De Kruisberg

De Kruisberg ontstond in de zeventiende eeuw op gronden van het voormalige klooster Sion. Het werd in de achttiende eeuw uitgebouwd tot een herenhuis en buitenplaats, dat in de loop der tijd door verschillende families werd bewoond. Na de dood van baron Van Diest in 1858 werd het landgoed geveild en in 1863 door de staat aangekocht. Daarmee eindigde de periode als landhuis en begon de functie als justitiële inrichting.

Vanaf 1866 fungeerde De Kruisberg als jongensgevangenis, later ook als rijksopvoedingsgesticht en observatie-inrichting. Het complex werd uitgebreid met nieuwe vleugels en een groot verblijfsgebouw, bekend als “de flat”. Jongens werkten er op het land, leerden ambachten en kregen onderwijs. Onder directeur Jan Klootsema, begin twintigste eeuw, kreeg het gesticht bekendheid door vernieuwende pedagogische inzichten.

Tijdens de Duitse bezetting werd De Kruisberg in 1944 door de Sicherheitsdienst gevorderd en gebruikt als nazi-gevangenis. Gevangenen waren vaak “Todeskandidaten”: verzetsmensen die na verhoor ter dood werden gebracht. Bekend zijn de executies van 46 gevangenen bij het Rademakersbroek (2 maart 1945) en 25 bij Woeste Hoeve (8 maart 1945).

Na de oorlog bleef De Kruisberg functioneren als penitentiaire inrichting tot 2014, waarna het tijdelijk dienstdeed als opvanglocatie voor asielzoekers. Daarmee sloot een lange en veelzijdige geschiedenis: van kloostergrond en buitenplaats tot gevangenis, opvoedingsgesticht en oorlogsgevangenis.

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: TracesofWar
• Foto's: Haagschebluf