Stolpersteine Kraneweg 19

Deze kleine, koperen Stolpersteine gedenkplaten herdenken:

* Carolina Kats-Lezer, geboren 1859, gedeporteerd 1943 uit Westerbork, vermoord 3 september 1943, Auschwitz.
* Carel Hijman Minco, geboren 1881, geboren 1891, gedeporteerd 1943 uit Westerbork, vermoord 3 september 1943, Auschwitz.
* Wilmina Minco-Kats, geboren 1892, gedeporteerd 1943 uit Westerbork, vermoord 3 september 1943, Auschwitz.
* Manuel Minco, geboren 1921, gedeporteerd 1943 uit Westerbork, vermoord 1 april 1944, Warschau.

Carel Hijman, kleermaker, en Wilmina Kats trouwden in 1916. Ze kregen twee kinderen: Carolina en Manuel. Carel Hijman begon in 1917 met familie een jassenfabriek; toen 3 jaar later werd hij samen met zijn broer Salomon eigenaar van de Menco Kledingfabriek in Groningen. Ze deden het goed. Maar zijn broer overleed in 1933. Twee jaar later verhuisde het gezin van de Taco Mesdagstraat naar Kraneweg 19.

In 1939 verhuisde Manuel naar Tilburg om te werken, maar keerde blijkbaar terug naar zijn familie in Groningen. In 1940 trouwde dochter Carolina Minco met Abraham de Vries en verhuisde naar Arnhem. Later datzelfde jaar voegde Wilmina's moeder, Carolina Kats-Lezer, zich bij het huishouden van Minco.

Om de anti-Joodse maatregelen te ontlopen, zette Carel de Menco Company op naam van B.F.L. Boerenerf en nam ontslag als eigenaar en directeur. Toen, in mei 1942, deelde de burgemeester van Groningen aan Carel Minco mee dat de Duitsers beslag legden op hun huis Kraneweg, de inboedel en de grond. De Minco's moesten noodgedwongen verhuizen naar Nieuwe Ebbingestraat 13a. Kort daarna doken ze onder bij de familie Chris Wisman in de Padangstraat. Maar ze werden verraden en op 23 augustus 1943 naar Westerbork gedeporteerd. Acht dagen later werden ze verder gedeporteerd naar Auschwitz. Carel, Wilmina en Carolina werden bij aankomst op 3 september 1943 vergast.

Manual Minco werd geselecteerd (vermoedelijk voor werk) en later gedeporteerd naar Warschau, waar hij op 1 april 1944 werd vermoord. Zijn zus, Carolina de Vries-Minco, overleefde door met haar man naar Zwitserland te vluchten; maar later werd haar man gevangengenomen, naar Polen gebracht en vermoord in Birkenau.

"Stolpersteine" is een kunstproject voor Europa van Gunter Demnig om de slachtoffers van het nationaal-socialisme (nazisme) te herdenken. Stolpersteine (struikelstenen) zijn kleine koperen plaquettes van 10x10 cm die in de stoep zijn geplaatst voor de laatste vrijwillige woning van (meestal joodse) slachtoffers die door de nazi's zijn vermoord. Elke plaquette is gegraveerd met de naam van het slachtoffer, de geboortedatum en de plaats (meestal een concentratiekamp) en de datum van overlijden. Op deze manier geeft Gunter Demnig een individueel gedenkteken aan elk slachtoffer. Eén steen, één naam, één persoon. Hij citeert de Talmoed: "Een mens wordt alleen vergeten als zijn of haar naam is vergeten."

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Anne Palmer
• Foto's: Bert Deelman (1), Suzanne Matrosov-Vruggink (2), Suzanne Matrosov-Vruggink (3)
• Biografie Familie Minco & Kats
• Joods Monument
• Yad Vashem Central Database of Shoah Victims’ Names
• Stolpersteine.eu