TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Inleiding

    De Onderzeeboten van de Noorse A 2-klasse waren onderzeeboten tussen 1913 en 1914 gebouwd aan de Krupp Germaniawerft te Kiel, naar Duits ontwerp. De klasse bestond aanvankelijk uit vier onderzeeboten, waarvan de laatste, KS A 5, door de Reichsmarine bij aanvang van de Eerste Wereldoorlog in beslag werd genomen en in gebruik werd genomen als SM UA. De overige, wel aan Noorwegen geleverde schepen deden dienst tot aan de Tweede Wereldoorlog en gingen allen in april 1940 verloren.


    A 3, A 1 en A 4 te Teie Bron: Public Domain (onbekend)

    Definitielijst

    Eerste Wereldoorlog
    Ook wel Grote Oorlog genoemd, conflict dat ontstond na een groei van het nationalisme, militarisme en neo-kolonialisme in Europa en waarbij twee allianties elkaar bestreden gedurende een vier jaar durende strijd, die zich na een turbulent begin, geheel afspeelde in de loopgraven. De strijdende partijen waren Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland aan de ene kant (de Triple Entente), op den duur versterkt door o.a. Italië en de Verenigde Staten, en Duitsland, Bulgarije, Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse Rijk aan de andere kant (de Centrale Mogendheden of Centralen). De strijd werd gekenmerkt door enorme aantallen slachtoffers en de inzet van vele nieuwe wapens (vlammenwerpers, vliegtuigen, gifgas, tanks). De oorlog eindigde met de onvoorwaardelijke overgave van Duitsland en zijn bondgenoten in 1918.

    Schepen in deze klasse

    KS A 2
    15 januari 1912: kiellegging
    15 maart 1913: tewaterlating
    19 maart 1914: aflevering
    9 april 1940: onherstelbaar beschadigd
    12 april 1940: voor sloop bestemd
    KS A 3
    30 januari 1912: kiellegging
    29 maart 1913: tewaterlating
    6 mei 1914: aflevering
    15 april 1940: afgezonken door bemanning
    KS A 4
    30 maart 1912: kiellegging
    15 maart 1913: tewaterlating
    30 mei 1914: aflevering
    15 april 1940: afgezonken door bemanning
    KS A 5 / SM U0 / SM UA
    4 april 1913: kiellegging
    9 mei 1914: tewaterlating
    14 augustus 1914: aflevering als SM U0, Reichsmarine
    augustus/september 1914: omgedoopt tot SM UA, Reichsmarine
    24 november 1918: overgave Harwich
    april 1919: gezonken op sleeptouw bij Folkestone

    Geschiedenis

    Op 11 mei 1911 bestelde de Noorse Marine een viertal onderzeeboten bij Krupp. De schepen werden gebouwd aan de Germaniawerft in Kiel. De vier schepen waren afgeleid van de, eveneens bij de Germaniawerft van Krupp gebouwde, eerste Noorse onderzeeboot de KS Kobben (1909). Ze waren echter iets groter (ruim 46 meter ten opzichte van de ruim 39 meter van de Kobben). Bij aflevering van de eerste drie schepen, werden ze ingedeeld bij de 1. Undervannsbatdivisjon (1e Onderzeebootdivisie), waarbij ook de Kobben was ingedeeld. Dit laatste schip ontving hierbij de naam KS A 1. Het vierde schip in deze A 2-klasse, de KS A 5, werd vanwege de uitbraak van de Eerste Wereldoorlog door de Duitse Reichsmarine in beslag genomen tijdens de bouw en als SM U0 (later SM UA) in dienst genomen. Dit schip viel aan het eind van de Eerste Wereldoorlog in Geallieerde handen maar zonk tijdens een versleping.[1]

    De A 2-klasse schepen waren weliswaar gebaseerd op de Kobben maar waren zoals aangegeven groter. De schepen hadden een lengte van 46,47 meter bij een standaard waterverplaatsing van 242 ton boven water en 53 ton onder water. De schepen werden aangedreven door twee Krupp dieselmotoren van 350 pk elk of twee electromotoren van 190 pk elk. Men kon hiermee een snelheid van 14 knopen (25,93 km/u) boven water en 9 knopen (16,67 km/u) onder water behalen. De bewapening bestond uit twee 450 mm torpedolanceerbuizen in de boeg, één 450 mm torpedolanceerbuis achter en een 76 mm dek kanon. De bemanning bestond uit 16 personen.

