Oosterbeek - Heelsum - Driel - 17 september 2005

Een jaar nadat Jeroen Niels en ondergetekende 5 dagen lang verslag deden van de herdenkingen in het kader van de 60ste herdenking van de Slag om Arnhem trok ik er op 17 september 2005 ’s morgens vroeg alleen op uit om een bezoek te brengen aan de 61ste herdenking van het begin van de Slag om Arnhem in Oosterbeek.



De herdenking in Oosterbeek vindt elk jaar op 17 september om 9.00 uur plaats bij het Airborne Monument in Oosterbeek. Het monument is gelegen tegenover het Airborne Museum “Hartenstein” en deze locatie wekt elk jaar weer een speciaal gevoel op bij de aanwezigen. Vanwege het vroege tijdstip wordt deze herdenking nooit extreem druk bezocht maar in vergelijking met vorig jaar was de opkomst dit jaar wel erg mager.
De herdenking begon met een toespraak door de burgemeester van de Gemeent Renkum waaronder Oosterbeek valt. De burgemeester werd tijdens zijn toespraak enigszins in de steek gelaten door de techniek maar door het kleine aantal aanwezigen wist de burgemeester zich ook zonder microfoon voor iedereen verstaanbaar te maken. Aansluitend op deze toespraak werden er door de verschillende genodigden kransen bij het monument gelegd. De korte ceremonie werd hierop afgesloten met “The Last Post” en een minuut stilte.

Na een inmiddels bijna traditioneel bezoek aan de plaatselijke boekhandel, alwaar het nieuwe boek “The Royal Airforce at Arnhem” van Philip Reinders, Luuk Buist en Geert Maassen werd aangeschaft, begaf ik me over de Oude Rijksweg huiswaarts. Vorig jaar was de Oude Rijksweg ter hoogte van de Ginkelse Heide compleet afgesloten voor alle verkeer in verband met de Airborne landingen. Dit jaar was van wegafzettingen echter geen sprake en ook hier was het op het eerste gezicht buitengewoon rustig, vrije parkeerruimte was zelfs nog ruimschoots voorhanden. Aangezien ik nog wat zaken voor moest bereiden voor de STIWOT Meeting van zondag 18 september 2005 reed ik echter door naar huis.



’S middags keerde ik vervolgens weer terug in de richting van het Oosterbeekse om de traditionele “Race to the Bridge” te aanschouwen. De “Race to the Bridge” is een optocht met oude legervoertuigen vanaf de dropzone aan de Telefoonweg te Renkum naar de John Frost Brug in Arnhem. Toen ik door Oosterbeek heen reed kwam ik met de auto terecht achter een M8 pantserwagen en dit was wel zo interessant dat ik achter de M8 ben blijven hangen tot het startpunt aan de Telefoonweg. De gang zat er aardig in en geregeld tikten we de 70-80 kilometer per uur aan.
Aangekomen bij het startpunt ben ik alle deelnemers die langs de weg opgesteld stonden gepasseerd en hierna via Wolfheze doorgereden naar het Airborne Monument in Heelsum. Ik arriveerde hier netjes op tijd en zag zodoende vele oude legervoertuigen voorbijrijden. De stoet werd vooraf gegaan door deelnemers op originele oorlogse fietsen. Hierna volgden jeeps, vrachtwagen, pantserwagen, wellbike’s en zelfs een Duitse Schwimmwagen.

Via allerlei sluipdoor/kruipdoor weggetjes ging ik vervolgens snel op weg naar Driel om daar de herdenking bij het Polen Monument op het Polenplein bij te wonen. Het Nationaal Monument voor de 1ste Onafhankelijke Poolse Parachutisten Brigade in Driel is een abstract beeld. In de sokkel wordt een bronzen urn met aarde uit Polen bewaard. Op de sokkel staan de wapens van Polen en Warschau en het embleem van de Poolse brigade afgebeeld. Ook staat op de sokkel het opschrift
“Surge Polonia” oftewel “Polen verrijs”. De herdenking op het Polenplein in Driel heeft altijd een bijzonder karakter, ingetogen en karakteristiek voor de bijzondere gemeenschapszin van de bevolking. In tegenstelling tot de herdenkingen in Oosterbeek was de herdenking in Driel wel drukbezocht, hoewel opgemerkt moet worden dat de aanwezigen vooral uit genodigden bestonden. Duidelijk zichtbaar voor iedereen stond een man met een plakkaat in zijn hand opgesteld. Op het plakkaat was de volgende tekst te lezen:

Dutch Kapittel of Nuts
Shame upon you!

General Sosabowski and 250.000
Polish soldiers (25.000 killed) faught
for our freedom.

Forget politics and have the
guts and duty to honnor

them with
Grand-cross MWO!



De ingetogen herdenking werd ingevuld met toespraken door verschillende sprekers waarbij het centrale thema “A bridge to the Future” was. Het gedeelte met toespraken werd afgesloten door het kinderkoor van Driel dat een gezongen “A bridge to the future” ten gehore gaf. Vervolgens werden door verschillende genodigden kransen gelegd bij het monument waarna werd afgesloten met een Pools lied gezongen door een Pools kinderkoor.

Voor mij was deze dag die gevuld was met verschillende herdenkingen alweer ten einde. De herdenkingen waren zeker minder druk bezocht dan tijdens de 60-jarige herdenking maar dit mag natuurlijk geen reden zijn om de herdenkingen dan maar links te laten liggen, want nog steeds staat het volgende overeind:

"You did your best, you all did your duty - and we are proud of you..."

Barry van Veen
Alle foto's: © STIWOT & Barry van Veen