Noodhospitaal De Tafelberg: Oorlogsdagboek van een 17-jarig meisje

Wat betekent het voor een 17-jarig meisje om tijdens de Slag om Arnhem te moeten overleven? In haar dagboek beschrijft Anje van Maanen wat zij en haar familie doormaken tijdens de oorlogsdagen in Oosterbeek van 17 tot en met 25 september 1944. Hoewel geciteerd in verschillende publicaties over de Slag om Arnhem en gebruikt voor de film A Bridge too Far, vond Anje van Maanen het eerder niet nodig haar werk uit te geven. ‘Maar,’ zegt ze, ‘nu is de tijd rijp om mijn ervaringen met de komende generaties te delen.’ Meer dan zeventig jaar nadat ze haar herinneringen optekende, verschijnt haar dagboek in het Nederlands en in het Engels bij uitgeverij Kontrast in Oosterbeek.

Beeldend en in heldere taal schrijft Anje van Maanen in haar dagboek over de angstige dagen van september 1944. In het schriftje waaraan ze haar ervaringen toevertrouwt, maakt ze bovendien prachtige tekeningen in kleur. Het is een bijzonder tijdsdocument waarin Anje vertelt over de felle strijd rondom haar ouderlijk huis aan de Pietersbergseweg en rondom het noodhospitaal de Tafelberg, waar haar vader, dokter Gerrit van Maanen, zorg biedt aan gewonden. Enkele jaren na de oorlog vertaalt ze haar dagboek op verzoek in het Engels.

Airborne Museum
In 2010 schonk Anje van Maanen het originele dagboek aan het Airborne Museum ‘Hartenstein’ in Oosterbeek, waar het dit jaar te zien is in de tentoonstelling Van Huis en Haard, over de evacuatie van Arnhem en omstreken. ‘Het is een van de bijzondere stukken uit onze collectie,’ zegt Robert Voskuil, bestuurslid van de Stichting Beheer Collectie Airborne Museum. Hij is verheugd dat het nu in boekvorm verschijnt.

Op de vlucht
Anje’s dagboek maakt naoorlogse generaties bewust van het feit dat nog niet zo heel lang geleden ook in ons land talloze mensen te midden van het oorlogsgeweld moesten vluchten en alles achter moesten laten. Zo schrijft ze maandag 25 september 1944: ‘Er komen nu steeds meer vluchtenden die denken hier veilig te zijn in een hospitaal. Ja, veilig, ’t mocht wat! Hier ligt het ergste vuur. […] Er komt bericht dat we weg moeten. Grote paniek! Hoe in ’s hemelsnaam. Waarlangs dan?’

Waardevol
Uiteindelijk weten Anje haar familie via Apeldoorn naar Groningen te vluchten en ze overleven de oorlog. Anje van Maanen vond het nooit nodig haar dagboek uit te geven, maar haar familie deed haar inzien hoe waardevol het document is en ze besloot dat het tijd was om haar ervaringen met een groter publiek te delen. Op zaterdag 12 september 2015, meer dan zeventig jaar nadat ze haar herinneringen optekende, kreeg ze in het Airborne Museum de uitgave van haar dagboek overhandigd.

Tegelijk met de Nederlandse editie is ook het Engelstalige dagboek uitgebracht. De uitgave is voor € 16,95 verkrijgbaar bij het Airborne Museum, alle boekhandels, en via www.uitgeverijkontrast.nl