    Bij de ingebruikname bezat Noorwegen met deze schepen een aantal moderne onderzeeboten. Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, waren deze schepen echter ernstig verouderd maar nog steeds in dienst bij de 1. Undervannsbatdivisjon. Toen Duitsland in april 1940 Noorwegen binnen viel tijdens Operatie Weserübung, werden de schepen vanuit hun basis in Horten naar de Tönsbergfjord gezonden ter bescherming van de Noorse kust aldaar. De KS A 2 raakte hierbij op 9 april 1940 dusdanig beschadigd dat het schip later moest worden gesloopt. De twee anderen, KS A 3 en KS A 4 werden op 15 april 1940 door de eigen bemanning tot zinken gebracht ter voorkoming dat ze in handen van de Kriegsmarine vielen. De Kriegsmarine heeft nog diverse pogingen gedaan om beide schepen te lichten. Dit mislukte echter.[2][3]

    Definitielijst

    Eerste Wereldoorlog
    Ook wel Grote Oorlog genoemd, conflict dat ontstond na een groei van het nationalisme, militarisme en neo-kolonialisme in Europa en waarbij twee allianties elkaar bestreden gedurende een vier jaar durende strijd, die zich na een turbulent begin, geheel afspeelde in de loopgraven. De strijdende partijen waren Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland aan de ene kant (de Triple Entente), op den duur versterkt door o.a. Italië en de Verenigde Staten, en Duitsland, Bulgarije, Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse Rijk aan de andere kant (de Centrale Mogendheden of Centralen). De strijd werd gekenmerkt door enorme aantallen slachtoffers en de inzet van vele nieuwe wapens (vlammenwerpers, vliegtuigen, gifgas, tanks). De oorlog eindigde met de onvoorwaardelijke overgave van Duitsland en zijn bondgenoten in 1918.
    kanon
    ook bekend als Kanone (Du) en Gun (En). Wordt vaak gebruikt om allerlei geschut aan te duiden. Eigenlijk slaat de term op vlakbaan geschut. Wordt gekenmerkt door een langere loop en grotere dracht.
    Kriegsmarine
    Duitse marine, naast de Heer en de Luftwaffe onderdeel van de Duitse Wehrmacht.
    Operatie Weserübung
    Codenaam voor de Duitse inval in Denemarken en Noorwegen. Deze operatie, die begon op 9 april 1940, was bedoeld om Engelse acties in Scandinavië te voorkomen.

    Technische gegevens

     Klasse: A 2-klasse
     Aantal in klasse:
    4
     Land:
    Noorwegen
     Type:
    Onderzeeboot
     Waterverplaatsing:
    270 BRT (270 lt) standaard
    342 BRT (337 lt) maximaal
     Lengte:
    46,70 meter
     Breedte:
    4,78 meter
     Diepgang:
    2,80 meter
     Aandrijving:
    2x Krupp dieselmotoren
    700 pk (520 kW)
    2x Electromotoren
    380 pk (280 kW)
     Snelheid:
    14,2 knopen (26,3 km/u) boven water
    9 knopen (17 km/u) onder water
     Bereik:
    3.000 km bij 9 knopen (17 km/h) boven water
    190 km bij 3 knopen (5,6 km/u) onder water
     Bewapening:
    3x 450 mm torpedolanceerbuizen
    1x 76 mm geschut
     Bemanning:
    16

    Noten

    1. Gogin, 2021, pag. 136
    2. Gogin, 2021, pag. 136
    3. Bertke, 2011, pag. 90

    Informatie

    Artikel door:
    Wilco Vermeer
    Geplaatst op:
    24-07-2022
    Feedback?
    Stuur het in!

    Gerelateerde boeken

    Fighting Ships of World War Two volume 8