Wanneer Nederlanders horen of lezen over Engelandvaarders, denken velen aan Soldaat van Oranje, Erik Hazelhoff Roelfzema. Tijdens de Tweede Wereldoorlog resideerde koningin Wilhelmina met de Nederlandse regering in Londen. Engelandvaarders gingen vanuit bezet Nederland naar Engeland om daar in geallieerde krijgsdienst te vechten. Om naar Londen te reizen was niet eenvoudig. Uiteindelijk volbrachten ruim 1.700 Nederlandse mannen en vrouwen de moeilijke reis en kwamen in Engeland (of ander geallieerd gebied) aan. Ook meervoudig Olympisch kampioen Charles Pahud de Mortanges (Pahud) slaagde hierin. Pahud vertrok op 18 oktober 1943. Zijn reis duurde acht maanden; hij arriveerde in Londen op 17 februari 1944.

Wie is Pahud waarnaar in 1972 de Pahud de Mortanges Trofee is vernoemd die eerst in het olympisch jaar en sinds 2023 jaarlijks wordt uitgereikt aan de meest voorbeeldige olympische sporter of sportploeg. Dit boek beschrijft niet alleen zijn reis naar Engeland maar ook dezelfde reis die zijn zoon een jaar eerder gedeeltelijk heeft kunnen maken.

Pahud werd in 1896 geboren in Den Haag en ging na de HBS (middelbare school) naar de Koninklijke Militaire Academie (KMA) in Breda. Hij leerde daar paardrijden waarmee hij in 1924, 1928 en 1932 op de Olympische Spelen in respectievelijk Parijs, Amsterdam en Los Angeles viermaal goud behaalde. Cynisch is dat hij bij de Olympische Spelen in Berlijn 1936 geen goud veroverde.

Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog werd Pahud bevorderd tot officier. In deze periode zette hij in Aerdenhout revalidatiekliniek Kareol op voor geblesseerde oorlogs- en verzetsslachtoffers. De ervaring die hij daar heeft opgedaan maakte dat de krijgsgevangenen goed konden worden verzorgd.

Op 15 mei 1942 werd Pahud samen met ruim 2.000 Nederlandse officieren opgeroepen zich bij verschillende kazernes in Nederland te melden waarvandaan ze naar de Mauritskazerne in Ede werden gebracht. Vanuit Ede werden zij vervoerd naar doorgangskamp Neurenberg. De officieren verbleven daar meer dan twee maanden en kwamen uiteindelijk in augustus aan in de plaats Stanislau in Oost-Polen. Daar werden de krijgsgevangenen relatief goed behandeld. Helaas ging het daar met Pahud steeds slechter, hij kreeg veel last van een oude polsblessure. Krijgsgevangenen mochten in eigen land revalideren en hoewel hij zijn maten niet in de steek wilde laten, vertrok hij in oktober 1942 toch naar Nederland om in Kareol zijn pols te laten genezen.

Vlak voordat hij zich samen met de tweeduizend officieren moest melden, vernamen hij en zijn vrouw Irma dat hun enig kind, Charles met roepnaam Buuk, was gefusilleerd. Buuk was op weg naar Londen om zich aan te sluiten bij de Engelandvaarders. Hij werd echter samen met zijn reisgenoot in Frankrijk tijdens een controle in een bus naar Pontarlier, een grensstadje bij Zwitserland, opgepakt. Hij miste op dat moment de juiste grenspapieren. Zijn laatste brief aan zijn ouders schreef hij op 19 maart 1942, kort voor zijn dood in Bresançon.

Tijdens de periode dat hij in Nederland aan zijn pols revalideerde, las Pahud dat zijn achterneef Willem Pahud met vijf Delftse medestudenten ter dood was veroordeeld. Willem was naast familie ook de beste maat van zijn zoon Charles. Voor Pahud was dit het moment waarop hij besloot naar Engeland te gaan en zich te voegen bij de Engelandvaarders. In juni 1943 was zijn pols dusdanig genezen dat hij zich in Amersfoort moest melden om naar Stanislau af te reizen. Tijdens de reis ontsnapte hij uit de trein en wist twee mannen over te halen dit avontuur met hem aan te gaan. Zo sprong het drietal inderdaad nog voor de Duitse grens in de buurt van Apeldoorn uit de trein.

De reis naar Londen verliep niet soepel en duurde erg lang. Het boek beschrijft grotendeels de ontsnappingstocht die startte vanuit Apeldoorn via België, Frankrijk, Spanje en Portugal naar Engeland. Na acht zware maanden kwam hij op 17 februari 1944 in Londen aan en gedurende de tocht maakte Pahud gevaarlijke situaties mee. Zo overleefde hij de val van een klif tijdens een tocht door de besneeuwde Pyreneeën maar nauwelijks.

Behalve de ontsnapping van Pahud legt de auteur in hoofstukken om en om, ook het verhaal van Buuk vast. Zij gebruikt daarvoor verschillende lettertypes zodat herkenbaar is welke Charles bedoeld wordt. Hierdoor is zij vrij de verhalen van vader en zoon los van de chronologische volgorde op te tekenen. Buuk vertrok begin 1942 en werd enkele maanden later gefusilleerd. De tocht naar Engeland begon voor de vader ruim anderhalf jaar later in oktober 1943, en hij overleefde. Was de reis van vader met als hoogtepunt het bereiken van Londen een eerbetoon aan zijn zoon? In ieder geval heeft Pahud met deze lange weg naar Londen bij kunnen dragen aan de vrede in Europa. In Londen werd Pahud in maart 1944 benoemd tot plaatsvervangend commandant van de Prinses Irene Brigade. In augustus 1944 kwam hij met deze brigade vanuit Londen in Frankrijk aan met de opdracht Frankrijk te zuiveren van Duitse soldaten. Vandaaruit ondersteunde de Brigade de geallieerden tot aan de capitulatie van Duitsland bij de bevrijding van verschillende steden.

In september 1946 werd Pahud benoemd tot chef van de staf van prins Bernard en vanaf mei 1953 trad hij in dienst bij koningin Juliana. Hij startte daar als souschef en later werd hij de chef van het Militaire Huis waar hij verantwoordelijk werd voor het goede verloop van alle plechtigheden waarbij leden van het Koninklijk Huis aanwezig waren. Pahud overleed in 1971 op vijfenzeventige jarige leeftijd.