Titel: | Achter de linies - De oorlogsherinneringen van Jedburgh-officier John Olmsted |
Schrijver: | Olmsted, John & Hilbrink, Coen |
Uitgever: | Nedvision Publishing |
Uitgebracht: | 2024 |
Pagina's: | 140 |
ISBN: | 9789083309170 |
Omschrijving: | In het voorjaar van 1943 besloten de geheime diensten van Groot-Brittannië en de Verenigde Staten om te gaan werken aan een gezamenlijk project om commando’s te trainen en daarna in kleine groepjes per parachute te droppen in het door nazi-Duitsland bezette West-Europa – met name Frankrijk, maar ook Nederland. Deze ‘Operatie Jedburgh’ was erop gericht om contact te leggen met lokale verzetsgroepen. De commando’s zouden hen vervolgens trainen in sabotageacties en guerilla-tactieken, en van wapens en explosieven voorzien, om uiteindelijk in actie te komen na de invasie in Normandië. De Amerikaanse dienst OSS en de Britse evenknie SOE zouden deze acties moeten coördineren met de naar Londen uitgeweken regeringen. De gedropte teams bevatten vaak ook Franse en Nederlandse commando’s. De gerenommeerde Nederlandse historicus Coen Hilbrink (auteur van diverse studies over het verzet) bezorgde en vertaalde de memoires van de Amerikaanse officier John Olmsted, die op 12 september 1944 samen met twee medestrijders (een Ier en een Nederlander) werd gedropt in de omgeving van Almelo. De uitgave van dit verhaal is bijzonder, omdat er voor de auteur Coen Hilbrink ook een sterk persoonlijk element aan verbonden is. Na zijn dropping legden Olmsted en zijn team namelijk contact met de vader van Hilbrink. Die speelde een belangrijke rol in het Twentse verzet. De commando’s werden gehuisvest in Huize Lidwina, een villa waar de grootvader van Hilbrink woonde en dat als hoofdkwartier en uitvalsbasis werd gebruikt door diverse verzetsgroepen. De dropping van Olmsted en de zijnen vond plaats als deel van de voorbereiding op de grote luchtlandingsoperaties rond Arnhem, enkele dagen later. Toen de slag om Arnhem uitdraaide op een pijnlijke nederlaag voor de geallieerden, verloren ook de beoogde sabotageacties van de Jedburgh-commando’s en de Nederlandse illegaliteit veel van hun betekenis, al bleef het verzamelen van inlichtingen onverminderd relevant. De verwachte geallieerde opmars kwam er echter niet, het waren juist de verslagen gewaande Duitsers die tot een verassend sterk tegenoffensief in staat bleken. Te midden van die plots veranderde krachtsverhoudingen werd ook de positie van Olmsted en de zijnen al snel precair. Enkele dagen na de dropping werd Huize Lidwina door de Duitsers overvallen, nadat de Gestapo een verzetsstrijder had gegrepen die zo onverstandig was geweest om ’s avonds na ‘Sperrzeit’ met een motor op pad te gaan. In het grote vuurgevecht rond Huize Lidwina kwam de vader van auteur Hilbrink om het leven, terwijl enkele andere verzetsleden (onder wie ook zijn grootvader) gevangen werden genomen en geëxecuteerd. Anderen wisten zich op tijd uit de voeten te maken, onder wie John Olmsted. In de daaropvolgende weken heeft Olmsted geprobeerd om, samen met een steeds grotere groep andere achtergebleven geallieerde parachutisten, neergehaalde piloten en andere soldaten (uiteindelijk meer dan honderd militairen), de eigen linies te bereiken. Op 18 november waagde de groep de oversteek over de Rijn bij Renkum, maar deze crossing (codenaam ‘operatie Pegasus 2’) draaide uit op een akelige mislukking toen de Duitsers de groep ontdekten en alarm sloegen. Slechts zeven militairen bereikten de overkant, onder wie Olmsted. De lezenswaardige memoires van John Olmsted laten zien hoe moeilijk het was om succesvolle commandoacties op touw te zetten als de vooraf meegegeven militaire uitgangspunten na aankomst plots niet meer bleken te kloppen. Dit werd ook al duidelijk uit het eerder besproken boek van Damien Lewis, 'SAS nazi-jagers', over de Britse SAS-commando’s die rond dezelfde tijd in de Vogezen werden gedropt. Zowel in Twente als in de Vogezen zorgden de sabotageacties van de kleine groepjes commando’s weliswaar voor schade en onrust bij de Duitse bezetter, maar die reageerde vervolgens genadeloos, met de dood van een aanzienlijk aantal militairen en burgers tot gevolg. |
Beoordeling: | ![]() ![]() ![]() ![]() |