Curio-Haus

Rothenbaumchaussee 11, 20148 Hamburg

Duitsland Hamburg Hamburg

Het Curio-Haus is tussen 1908 en 1911 gebouwd. Na het einde van de Tweede Wereldoorlog werd het Curiohaus in Hamburg een centrale locatie voor Britse militaire tribunalen die nazioorlogsmisdaden onderzochten. Van 1946 tot 1948 werd de hoofdzaal – opmerkelijk genoeg gespaard gebleven van bombardementen tijdens de oorlog – omgebouwd tot een rechtszaal waar gerechtigheid werd betracht voor de wreedheden begaan in Duitse concentratiekampen en hun satellietfaciliteiten.

Deze processen, gezamenlijk bekend als de Curiohaus-processen, behoorden tot de eerste pogingen om individuen ter verantwoording te roepen voor misdaden tegen de menselijkheid. Ze maakten deel uit van een breder geallieerd initiatief om oorlogsmisdadigers te vervolgen, naast de spraakmakende processen van Neurenberg.

Neuengamme Hoofdproces
Vaak aangeduid als het Curiohaus-proces, hoewel het er slechts één van vele was, richtten de Neuengamme-processen zich op SS-personeel dat verantwoordelijk was voor misdaden in het concentratiekamp Neuengamme bij Hamburg. Het proces bracht gruwelijke misstanden aan het licht, waaronder de systematische mishandeling van gevangenen, dwangarbeid onder dodelijke omstandigheden en de moord op Sovjet-krijgsgevangenen met gifgas.

Ravensbrück-processen
Er vonden zeven afzonderlijke processen plaats tegen SS-bewakers en -functionarissen van het vrouwenconcentratiekamp Ravensbrück en de bijbehorende satellietkampen. Deze processen onthulden de wrede behandeling van vrouwelijke gevangenen, medische experimenten en massa-executies. De getuigenissen van overlevenden speelden een cruciale rol bij het documenteren van de omvang en aard van de misdaden.

Moorden op Bullenhuser Damm
Een van de meest aangrijpende zaken die aan bod kwamen, was de moord op twintig Joodse kinderen in het satellietkamp Bullenhuser Damm. Deze kinderen, die eerder in Neuengamme aan medische experimenten waren onderworpen, werden in april 1945 geëxecuteerd om getuigen uit te sluiten. Het proces bracht deze gruweldaad onder de aandacht van het publiek en werd een symbool van de wreedheid die onschuldige levens wordt aangedaan.

Nederlandse Verzetsstrijders
De processen onderzochten ook de executie van Nederlandse verzetsstrijders, van wie velen zonder proces werden opgehangen. Hun dood onderstreepte de meedogenloze onderdrukking van de oppositie door het naziregime en de internationale reikwijdte van zijn misdaden.

Zyklon B-leveranciersproces
Een van de zaken die in het Curiohaus werd behandeld, was de vervolging van Tesch & Stabenow, het in Hamburg gevestigde bedrijf dat Zyklon B-gas leverde aan concentratiekampen. Het proces onderzocht medeplichtigheid van bedrijven aan genocide, een van de eerste gevallen van bedrijfsverantwoordelijkheid bij oorlogsmisdaden.

Le Mesnil Patry-proces
Vier voormalige leden van het 2e Bataljon, 26e Panzergrenadierregiment, werden op 9 juni 1944 berecht op het bataljonshoofdkwartier voor de moord op de Canadese krijgsgevangenen Harold Angel, Frederick Holness en Ernest Baskerville. Na een proces van bijna drie weken bevestigde bewijsmateriaal dat alle vier betrokken waren. Op 9 november 1948 sprak de rechtbank Albers en Bundschuh vrij wegens het handelen in opdracht, terwijl Siebken en Schnabel werden veroordeeld wegens het uitvaardigen en uitvoeren van de opdracht.