Stolpersteine Hobrechtstraße 57

Deze kleine koperen gedenkplaten (Stolpersteine of struikelstenen) herdenken 11 mensen die hier woonden. Bovenaan elke stolperstein op dit adres staan de woorden "Hier lebte" (Hier woonde).

* Hedwig Wittkowski, geboren 1893, gedeporteerd 1 maart 1943, vermoord in Auschwitz.

Er is geen informatie gevonden over Hedwigs leven, behalve dat ze een Duits staatsburger was. Ze werd met Transport 31 van Berlijn naar Auschwitz gedeporteerd, samen met ongeveer 1.500 joodse mannen, vrouwen en kinderen, verpakt in gesloten veewagens. De trein arriveerde de volgende dag. Slechts 150 mannen werden geselecteerd om te werken. De overige 1.350 van die trein werden naar de gaskamers in Auschwitz-Birkenau gestuurd.

* Ella Schäffer née Schreyer, geboren 1878, gedeporteerd 12 maart 1943, vermoord in Auschwitz.
* Johanna Schäffer, geboren 1902, gedeporteerd 2 maart 1943, vermoord in Auschwitz.

Wat betreft Ella en Johanna Schäffer, werd er bijna geen informatie gevonden over hun leven of over de relatie tussen hen. Een bron geeft hun vaste adres op als Wassertorstrasse 34, Kreuzberg. De jongere Johanna werd als eerste gedeporteerd - op Transport 32 met ongeveer 1.500 anderen, van wie bekend is dat er slechts 26 het hebben overleefd. Ella Schäffer werd 10 dagen later op Transport 36 gedeporteerd.

* Käte Pestachowski, geboren 1905, gedeporteerd 4 maart 1943, vermoord in Auschwitz.

Er is bijna geen informatie gevonden over het leven van Käte Pestachowski. Haar ouders stierven voor WO1; haar broer in 1920. Käte was een Duits staatsburger met een permanent adres van Halensee in Berlin-Wilmersdorf. Ze werd met Transport 34 uit Berlijn in gesloten veewagens met 1120 joodse mannen, vrouwen en kinderen gedeporteerd. Ze kwamen 2 dagen later aan in Auschwitz. Direct naar de gaskamers werden 643 gedeporteerden gestuurd. Geselecteerd voor dwangarbeid waren 389 mannen en 200 vrouwen. Van slechts 14 van deze trein is bekend dat ze het hebben overleefd. Käte's zus Alice Muench overleefde de oorlog maar stierf begin 1950, mogelijk door zelfmoord.

* Arthur Hillel, geboren 1888, gedeporteerd 15 augustus 1942, Riga, vermoord 18 augustus 1942.
* Hildegard Hillel nee Hohenstein, geboren 1890, gedeporteerd 15 augustus 1942, Riga, vermoord 18 augustus 1942.

Arthur en Hildegard Hillel waren man en vrouw. Ze woonden op minstens twee andere plaatsen voordat ze hier in 1938 aankwamen, waar ze in 2 kamers woonden die ze huurden van Leonhard Krieg. Het echtpaar werd gedwongen te werken - Arthur als machinist in de wapen- en munitiefabriek in Borsigwalde, en Hildegard in het chemiebedrijf J. D. Riedel in Britz. Hij verdiende 95 pfennig per uur, en zij 47 pfennig. Op 15 augustus 1942 werden ze in een trein met ongeveer 1000 Joden naar Riga op transport gesteld. Kort na aankomst op het station van Riga werden de gedeporteerden vermoord in de bossen. De Hillels werden drie dagen later dood verklaard.

* Max Fischel, geboren 1871, gedeporteerd 23 september 1942, Theresienstadt, vermoord 8 december 1942.

Er is heel weinig gevonden over het leven van Max Fischel. Uit zijn overlijdensakte blijkt dat hij in 1942 ook in Theresienstadt drie broers had: één werd in september naar Treblinka gedeporteerd, één werd op 24 december 1942 in Theresienstadt vermoord en het lot van de derde is niet bekend.

* Irene Schiftan, geboren 1922, gedeporteerd 4 augustus 1943, vermoord in Auschwitz.

Irene Schiftan woonde met haar ouders in Köpenicker Straße 183 in Kreuzberg, Berlijn, toen ze begin januari 1941 werd opgeroepen tot dwangarbeid bij het metaal- en elektrotechnisch bedrijf Ehrich & Graetz in Berlin-Treptow tot 19 januari 1943. Op 15 februari 1942 werd Irene's 71-jarige moeder gearresteerd en naar Theresienstadt gestuurd.

* Marie Schlesinger née Schweitzer, geboren 1864, gedeporteerd 29 oktober 1942, Theresienstadt, vermoord 16 januari 1944.

Er is zeer weinig gevonden over het leven of huwelijk van Marie Schlesinger. Ze werd gedeporteerd op de 73e van 123 transporten waarbij voornamelijk oudere joodse gedeporteerden van Berlijn naar Theresienstadt werden vervoerd. Dit transport vervoert 64 vrouwen en 36 mannen van 8-93 jaar. Van slechts 9 gedeporteerden is bekend dat ze de oorlog hebben overleefd. De website, holocaust.cz, geeft een ander geboortejaar (1868) met alle andere informatie hetzelfde als gevonden in Yad Vashem en stelt dat Marie Schlesinger werd vermoord in Theresienstadt.

* Leonhard Krieg, geboren 1878, gedeporteerd 26 oktober 1942, Riga, vermoord 29 oktober 1942.
* Flora Krieg née Dreifuss, geboren 1883, gedeporteerd 26 oktober 1942, Riga, vermoord 29 oktober 1942.

Leonhard Krieg en Flora Dreifuss, beide Duitse staatsburgers, trouwden maar hadden blijkbaar geen kinderen. Drie van Leonhards broers en zussen zijn naar Australië of Venezuela ontsnapt; een ervan is vermoord in Auschwitz. Er is niets gevonden over het leven of het gezin van Flora Krieg.

"Stolpersteine" is een kunstproject in Europa van Gunter Demnig ter herdenking van slachtoffers van het Nationaal-Socialisme (nazisme). Stolpersteine (struikelstenen) zijn kleine, 10x10cm messing plaquettes geplaatst in de stoep voor de laatste vrijwillige residentie van (meestal Joodse) slachtoffers die zijn vermoord door de nazi's. Elke plaquette is gegraveerd met de naam van het slachtoffer, de geboortedatum en de plaats (meestal een concentratiekamp) en de datum van overlijden. Op deze manier geeft Gunter Demnig een individueel gedenkteken aan elk slachtoffer. Eén steen, één naam, één persoon. Hij citeert de Talmoed: "Een mens wordt alleen vergeten als zijn of haar naam wordt vergeten."

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!