Jeugdboek over onmogelijke keuzes tijdens de oorlog

Recent verscheen bij De Fontein Jeugd het boek 'Een andere wereld' van Monique Polak. Het is een aangrijpend relaas over onmogelijke keuzes in de Tweede Wereldoorlog.

Een andere wereld is geïnspireerd op het waargebeurde verhaal over de Joodse tekenaar Jo Spier (1900-1978) die in WOII met zijn gezin naar Theresienstadt werd gedeporteerd. Hij zag zich in Theresienstadt gedwongen mee te werken aan nationaal-socialistische propaganda-activiteiten, die de buitenwacht moesten doen geloven dat het allemaal wel meeviel in de kampen. Na de bevrijding van Theresienstadt door de Russen kreeg Jo Spier te maken met mensen die het ‘hoogst verdacht’ vonden dat hij de oorlog had overleefd.

Het ondenkbare is gebeurd. Lotte is met haar familie op de trein naar Theresienstadt gezet, een ‘voorbeeldig’ concentratiekamp in Tjecho-Slowakije. Maar wat is er voorbeeldig aan honger, ziekte, wandluizen, vlooien, harde lichamelijke arbeid en voortdurende wreedheid?

Dan krijgen Lotte en haar familie een comfortabeler onderkomen. ‘Het enige wat telt is dat wij nog steeds bij elkaar zijn,’ zegt haar vader steevast. Lotte voelt zich schuldig en ze vreest roddels en wijzende vingers. Tegelijkertijd vraagt ze zich af wat lotgenoten gedaan zouden hebben. Na Theresienstadt rest namelijk nog een wereld. Een andere wereld.

Een verhaal over solidariteit in crisistijd: wat zou jij doen om je gezin te beschermen? Lotte is gebaseerd op de dochter van Jo Spier, Celine Polak. Zij vertelde haar verhaal aan haar dochter Monique.

Monique Polak wist al op jonge leeftijd dat ze een creatief beroep wilde. Eigenlijk wilde ze in haar grootvaders sporen treden maar ze ontdekte al snel dat ze niet erg goed was in schilderen. Daarom besloot ze schrijfster te worden.

Vandaag de dag is zij journalist, docent Engels en schrijft ze columns en YA romans. Monique woont met haar dochter en echtgenoot in Montreal.

De schrijfster: ‘Elke keer dat ik in Nederland kom word ik eraan herinnerd: als de Tweede Wereldoorlog niet had plaatsgevonden, was ik in Nederland opgegroeid, en zou ik er nu waarschijnlijk nog steeds wonen. Het betekent heel veel voor mij dat dit boek nu in het Nederlands verschijnt. Het voelt alsof mijn verhaal de weg naar huis heeft gevonden. Ik hoop dat het na al die jaren nog steeds weerklank zal vinden bij de mensen in Nederland.’

In het Stedelijk Museum Zutphen is nog tot en met 17 juni een tentoonstelling over Jo Spier, getiteld Peter van Straaten & Jo Spier; Virtuoze Tekenaars van het Nederlandse Leven. Zie voor meer informatie: www.museazutphen.nl.