TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Garbo, de dubbelspion die D-Day redde

    Garbo, die werd geboren op 14 februari 1912 en zoon was van een plaatselijke industriëel, was een dubbelspion die een belangrijke rol speelde tijdens de voorbereidingen van D-Day. Dit volgende verhaal, dat berust op historische gegevens, komt echter nergens in de geschiedenisboeken voor, maar de belangrijke rol die Garbo tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft gespeeld is zeer zeker het vermelden waard.

    Garbo, die in het bevolkingsregister stond vermeld onder de naam Juan Pujol Garcia, werd in de jaren 30 opgeroepen om dienst te nemen in het Spaanse Nationalistische leger onder het leiderschap van Franco. Omdat hij zelf heel andere ideeën had over Franco’s politiek en de toekomst van Spanje begon hij zich af te vragen op welke manier hij zich nuttig kon maken om mee te helpen het dictatoriale bewind van Franco omver te werpen.

    In 1941 meldde Garbo zich bij de Duitse ambassade in Madrid en vertelde hij dat hij bereid was om naar Engeland af te reizen en alle vitale informatie door te geven aan de Duitse autoriteiten. Omdat hij lid was van het Spaanse Nationalistische leger, werd zijn verhaal geaccepteerd en al vrij snel werd hij benaderd door Major Karl-Erich Kuhlenthal van de Duitse spionagedienst, die hem recruteerde, hem vervolgens opleidde en waarvan hij de codenaam Arabel kreeg toegewezen. Na zijn opleiding werd hij naar Engeland gestuurd, maar in plaats daarvan reisde hij af naar Lissabon, waar hij begon met zijn privé-strijd tegen Duitsland en het fascisme. Alle verstuurde post tussen Garbo en Kuhlenthal, die daadwerkelijk dacht dat zijn spion zich in Engeland bevond, verliep uiteraard via de Portugese hoofdstad. Dat Kuhlenthal hierover nooit enige argwaan heeft gekregen is natuurlijk vrij simpel te verklaren; de post werd vanuit Engeland naar het neutrale Portugal gestuurd en daar vandaan verder verstuurd naar Duitsland. Ondertussen had Garbo zich ook bij de Britse autoriteiten gemeld, heel duidelijk het plan en zijn bedoelingen uitgelegd, maar uiteindelijk wilden zij geen gebruik maken van zijn aangeboden diensten. Toch wilde hij zijn plannen doorzetten en met een landkaart van Engeland op zijn schoot en wat onschuldig ontvangen informatie vanuit Engeland betreffende troepenbewegingen, speelde hij met regelmaat informatie door naar de Duitse spionagedienst die vervolgens alles klakkeloos accepteerden.

    Ondanks verschillende toenaderingspogingen aan het adres van de Britse geheime dienst, wilden zij nog steeds geen gebruik maken van Garbo's diensten. Uiteindelijk kwam Garbo's vrouw in contact met een Amerikaanse diplomaat die op een gegeven moment Garbo toch in contact wist te brengen met een agent van MI6. Garbo legde zijn reeds uitgevoerde plannen uit en de Britse geheim agent was zich vanaf dat moment bewust van de inzet van Garbo als dubbelspion. In april 1942 vertrok Garbo naar Engeland en bij zijn aankomst op 24 april 1942 werd hij in contact gebracht met de MI5-agent Thomas Harris, met wie hij jarenlang vanuit een huis in Hendon zou samenwerken. Garbo had ondertussen ook contact gehad met Kuhlenthal in Berlijn, waarbij hij hem meedeelde dat hij een netwerk van Duitse spionnen in Engeland aan het formeren was. Later deelde hij mede dat hij een netwerk van 14 agenten had samengesteld en dat hij contact had met 11 personen op hooggeplaatste posten, die hun diensten voor het Derde Rijk zouden willen aanbieden. Hoewel geen van dezen bestond, had Garbo ze toch allemaal een verleden gegeven om enige argwaan bij de Duitse autoriteiten te voorkomen. Op hun beurt accepteerden de Duitsers al deze berichten, waarvan sommigen zelfs werden doorgestuurd naar de Japanse militaire attaché in Berlijn. Ze stuurden Garbo daarom regelmatig grote sommen geld om zijn netwerk van Duitse spionnen verder uit te breiden. Totaal schijnt Garbo een bedrag van $ 340.000 te hebben ontvangen.

