Ook Nederlanders vlogen in de legendarische Spitfire

In ‘Nederlandse Spitfires’ geeft Harry van der Meer een overzicht van de Spitfires die door Nederland werden gebruikt vanaf 1943 tot en met heden. De auteur staat in Nederland en omstreken ook wel bekend als 'Mister Spitfire'. Zijn kennis op het gebied van dit toestel wordt regelmatig ingezet wanneer er neergestorte en opgegraven toestellen wereldwijd gevonden worden om deze te identificeren. Dit is zijn complete naslagwerk. TracesOfWar stelde hem enkele vragen over deze publicatie en zijn fascinatie voor de legendarische Spitfire.

De auteur in de cockpit van de Spitfire MJ271, met de vlieger Matt Jones, die net was geland na een vlucht rond de wereld met de Spitfire. Bron: Harry van der Meer

Wanneer is uw fascinatie voor de Spitfire ontstaan en wat maakt juist dit toestel voor u zo interessant?

Dat begon al in mijn jeugd. Na het einde van de oorlog verschenen er in snel tempo pocketboekjes met alleen oorlogsverhalen. Voor 75 cent kocht je een Prisma Pocket met de spannendste oorlogsverhalen. Daarin kwamen alle soorten vliegtuigen in voor en dus ook de Spitfire.

Na talrijke boekjes verslonden te hebben, vroeg ik me af wat dat voor toestel een Spitfire dan wel was. Er bleek er een op Schiphol te staan in het toenmalige museum met de olielekbak er nog onder. Omdat het toestel binnen stond, was het nemen van een goede foto helaas niet mogelijk. en begon ik van alles te lezen, plastic modellen te bouwen, en zo mijn kennis te vergroten.

Zijn er in de Tweede Wereldoorlog veel Nederlandse piloten geweest die in een Spitfire hebben gevlogen?

Jazeker. Vliegers ontsnapten op talloze manieren uit Nederland naar Engeland om bij de RAF te gaan en weer te gaan vliegen. Dat ging soms in kleine groepjes, en vaak alleen. In Engeland aangekomen werden de Nederlanders geselecteerd op hun vaardigheid en soms geschikt bevonden om naar een vliegschool te gaan. Een opleiding duurde ergens tussen een jaar en twee jaar. Lang niet alle leerlingen kwamen in de Spifire terecht, de behoefte aan vliegers was enorm groot. Maar enkele tientallen tot honderd mannen werden geselecteerd voor de Spitfire.

De nog vliegende Spitfire MK732, H-25 en 3W-17 van 322 squadron. Het toestel vliegt regelmatig vanaf Gilze Rijen bij de Luchtmacht Historic Flight. Bron: Harry van der Meer

Correct. Voor niet operationele vluchten werden vliegers gezocht om toestellen te vliegen van fabriek naar een Maintenance unit en vandaar naar de squadrons, van een squadron naar een ander squadron, van locaties waar toestellen waren achtergelaten naar een M.U. enzovoorts. Er werd een organisatie opgezet die daarvoor vliegers selecteerde, vaak medisch afgekeurde vliegers (soms zelfs met slechts een arm!) en na een proefperiode werden ook vrouwen met vliegervaring aangenomen, eerst op Tiger Moth tweedekkers, dan steeds grotere en zwaardere vliegtuigen tot de grote viermotorige Lancaster- en Halifax bommenwerpers. Na de oorlog gingen de dames weer hun eigen weg.

Voor wat voor missies zijn Nederlandse Spitfire-piloten ingezet?

De missies voor Nederlandse vliegers waren gelijk aan die van elke andere RAF vlieger. Na een grondige opleiding bij één van de vele vliegscholen werden ze naar een operationeel squadron overgeplaatst. Dan volgden de opdrachten, niet zelden boven Nederland en Duitsland.

Zijn er Nederlandse Spitfire-piloten omgekomen tijdens de Tweede Wereldoorlog?

Ja, in mijn archief tel ik 34 Nederlandse vliegers die of door oorlogshandeling, dan wel door een ongeluk en noodlanding met de Spitfire, het leven verloren. Elke vlieger had zo zijn eigen ervaringen, ontstaan tijdens zijn oorlogsinzet. Er zijn ook vliegers die door hun aanwezigheid in de lucht de Duitsers weg hielden. Soms hadden ze in de hele oorlog nooit iets speciaals mee gemaakt. Maar hun rol was dus wel van belang!

Wat heeft op u het meeste indruk gemaakt tijdens uw onderzoek voor uw boek?

Mijn persoonlijke contact met de meeste vliegers en monteurs die ik vaak thuis opzocht, de vele gesprekken en de logboeken met originele en correcte details en informatie. Sommige oud-vliegers woonden inmiddels in Amerika of Engeland, en gaven me een kopie van hun logboek. Later kwam er een reünie van vliegenierspersoneel uit Nederlands-Indië en ontmoette ik ook deze mensen persoonlijk.

Is de Spitfire na de oorlog nog gebruikt door Nederland?

De Spitfire werd na de oorlog uit RAF voorraden opgekocht om er de Luchtmacht Electronische en Technische School (L.E.T.S.) mee op te richten. De toestellen werden ook gebruikt om de opleiding van vliegers in Nederland te starten. Dat duurde tot september 1953. Als laatste werden enkele Spitfires gebruikt om schietdoelen te slepen aan een 1200 meter staalkabel. In 1958 was dat afgelopen.

Waarom raadt u lezers, 80 jaar na het einde van de oorlog, aan om uw boek te gaan lezen?

Er lijkt een blijvende belangstelling voor de Spitfire te bestaan, mede omdat veel nabestaanden of familieleden van vliegers, zoals grootouders, kinderen en kleinkinderen, willen weten wat hun familielid in en na de oorlog heeft gedaan. In het boek is op elke vraag wel een goed antwoord te vinden.

Nederlandse Spitfires

In cijfers en letters

ISBN: 9789464565287

Meer informatie over dit boek