Yamamoto, Isoroku (山本五十六)

Geboortedatum:: 4 april 1884 (Nagaoke, Japan)
Overlijdensdatum:: 18 april 1943 (Buin, Nieuw Guinea)
Begraven op:: Japanse Oorlogsgraven Tama
Nationaliteit:: Japanse (1868-1945, Keizerrijk)

Biografie

Yamamoto Isoruku (4 april 1884 in Nagaoka, prefectuur Niigata, Japan – 18 april 1943 boven Bougainville, Salomon-eilanden) was een Japanse admiraal tijdens de Pacifische oorlog. Hij was als Takano Isoruko geboren en werd in 1916 als ambitieuze marineofficier door de familie Yamamoto geadopteerd en steeg tot het einde van de jaren 1930 tot de hoogte kringen binnen de Keizerlijke Japanse Marine. In zijn positie als opperbevelhebber van de verenigde vloot van de Keizerlijke Marine plande hij onder andere de aanval op de Amerikaanse marinebasis Pearl Harbor en besliste tot aan zijn dood over de verdere acties van de marine.

Na het begin van de oorlog tussen het Duitse Rijk en de westelijke machten Groot-Brittannië en Frankrijk was Yamamoto er zeker van dat er weinig tijd was om de Keizerlijke Marine op een mogelijke oorlog voor te bereiden. Deze indruk werd versterkt toen de vertegenwoordigers van Duitsland, Italië en Japan in september 1940 het Driemogendhedenpakt ondertekenden en de Verenigde Staten daaropvolgend een embargo oplegde op staal en metaal.

De expansionistisch ingestelde generaals van het leger wilden een oorlog tegen de grondstofrijke bezittingen van Europeanen in Zuidoost-Azië. De vloot zou daarbij uiteindelijk de aanrukkende troepen ondersteunen en daarna een slag tegen de, door Amerika gehouden Filipijnen doorvoeren, maar een aanval op de Pacifische vloot van de Amerikanen was niet gepland. Dit was wel wat Yamamoto verlangde. In een gesprek met Konoe Fumimaro, die opnieuw premier was geworden, verklaarde hij dat hij in het geval van een oorlog met Amerika en Groot-Brittannië meerdere maanden ongehinderd opereren kon en hen talrijke nederlagen kon toevoegen, maar dat daarna de economische macht van de Verenigde Staten ervoor zou zorgen dat Japan de oorlog binnen enkele jaren onontkoombaar zou verliezen. Yamamoto was ervan overtuigd dat een snelle, beslissende slag tegen de Amerikaanse vloot Japan genoeg tijd zou geven de geallieerden zoveel nederlagen toe te voegen dat deze met de erkenning van de Japanse oppermacht over Oost-Azië om vrede zou smeken.

Het verplaatsen van de Amerikaanse Pacifische vloot naar de marinebasis Pearl Harbor op Hawaii bracht deze dichtbij genoeg aan de mogelijke operatieradius van de Keizerlijke Marine. De beslissende aanleiding voor Yamamotos overwegingen gaf ten slotte de Britse aanval op Tarent in november 1940. Bij deze aanval die door torpedo-bommen werd uitgevoerd op de Italiaanse marinebasis waren meerdere slagschepen tot zinken gebracht zonder dat de Britten noemenswaardige verliezen hadden. Alsnog kwam er aan het begin amper ondersteuning, maar dit hinderde hem niet voorbereidingen te treffen. Hij liet in de volgende maanden de bocht van Pearl Harbor in kaart brengen en een speciale torpedo ontwikkelen die voor het water aldaar geschikt was. Normale torpedo’s waren vanwege hun diepgang bij het vallen niet geschikt (bedoeld is dat de torpedo na het vallen uit het vliegtuig eerst 20 meter diep in het water viel voordat het een vlakkere loopdiepte bereikte). Hiermee begonnen de eerste oefeningen voor een aanval. De militaire leiding liet Yamamoto garanties maken, maar haar houding veranderde pas toen de Verenigde Staten in de zomer van 1941 een olie-embargo installeerde, omdat Japan Frans Indochina bezet had. De legerleiding wilde nu des te meer om een aanval tegen de koloniën in Zuidoost-Azië. Officieel was de bereidheid om oorlog te voeren tegen Amerika groter geworden. Binnen de marineleiding werd nog steeds over de precieze afloop van dit plan gedebatteerd. Yamamoto dreigde in de herfst de voorzitter van de generaalsstaf van de marine, admiraal Nagano Osami: hij terug te treden als het plan niet werd uitgevoerd. Admiraal Nagano gaf als reactie hierop de aanval op 3 november 1941 groen licht. De aanval moest alleen gebeuren wanneer bij de laatste Amerikaans-Japanse verhandelingen over het opheffen van het olie-embargo het succes uit zou blijven. De aanval zou verder niet door Yamamoto zelf, maar door Nagumo Chuichi geleid worden.

Op 5 november gaf Yamamoto het officiële operatiebevel. Met de leiding van het leger werd afgesproken dat de datum van de aanval de eerste zondag van december 1941 (7 december) zou zijn. Al op 10 november gingen de eerste onderzeeërs op weg naar het oosten. De belangrijkste aanvalsvloot bestaand uit zes vliegtuigdragers, twee slagschepen en meerdere kleine schepen voer op 26 november uit. De aanval trof de Pacifische vloot zwaar, maar alsnog bleven drie vliegtuigdragers van Amerika die in Pearl Harbor gestationeerd waren onbeschadigd, omdat zij zich op het tijdstip van de aanval niet in de haven bevonden. De belangrijkste olietank werd ook niet getroffen. Yamamoto werd vanwege het succes van deze aanval gefeliciteerd, maar was ontevreden met hoe Nagumo dit plan ten uitvoer bracht, omdat hij het in zijn ogen niet volledig volgens het bevel had uitgevoerd. Nagumo had de aanval op de haven Midway die door Yamamoto gepland was vanwege het slechte weer ook niet uitgevoerd. De operaties die tegen Zuidoost-Azië werden uitgevoerd door het leger en de marine waren zoals verwacht wel succesvol verlopen. Met het zinken van de Britse slagschepen Repulse en Prince of Wales op 10 december kon de vatbaarheid van slagschepen tegen luchtaanvallen opnieuw tentoon gesteld worden.

Heeft u zelf meer informatie over deze persoon? Lever het aan!