TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

De Barbie Tapes

Titel: De Barbie Tapes
Regisseur: Foeke de Koe
Uitgebracht: 2025
Uitgever: NPO, omroep WNL
Speelduur: 54 minuten
Omschrijving:

In het archief van de Duitse journalist Gerd Heidemann werden enkele audio-opnames gevonden met daarop oorlogsmisdadiger Klaus Barbie aan het woord. In 1979 werd Barbie door Heidemann bezocht in La Paz, de hoofdstad van Bolivia, waar hij een nieuw bestaan had opgebouwd onder de naam Klaus Altmann en waar hij niets te vrezen had van de autoriteiten.

De tapes zijn een verslaglegging van het gesprek dat Barbie had met oud SS-generaal Karl Wolff (een hooggeplaatste SS-er uit de staf van Himmler) en journalist Heidemann. De opname van het gesprek bleef bewaard op negen cassettebandjes en bevond zich decennia in het immense archief van Heidemann in Hamburg, zonder dat iemand van het bestaan ervan afwist. Het gesprek vond plaats op uitnodiging van Heidemann.

Klaus Barbie kreeg de bijnaam ‘slager van Lyon’, maar al eerder werkte hij in Amsterdam aan zijn verschrikkelijke reputatie. Hij was betrokken bij de dood van duizenden Joden naar de vernietigingskampen. Op de tapes vertelt Barbie over zijn ervaringen in Amsterdam, waar hij bij de Gestapo actief is, die kantoor houdt aan de Heregracht. In de stad komt tot een confrontatie bij ijssalon Koco, die een Joodse eigenaar had en waar een Joodse knokploeg huisde. De eigenaar van de ijssalon, de uit Duitsland gevluchte Jood Ernst Cahn, stond oog in oog met Barbie en spoot gas in zijn gezicht.

Twee neven van Cahn beluisteren dit fragment. Zij komen uitgebreid aan het woord over hun oom die zijn daad van verzet met de dood moest bekopen. Over diens leven werd in de jaren tachtig de speelfilm ‘De ijssalon’ gemaakt, waarvan enkele fragmenten in de documentaire voorbij komen.

Aan de rand van de Alpen bevond zich het klooster, Le Maison de l’Izieu, waar 44 Joodse kinderen ondergedoken zaten. Op een dag kwam Barbie met zijn gewapende troepen de kinderen ophalen, die allemaal in Auschwitz terechtkwamen. Geen van de kinderen keerde terug. De eigenares van het weeshuis, zou in 1987 getuigen tijdens het proces van Barbie, in Frankrijk.

In de jaren zeventig maakten de nazi-jagers Beate en Serge Klarsfeld verwoed jacht op Barbie en andere uitgeweken nazis’s zoals Kurt Lischka. Beate reist daarvoor naar La Paz om Barbie te identificeren. Het echtpaar concludeert na gedegen onderzoek dat het om Barbie gaat. Als in Bolivia een machtswisseling heeft plaatsgevonden, wordt Barbie uitgewezen naar Frankrijk en daar berecht. Het hoogbejaarde echtpaar Klarsfeld vertelt in de documentaire zelf over de misdaden van Barbie en hoe ze hem opspoorden.

In 1943 belandde Barbie als Gestapo-chef in Lyon, waar hij de opdracht krijgt verzetsgroepen op te sporen en te elimineren. Hij krijgt de vooraanstaande verzetsman Jean Moulin in handen, foltert hem tot de dood erop volgt. Op de geluidsopname ontkent hij de man iets misdaan te hebben, terwijl hij wel degelijk schuldig was.

Na de oorlog weet Barbie van zijn SS-tatoeage af te komen. De Amerikanen negeren zijn verleden als oorlogsmisdadiger: de Koude Oorlog wordt gezien als een grotere dreiging. Barbie weet papieren te verkrijgen en een nieuwe identiteit. Als Klaus Altmann vertrekt hij naar Bolivia, waar hij decennialang onopgemerkt en ongestraft kan leven. In Frankrijk werd Barbie veroordeeld tot levenslang, maar heeft nooit verantwoording hoeven afleggen over de oorlogsmisdaden die hij pleegde in Nederland. Hij overleed in 1991.

De documentaire geeft een onthutsend beeld van Klaus Barbie en zijn misdaden, zijn totaal gebrek aan berouw; in de tapes kijkt hij met nostalgie terug naar ‘de goeie ouwe tijd’ en je hoort hem genieten van de herinneringen die hij ophaalt. De audiofragmenten die te horen zijn in de documentaire, waar hij in gesprek is met de gelijkgestemde Karl Wolff, tonen een duister kijkje in de ziel van een oorlogsmisdadiger.

Naast de getuigenissen van de nazi-jagers, een wetenschapper en nabestaanden zien we beelden van de uitlevering van Barbie en zijn proces, waardoor het een zeer uitgebalanceerde documentaire is geworden.

Beoordeling: Uitstekend

Informatie

Artikel door:
Saskia Osinga
Geplaatst op:
22-06-2025

Afbeeldingen