In het voorjaar van 1944 riep de Nederlandse minister van onderwijs, Gerrit Bolkestein, via Radio Oranje, luisteraars in het bezette Nederland op om geschreven getuigenissen, zoals dagboeken en brieven, te bewaren. Deze zouden na de oorlog verzameld worden om zo een beeld te geven van het leven in oorlogstijd.

Deze oproep vond veel weerklank in het bezette Nederland. De uitzending was voor Anne Frank aanleiding om haar dagboek om te werken naar een boek over haar leven in het Achterhuis dat ze na de oorlog wilde publiceren. Ze schrijft in april 1944 het volgende in haar dagboek:
"Ik geloof beslist Kit, dat ik vandaag een beetje getikt ben en ik weet toch niet waarom. Alles staat hier door elkaar, geen verband valt er te bespeuren en ik twijfel er soms ernstig aan, of later iemand mijn gedaas zal interesseren. ‘De ontboezemingen van een lelijk jong eendje’, wordt dan de titel van al de onzin; mijnheer Bolkestein of Gerbrandy zullen aan mijn dagboeken heus niet zoveel hebben."

Het dagboek van Anne is wereldberoemd en in meer dan 70 talen vertaald. Maar zij was niet de enige die haar leven opschreef. Talloze andere Nederlanders gaven gehoor aan de oproep van Bolkestein. Het NIOD (Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies) beschikt over een grote collectie dagboeken. Uit deze collectie hebben Van den Brink en Wouda een selectie gemaakt van interessante en aangrijpende passages die zijn geschreven door jongeren. De auteurs hebben de dagboekfragmenten bewerkt tot korte, vaak spannende verhalen. Deze zijn gebundeld in het jeugdboek ‘Oorlog in inkt’ (Ploegsma, 2020).

‘Oorlog in inkt’ heeft een chronologische opbouw. Het eerste verhaal is gebaseerd op de dagboeken van de tienjarige Henk en zijn zus Maria Duijm, die het bombardement van Rotterdam in mei 1940 meemaakten en beschreven. Is het echt oorlog, of is het een droom, vraagt Henk zich af? De realiteit van de vernietiging van de binnenstad zal hen wreed wakker schudden. Het boek sluit af met de ‘kinderuitzending’ van de Amsterdamse Lieke en haar zusje Elly. Het is dan maart 1945. De opmars van de geallieerden zorgt voor een kink in de kabel.

Tussen de Rotterdamse Henk en de Amsterdamse Lieke zit een scala aan jongeren die hun belevenissen tijdens de oorlog hebben vastgelegd. Daarbij zijn diverse invalshoeken gekozen. Er worden ook verhalen verteld over kinderen uit gezinnen die voor de Duitsers kozen. Ook onderwerpen die voor elke jongere, ongeacht tijd en plaats, een rol spelen in het leven – zoals verliefdheid – komen langs. De verhalen samen geven een interessant beeld van het leven tijdens de Tweede Wereldoorlog en het boek laat zien dat de ervaringen met deze oorlog veelzijdig zijn en dat ieder kind wel een ander probleem of situatie tegenkwam. De verhalen spelen zich af binnen en buiten Nederland. Zo reis je als lezer mee naar Emmen, Deventer, Delft, Arnhem en Java. Dit is zonder meer een krachtig element aan dit boek. Het laat namelijk zien dat elke plek in ons koninkrijk wel een oorlogssituatie heeft meegemaakt die het onthouden en vertellen waard is. Omdat de auteurs de dagboekfragmenten zo vaardig hebben omgewerkt tot fijn lezende verhalen zijn de situaties invoelbaar en kan de jonge lezer zich verplaatsen in het verhaal.

Door de veelzijdigheid van het boek, zowel qua onderwerpen, chronologie als geografische verdeling, is het interessant voor gebruik in het onderwijs. De teksten kunnen prima worden gebruikt ter ondersteuning bij de lessen over de Tweede Wereldoorlog en zorgen ervoor dat leerlingen hun kennis over deze periode uitbreiden dan wel verdiepen. ‘Oorlog in inkt’ maakt met andere woorden de oproep van minister Bolkestein waar. De auteurs geven met de gekozen dagboekfragmenten en de verhalen die ze hebben geschreven een divers beeld van de Tweede Wereldoorlog dat jonge lezers zal aanspreken én hen het nodige zal leren over het leven tijdens die oorlog. Een boek dat in geen enkele schoolbibliotheek mag ontbreken.