    Eén van de successen van Garbo betrof de geallieerde landingen in Noord-Afrika. Ondanks dat hij deze informatie bewust te laat had doorgespeeld aan de Duitse geheime dienst, waren zij toch zeer zeker te spreken over zijn werk. Het grootste succes van Garbo vond plaats in juni 1944. Hij wist namelijk, door zijn betrouwbaarheid, de Duitsers ervan overtuigen dat de invasie op het Europese vasteland niet op de kust van Normandië zou plaatsvinden, maar dat dit slechts een afleidingsmanoeuvre was en dat de échte invasie ergens anders aan de Franse kust zou plaatsvinden. Mede op basis van zijn berichten, werden vele Duitse troepen verplaatst naar andere gebieden aan de Franse kust, en hoofdzakelijk naar de omgeving van Calais. Ook toen de landing van de geallieerden in Normandië eenmaal in volle gang was, werden er nog steeds Duitse troepen als voorzorg overgeplaatst naar Calais, omdat ze er nog steeds van overtuigd waren dat de échte grote invasie bij Calais zou plaatsvinden.

    De Duitsers hebben tot aan het eind van de Tweede Wereldoorlog nooit iets gemerkt van de rol van Garbo als dubbelspion. Mede door zijn werk konden in de loop der jaren ruim 120 Duitse geheim agenten, die daadwerkelijk actief waren in Engeland, worden opgepakt en berecht en waarvan er diversen werden geëxecuteerd. Hij werd in 1944 zelfs onderscheiden met het IJzeren Kruis en is daarmee de enige persoon die, zowel deze onderscheiding als de Britse onderscheiding M(ember) of the B(ritish) E(mpire), heeft ontvangen. Na de oorlog verhuisde Garbo met zijn gezin naar Venezuela. In 1985 werd hij daar gevonden door een Brits journalist die hem overhaalde om een bezoek te brengen aan Engeland. Daar ontmoette hij enkele oude strijdmakkers, die zeer verbaasd waren dat hij nog in leven was, en werd door koningin Elizabeth uitgenodigd om zijn Britse MBE-onderscheiding, die hij vanwege de geheimhouding nooit heeft mogen ontvangen, in ontvangst te nemen. Daar vandaan vertrok hij naar Frankrijk om een bezoek te brengen aan de voormalige slagvelden en plaatselijke kerkhoven. Tijdens zijn bezoek aan een van de vele kerkhoven barstte hij op een gegeven moment in huilen uit en toen iemand vroeg wat er aan de hand was, antwoordde hij: "Ik werd altijd door iedereen beschouwd als diegene die door mijn optreden een heleboel levens heeft weten te redden, maar bij de aanblik van al deze gesneuvelden, had ik nog veel meer moeten doen".

    Definitielijst

    D-Day
    De dag dat de invasie van West-Europa plaatsvond op 6 juni 1944. Na een lange misleidingsoperatie vielen de geallieerden op vijf plaatsen op de Normandische kust de stranden binnen om zo hun opmars naar Nazi-Duitsland te beginnen. Hoewel D-Day vaak als Decision Day wordt gezien, is dit niet geheel correct. De D staat in dit geval gewoon voor Day, in het militaire jargon wordt namelijk gesproken van een operatie op Dag D, beginnend op Uur U.
    fascisme
    De oorspronkelijke naam van de antidemocratische politieke beweging in Italië onder leiding van de dictator Benito Mussolini. Mussolini was leider van Italië van 1922 tot 1943. Tegenwoordig is fascisme een veelgebruikte term voor antidemocratische politieke stromingen. Ook het Duitse nationaalsocialisme wordt in de geschiedenis wel eens fascisme genoemd.
    geallieerden
    Verzamelnaam voor de landen / strijdkrachten die vochten tegen Nazi-Duitsland, Italië en Japan gedurende WO 2.
    IJzeren Kruis
    Duitse militaire onderscheiding, vertaling vanuit het Duits. Zie: Eisernes Kreuz.
    invasie
    Gewapende inval.

    Afbeeldingen

    Juan Pujol Garcia Bron: Publiek Domein.

    Informatie

    Artikel door:
    Hans Molier
    Geplaatst op:
    26-02-2004
    Laatst gewijzigd:
    13-12-2012
    Feedback?
    Stuur het in!

    Gerelateerde bezienswaardigheden

    Gerelateerde bezienswaardigheden