TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Het Grote Offensief

Titel: Het Grote Offensief
Regisseur: Victor D. Ponten
Acteurs: Gijs Scholten van Aschat, Michael Krass, Martijn Oversteegen, Christian Cadenbach, Mike Reus
Uitgebracht: 2025
Uitgever: Dark Alley Pictures
Speelduur: 98 minuten
Omschrijving:

‘Het Grote Offensief’ geeft de aandacht aan een volgens de makers nog onderbelicht hoofdstuk van de Tweede Wereldoorlog. De dramadocu focust zich namelijk op het geallieerde offensief om de Westerschelde. Enkele jaren na de Netflix-film ‘De Slag om de Schelde’ (2020) keren dezelfde makers weer terug naar Zeeland, waar velen hebben gevochten om Nederland te bevrijden van het naziregime. In deze nieuwe film laten zij de verschillende partijen zien die een rol hebben gespeeld in het bloedbad dat op de Zeeuwse grond heeft plaatsgevonden. De Amerikaanse generaal Dwight Eisenhower, ‘Ike’, en de Engelse veldmaarschalk Bernard Montgomery, ‘Monty’, spelen hierin een hoofdrol.

Regisseur Victor D. Ponten, bekend van ‘Rabat’ en ‘Mocro Maffia’, stortte zich met ‘Het Grote Offensief’ voor het eerst op het genre van het historisch drama. Het was een foto uit 1944 van Eisenhower, Montgomery en verscheidene militairen die Ponten overtuigde om de film te regisseren. De foto toont de militairen aan een vergadertafel met stapels papieren en asbakken terwijl zij omringd zijn door landkaarten van West-Europa die over de muren zijn verspreid. Deze foto bleef Pontens referentie bij zijn poging om dit hoofdstuk van de geschiedenis te visualiseren voor het grote publiek. Hij zag in dit beeld de ivoren toren waarin de hoge militairen leefden en het sterke contrast met de harde realiteit van de soldaten aan het front.

Het is dat contrast dat in de film naar voren komt terwijl de situatie van het offensief om de Westerschelde wordt uitgelegd. Terwijl Eisenhower en Montgomery met elkaar in een strijd verwikkeld waren, waarin hun strategieën en persoonlijkheden botsten, voerde de gewone soldaat in barre omstandigheden de strijd uit op het front onder bevel van deze twee figuren. Vaak met dood en verderf als gevolg. Soldaten die de strijd wel overleefden, werden weer op een volgende missie gestuurd terwijl zij naast hun fysieke mankementen ook mentaal waren uitgeput. Voor sommigen gold dat zelfs zo erg dat zij zichzelf verwondden om maar van het front weg te kunnen. De film laat zo niet alleen het verhaal van Eisenhower en Montgomery zien, maar ook wat hun strijd en hun bevelen voor effect hadden op de gewone soldaten. Aan de hand van verschillende gespeelde scènes ziet de kijker hoe discussies tussen leiders zoals Eisenhower en Montgomery het lot van velen bepaalden. Niet alleen de fysieke marteling van de soldaten wordt hierbij belicht, maar ook het effect op hun mentale gezondheid.

Ponten maakt dus niet alleen gebruik van gedramatiseerde scènes tussen de grote figuren, maar hij hanteert daarnaast nog vier andere soorten beeldelementen. De gedramatiseerde scènes waarin de gewone soldaten centraal staan, zijn er daar één van. Deze fragmenten bestaan uit een wat fictievere invulling en zorgen ervoor dat de kijker niet alleen in de ivoren toren van de bevelhebbers blijft. Naast deze scènes maakt de filmmaker gebruik van kaarten die de strategieën van Hitler, Eisenhower en Montgomery visualiseren. Het bleef niet alleen bij deze kaarten, maar er werd daarnaast ook een digitale maquette van Zeeland gemaakt in de stijl van de Britse maquettes uit de oorlog. Zo krijgt de kijker goed door wat de schaal van de verwoestingen in Zeeland is geweest. Tot slot wordt het voorgaande aangevuld met archiefmateriaal bestaande uit bewegende beelden afkomstig van verschillende partijen in de oorlog.

De film maakt zo niet alleen dit nog onderbelichte hoofdstuk van de geschiedenis toegankelijk voor het grote publiek, maar doet dit aan de hand van diverse beeldelementen. Zo wordt de kijker zo duidelijk mogelijk gemaakt hoe de gebeurtenissen in 1944 zijn verlopen en blijft de film visueel interessant. Dit was echter niet het enige doel dat Ponten voor ogen had met zijn beeldelementen. Zijn film is namelijk daarnaast ook een eerbetoon aan de onbekende helden die onder tijdsdruk en in de gevaarlijke omstandigheden van de oorlog het materiaal maakten dat uiteindelijk voor ‘Het Grote Offensief’ is gebruikt. De kaarten, maquettes en het bewegend beeldmateriaal die in de film te zien zijn, dienen zo niet alleen ter illustratie van het verleden, maar zijn op zichzelf al waardevolle historische bronnen die het spannende werk van de makers levend houden.

‘Het Grote Offensief’ is dus een film die inzicht biedt in de strijd die desastreus is geweest voor Zeeland en zijn inwoners. Het schetst licht op de onenigheden tussen Eisenhower en Montgomery, maar ook op het contrast tussen deze grote figuren en de gewone soldaat. De kijker moet wel van een geschiedenisles houden, want de film zit bomvol informatie. Dit blijft echter vermakelijk door de afwisseling van de gedramatiseerde scènes, al zal het acteerwerk voor sommigen een struikelpuntje kunnen zijn. ‘Het Grote Offensief’ is kortom een dramadocu die op een vertrouwde manier een hoofdstuk van de Tweede Wereldoorlog behandelt en door middel van verschillende perspectieven laat zien wat de macht van sommigen voor gevolgen kan hebben voor velen.

Beoordeling: Goed

Informatie

Artikel door:
Eva Grooten
Geplaatst op:
12-07-2025

Afbeeldingen