50 boeken, wat voor een roman van dit genre erg veel is. Onder de boeken in de bronvermelding vind je een aantal zeer bekende boeken waaronder “Band Of Brothers” van Stephen E Ambrose en “The last battle” van Cornelius Ryan, maar ook de biografische werken van Winston S. Churchill en Dwight D. Eisenhower zijn als bron geraadpleegd. Aan het verhaal is duidelijk te merken dat de auteur zich goed heeft ingelezen in dit onderwerp, de verhaallijn wordt verdiept met meerdere interessante wetenswaardigheden en de historische context is geheel naar waarheid weergegeven. Het verhaal is een aanklacht op de plunderingen en verkrachtingen door de Russische ‘bevrijders’, maar plaatst ook vraagtekens bij het besluit van de geallieerde opperbevelhebber Eisenhower om de opmars naar Berlijn geen prioriteit te geven en de geallieerde opmars te stoppen bij de rivier de Elbe. De inname van Berlijn door de Russen is van grote invloed geweest op het verloop van de naoorlogse geschiedenis van Europa en heeft voor grote problemen gezorgd.

Het verhaal wordt verduidelijkt met twee kaartjes van Berlijn rond 1945 en een kaart van de Noord Europese oorlogszone in 1945 met daarop onder andere aangegeven: de troepenverplaatsingen vanuit Frankrijk en Rusland, de Siegfriedlinie en de territoriumgrens van de geallieerde troepen. Aan het eind van het boek worden enkele kanttekeningen van historische aard gemaakt naar aanleiding van het verhaal. Over het boek is zeer goed nagedacht en het verhaal doet de historie absoluut eer aan. Het verhaal is dan wel niet zo informatief als bijvoorbeeld “The last battle” van Cornelius Ryan of “Berlijn – de ondergang” van Antony Beevor maar qua schrijfkwaliteit is het boek niet minder dan deze boeken.
“Oorlogszone: Berlijn” is een boek met een zeer afwisselend en spannend verhaal dat boeit van de eerste pagina tot aan de laatste pagina. Het is geen boek voor diegene die alles willen weten over de slag om Berlijn, maar wel een boek dat een interessante aanvulling kan zijn op de bekende informatieve literatuur over dit onderwerp. Het is een roman die met behulp van zeer betrouwbare bronnen een interessant verhaal verteld over diegene die de slag meemaakten waarbij fictie en non fictie op een mooie manier versmolten worden met elkaar.

Beoordeling: Uitstekend

Informatie

Artikel door:
Kevin Prenger
Geplaatst op:
06-01-2004
Laatst gewijzigd:
29-01-2009
Feedback?
Stuur het in!

Afbeeldingen