Stolperstein Hasenheide 5

Deze kleine messing plaquette (Stolperstein of Struikelsteen) herdenkt:

* Richard Vosgerau, geb. 1889, in verzet /SPD, "Schutzhaft" 1933, gearresteerd 1944, Neuengamme, Cap Arcona, dood 3 mei 1945, Neustädter Bucht.

Richard Vosgerau werd geboren in Eckernförde. Richard ging naar de lagere school en deed daarna een bakkersopleiding in Kiel. Hij werkte op de keizerlijke scheepswerf in Kiel en werd lid van de vakbond en de SPD (Socialdemokratische Partei Deutschlands). Hij trouwde met Maria Soltau in Borby; ze hadden tenminste drie zonen (en mogelijk andere kinderen).

In 1914 werd hij voorzitter van de SPD Eckernförde, de vakbondssecretaris en vanaf 1929 de burgemeester / gemeenteraadslid van Borby. In 1930/31 startte hij met de renovatie en uitbreiding van de basisschool in Borby (een stad die later werd opgegaan in Eckernförde).

Nadat hij tegen de nazi-ideologie had geprotesteerd, werd Richard Vosgerau van april tot november 1933 in "beschermende hechtenis" genomen, onder de valse beschuldiging dat hij 40.000 Reichsmarken van de vakbond had gestolen. Hij zat een tijdje gevangen in Rendsburg. Na een lange periode van werkloosheid werkte hij vanaf 1935 als vertegenwoordiger en districtsmanager voor een levensverzekeringsmaatschappij. De nazi's bleven hem lastigvallen. Aan het begin van WO II werd zijn huis in Kiel gebombardeerd en kwamen twee zonen om in de oorlog. Hij en Maria verhuisden terug naar Borby naar een landgoed op Hasenheide dat Maria had geërfd.

Na de aanslag op Hitler op 20 juli 1944 werd Vosgerau (met zijn geschiedenis van vakbondsleiderschap) naar het concentratiekamp Neuengamme gebracht. Zowel zijn vrouw als een zoon probeerden hem vrij te krijgen. Nadat Neuengamme was bevrijd, wachtten zijn familie, vrienden en collega's tevergeefs op zijn terugkeer. Hij stierf waarschijnlijk op de Cap Arcona. Hij werd officieel dood verklaard in 1949.

Toen de nazi's het kamp Neuengamme in april 1945 leegmaakten, voordat de geallieerden arriveerden, werden duizenden gevangenen op de Cap Arcona gezet, een schip dat een overvol concentratiekamp werd zonder voedsel en drinkwater. De Cap Arcona en verschillende andere drijvende concentratiekampen waren in het volle zicht verborgen tussen andere troepenschepen. Om te voorkomen dat de Duitsers per boot zouden ontsnappen, bombardeerden de Britten de schepen in de haven. Ongeveer 7.000 concentratiekampgevangenen kwamen om door brand of verdrinking, of werden door Duitsers op de kust neergeschoten.

Vier dagen later tekenden de Duitsers een onvoorwaardelijke overgave van alle Duitse troepen aan de geallieerden.

De Richard-Vosgerau Schule in Eckernförde, die in mei 1948 naar Richard Vosgerau werd genoemd, sponsorde de installatie van een stolperstein ter nagedachtenis aan deze Hasenheide-locatie in 2019. Een plaquette ter ere van hem is bij de ingang van de school.

Voor meer informatie en foto's over de Cap Arcona kunt u De Drijvende Concentratiekampen bezoeken.

"Stolpersteine" is een kunstproject in Europa van Gunter Demnig ter herdenking van slachtoffers van het Nationaal-Socialisme (nazisme). Stolpersteine (struikelstenen) zijn kleine, 10x10cm messing plaquettes geplaatst in de stoep voor de laatste vrijwillige residentie van (meestal Joodse) slachtoffers die zijn vermoord door de nazi's. Elke plaquette is gegraveerd met de naam van het slachtoffer, de geboortedatum en de plaats (meestal een concentratiekamp) en de datum van overlijden. Op deze manier geeft Gunter Demnig een individueel gedenkteken aan elk slachtoffer. Eén steen, één naam, één persoon. Hij citeert de Talmoed: "Een mens wordt alleen vergeten als zijn of haar naam wordt vergeten."

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Anne Palmer
• Foto's: Herbstlaub
• Eckernförder Zeitung, 03 Mai 2010: "Richard Vosgerau – Ein Leben für die Sozialedemokratie"
• Richard Vosgerau School History
• SPD Eckernförde: Richard Vosgerau
• Stolpersteine.eu