Nederlandse Onderzeeboot Hr. Ms. K XV

Inleiding

De K XV werd in 1933 in dienst genomen en werd bij haar zusterschepen in Onderzeeboot Divisie III ingedeeld. Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werd het schip ingedeeld bij Onderzeeboot Divisie V. Vanaf november 1942 tot en met oktober 1943 volgde een periode van reparaties, herinrichting en training. Hierna opereerde het schip vanuit Fremantle om. De K XV overleefde de Tweede Wereldoorlog en werd op 23 april 1946 uit dienst genomen.

Definitielijst

Divisie: Bestond meestal uit tussen de een en vier Regimenten en maakte meestal deel uit van een Korps. In theorie bestond een Divisie uit 10.000 - 20.000 man.

Gegevens

De K XV in 1933 Bron: Bouwnummer RDM-168, Hr. Ms. K XV, 1933, onderzeeboot.

Gebouwd door:	Kiel gelegd:	Te waterlating:	In dienst:	Einde:
Rotterdamsche Droogdok Mij., Rotterdam	31 mei 1930	10 december 1932	30 december 1933	23 april 1946 (uit dienst)
Bouwnummer : 168^[1]

Geschiedenis

De Hr. Ms K XV was het tweede schip uit de K XIV-klasse. De kiel van het schip werd op 31 mei 1930 als bouwnummer 168 bij de Rotterdamse Droogdok Maatschappij (RDM). Op 10 december 1932 werd het schip te water gelaten en op 30 december 1933 in dienst gesteld. Op 7 februari 1934 vertrok de K XV samen met de Hr. Ms. K XIV naar Nederlands-Indië, het operatiegebied waarvoor het was aangeschaft. Aangekomen op 12 april 1934 in Nederlands-Indië werd het schip uiteindelijk ingedeeld bij Onderzeeboot Divisie III. Hierdoor viel het operatiegebied samen met dat van de Hr. Ms. K XIV, de Hr. Ms K XVI en de Hr. Ms K XVIII.^[2]^[3]

De Onderzeeboot Divisie III, normaal gestationeerd te Soerabaja, werd vanaf november 1941 gestationeerd op Tarakan. Dit eiland was gekozen omdat vanwege de stijgende dreiging in het gebied men een eventuele Japanse aanval in deze regio verwachtte. Vanaf 8 december 1941 werd door de divisie de Straat van Makassar beschermd, maar al vanaf 12 december werd het patrouillegebied verlegd naar de Zuid-Chinese zee.

Op 6 januari 1942 werd de Hr. Ms. K XV toegevoegd aan de Onderzeeboot Divisie V en opereerde tot maart 1942 in de Javazee en de Indische Oceaan. Bij een aanval op een Japans konvooi op 1 maart 1942 wist de onderzeeboot de Japanse tanker Erimo (14.000 Brt) te beschadigen. De Erimo werd later, op 4 maart 1942, tot zinken gebracht door de Amerikaanse onderzeeboot USS S-39 (SS-144). De Hr. Ms. K XV werd hierna zelf het doelwit van de Japanse escorte, maar wist met lichte beschadigingen te ontkomen.

Na deze actie werd het schip in Colombo gestationeerd onder Brits bevel. Op 1 augustus 1942 vertrok de K XV naar Philadelphia groot onderhoud.

K XV met Fokker C-VII W lichte zeeverkenner in Nederlands-Indië, 29 juni 1935 Bron: NIMH 2158_008953

Van november 1942 tot en met oktober 1943 volgde de onderhoudsperiode van reparaties, herinrichting en training. Het schip ontving hierbij een 20 mm luchtafweergeschut, de twee externe torpedolanceerbuizen werden verwijderd en er werd sonar geïnstalleerd. Na deze onderhoudsbeurt werd op 2 juli 1943 het Britse Dundee aangedaan, waar radar werd aangebracht,

Na Dundee werd weer naar het Verre Oosten vertrokken. De K XV arriveerde op 25 december 1943 wederom in Colombo om te worden ingezet. Vanwege lekkage bij de schroefas volgde eerst een periode in het droogdok.

Op 1 februari 1944 vertrok het schip naar Fremantle waar het vanaf 28 februari 1944 de oorlogshandelingen konden worden voortgezet. In Australië stond het schip onder Amerikaans bevel. Vanuit de haven van Darwin werden door de K XV een aantal NEFIS-operaties uitgevoerd.

Na de Japanse overgave werd de Hr. Ms, K XV gestationeerd in Tandjong Priok waarbij gepatrouilleerd werd in de Staat van Soenda. Op 23 april 1946 werd het schip afgevoerd en opgelegd. Pas in december 1950 werd ze verkocht voor sloop.^[4]

Definitielijst

Divisie: Bestond meestal uit tussen de een en vier Regimenten en maakte meestal deel uit van een Korps. In theorie bestond een Divisie uit 10.000 - 20.000 man.
radar: Engelse afkorting met als betekenis: Radio Detection And Ranging. Systeem voor het met elektromagnetische golven vaststellen van de aanwezigheid, afstand, snelheid en richting van voorwerpen als schepen, vliegtuigen, enz.

Technische gegevens

Naam:	Hr. Ms. K XV
Callsign/Registratie:	K XV
Bouwer:	Rotterdamsche Droogdok Maatschappij, Rotterdam
Bouwnummer:	168
Type/Klasse:	Onderzeeboot / K XIV-klasse
Waterverplaatsing^[5]	1.045 ton onder water 865 ton boven water
Lengte:	73,64 meter^[6]
Breedte:	6,51 meter^[7]
Diepgang:	3,93 meter^[8]
Aandrijving:^[9]	2x 8-cylinder M.A.N. Dieselmotoren Diesels: 1600 pk, Electro: 430 pk
Snelheid:^[10]	17 knopen (31,48 km/u) bovenwater 9 knopen (16,67 km/u) onderwater
Bereik:	19.000 km (bij 12 knopen) bovenwater 28 km (bij 8,5 knopen) onderwater
Bewapening:^[11]	8x 533 mm torpedolanceerbuizen (4 boeg, 2 hek, 2 dek middenschip) 1x 88 mm dek geschut 2x1 40 mm machinegeweren
Bemanning	38^[12]

Kommandanten

Luitenant ter Zee 2e Klasse Armand van Karnebeek	20 oktober 1939 - 18 januari 1940
Luitenant ter Zee 1e Klasse Carel Wessel Theodorus baron van Boetzelaer	25 november 1940 - 9 maart 1946