TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Op verzoek van Hare Majesteit

Titel:Op verzoek van Hare Majesteit - De oorlog van Wiardi Beckman
Schrijver:Becker, F. & Becker , T.
Uitgever:Boom
Uitgebracht:2020
Pagina's:304
Taal:Nederlands
ISBN:9789024431410
Omschrijving:

Sociaaldemocraat Wiardi Beckman was een van de meest belovende politici van zijn generatie. Al vroeg zag Beckman het gevaar van het nationaalsocialisme in en nam een onwrikbaar moraal standpunt in. Hij weigerde toe te geven aan de Duitsers en stopte met zijn werk in de Eerste Kamer om diep in het verzet te duiken. In 1941 wilde Koningin Wilhelmina hem naar Londen halen om hem op te nemen in de ministersploeg. Maar dit bleek geen gemakkelijke operatie. ‘Op verzoek van Hare Majesteit’ omschrijft de oorlogsvoering van Wiardi Beckman, een indrukwekkende en moedige verzetsheld.

"Wiardi Beckman koos van meet af aan voor ‘oorlog voeren’ – zij het niet met wapens maar met het woord. Niet voor niets noemde Drees hem later ‘verzetsman van het eerste uur’."

Al in 1933 zag Beckman het opkomende nationaalsocialisme als een grote bedreiging. Hij was ervan overtuigd dat de Jodenvervolging ook in Nederland zou gaan plaatsvinden en was een felle tegenstander van deze vorm van extreme discriminatie. Als Nederland zich in 1940 overgeeft aan Nazi-Duitsland komt Beckman in verzet. Op 10 mei 1940 zegt hij zijn lidmaatschap van de Eerste Kamer op en meldt zich voor actieve dienst.

Binnen het verzet speelde hij een steeds grotere rol bij het bevorderen van de samenwerking in de illegaliteit. Door zijn manier van optreden wist hij in brede kring vertrouwen te wekken. Vanaf 1940 werkte Beckman mee aan het Parool, dat vanaf februari 1941 een nationale verzetskrant en een van de belangrijkste illegale bladen zou worden.

"Hij was, in 1940 reeds, een van de belangrijkste mannen uit het geestelijk verzet. Het geestelijk verzet, dat de zin vormde en de basis legde van het daadwerkelijk verzet, dat zonder geestelijke inhoud weinig waarde zou hebben gehad."

Het was september 1941 toen minister-president Gerbrandy en Koningin Wilhelmina besloten dat ze Beckman uit bezet Nederland naar Londen wilden laten halen om hem in de ministersploeg op te nemen. Directe ervaringskennis van de bezetting was een belangrijk voordeel voor deze positie. Wilhelmina:

"Ik aanvaard geen minister uit Nederland die niet 100% voortkomt uit verzetsorganisaties".

Het plan was dat Hazelhoff en Tazelaar met een boot uit Engeland de Noordzee overstaken om Beckman en een paar andere mannen naar Engeland te smokkelen.

Hazelhoff en Tazelaar gingen maandenlang op en neer om de mannen bij het strand van Scheveningen op te pikken. Maar iedere keer mislukte de missie. Soms kwam de boot ergens anders uit door de wind, soms werd ze verstoord of zelfs aangevallen door de Duitsers. En soms kwamen ze wel aan, maar dan waren Beckman en de anderen er niet.

"Om half vijf ’s ochtends was het al lichter. Het verontrustte Hazelhoff en Tazelaar hoe zichtbaar ze waren,. Terwijl het pas een paar dagen na nieuwe maan was. Samen waadden ze door het ijskoude water naar het strand. Zodra het water tot Tazelaars middel kwam, hielp Hazelhoff hem alvast uit zijn jas. Onder een waterdicht pak had hij zijn camouflage aan: het tenue van een verdwaalde feestganger, een smoking die ze besprenkelden met cognac."

Via Radio Oranje kregen de mannen een signaal als ze naar het strand moesten om de boot op te wachten; dan werd het Wilhelmus gezongen in plaats van opgezegd. In de ijskoude wintermaanden gingen ze regelmatig op en neer naar het strand om de boot op te wachten. Ze hadden het moeilijk op het koude strand, of in het ijskoude water.

"Maar waar verberg je je op een vlak, kaal en lichtend strand, bedekt met een laag verijsde sneeuw. Er is maar een antwoord: in zee. Hij trok Tazelaar mee het water in. Krankzinnig was het: twee kerels in smoking, tot aan hun nek in de zee, in een barre winter, diep in de nacht, in het damesbad van Scheveningen, terwijl alleen een hoge hoed en een gekneusde Eden-hoed boven het water uitsteken."

Het is 18 januari 1942 als Beckman en de anderen gearresteerd worden. De douane-grenscontroledienst had ze betrapt op het strand maar wisten niet met wie ze te maken hadden. Uiteindelijk bleek dat de operatie was verraden door een infiltrant. Het groepje werd naar de gevangenis van Scheveningen gebracht en Beckman uiteindelijk naar Kamp Dachau. Hier hield hij de goede moed erin en samen met andere gevangenen werkte hij veel politieke plannen uit zoals een hervorming van het onderwijsstelsel.

In 1945 werd hij vrijwillig Stubealtester van Block Stube II. Iedereen raadden hem dit af omdat er dagelijks mensen aan de tyfus stierven in het blok, maar Beckman was vastbesloten de mensen te helpen. Helaas kreeg hij al snel ook de vlektyfus en op 15 maart 1945 stierf hij in Kamp Dachau.

"…’Het was de meest mieterse kerel die ik ooit ontmoet heb’, liet hij De Jong later weten."

‘Op verzoek van Hare Majesteit’ geeft een indrukwekkende, bijna spannende, geschiedenis weer. Het leest echter wat stug door de letterlijke weergave van veel bronnen. Een verhalende schrijfwijze had het boek leesbaarder gemaakt. De vele bronnen maken het boek ook wat overweldigend maar wel erg informatief. Met een goed werkende fantasie zie je bij bepaalde passages de situaties letterlijk voor je. Zeker een aanrader.

Beoordeling: Goed

Informatie

Artikel door:
Amanda Balke
Geplaatst op:
20-06-2020
Feedback?
Stuur het in!

Afbeeldingen

Gerelateerde bezienswaardigheden

Gerelateerde personen

Wiardi Beckman, Herman Bernard* 4 februari 1904
† 15 maart 1945