Stolpersteine Wassenberghstraat 24

Deze kleine, koperen Stolpersteine gedenkplaten herdenken:

* Bertha Unger-Mugdan, geboren 1875, gedeporteerd 1943 uit Westerbork, vermoord 13 maart 1943, Sobibor.
* Auguste Collin-Mugdan, geboren 1878, gedeporteerd 1943 uit Westerbork, vermoord 13 maart 1943, Sobibor.

Bertha Unger-Mugdan en Auguste Collin-Mugdan waren zussen wier echtgenoten voor de oorlog waren overleden. Hun kinderen emigreerden naar Amerika. Bertha en Auguste slaagden erin om in mei 1939 op een schip naar Cuba te stappen. Helaas was het de St. Louis, wiens passagiers asiel werd geweigerd in Cuba en in Amerika. De St. Louis keerde terug naar Europa en de zusters behoorden tot de 181 passagiers die onderdak kregen in Nederland. Daar overleefden ze tot hun aankomst in vernietigingskamp Sobibor in maart 1943.

* Dina Rijnveld-Oppenheimer, geboren 1865, gedeporteerd 1943 uit Westerbork, vermoord 7 mei 1943, Sobibor.
* Leopold Rijnveld, geboren 1898, gedeporteerd 1943 uit Westerbork, vermoord 26 maart 1943, Sobibor.

Dina Oppenheimer en Eliezer Rijnveld trouwden en runden een productiebedrijf. Toen Eliezer Rijnveld overleed, nam Dina de zaak over. Hun zoon, Leopold Rijnveld, studeerde klassieke talen aan de Universiteit van Amsterdam en slaagde in 1933 voor zijn doctoraalexamen, maar hij kon zijn proefschrift niet schrijven vanwege de vervolging van joden. Hij doceerde klassieke talen en oude geschiedenis op openbare middelbare scholen tot 1940, toen de nazi's alle joodse leraren ontsloegen. Hij woonde met zijn moeder in Groningen en gaf daarna les op het Joods Lyceum in Groningen tot zijn deportatie naar Westerbork op 11 maart 1943. Twaalf dagen later werd hij opnieuw gedeporteerd, dit keer naar Sobibor, waar hij bij aankomst werd vermoord.

Dina Rijnveld-Oppenheimer was vanaf begin 1943 ziek. De deportatie van haar zoon moet verwoestend zijn geweest. Ze lag de volgende maand in het ziekenhuis toen ze zelf op 29 april 1943 naar Westerbork werd gedeporteerd. Vervolgens werd ze op 4 mei weer gedeporteerd en bij aankomst in Sobibor vermoord. Ze werd 78.

* Siegmund Kaufmann, geboren 1878, gedeporteerd 1943 uit Westerbork, vermoord 20 maart 1943, Sobibor.
* Elise Kaufmann-Wassermann, geboren 1878, gedeporteerd 1943 uit Westerbork, vermoord 20 maart 1943, Sobibor.

Siegfried Kaufmann, een verkoper, en Elise Wassermann trouwden in 1904, en het jaar daarop kregen ze een zoon, Jakob Robert Kaufmann. Er is weinig bekend over hun leven voor de Tweede Wereldoorlog. In 1934 verhuisde Jakob, toen 29 jaar oud, naar Amsterdam. Zijn ouders vertrokken in de winter van 1937-1938 naar Nederland en vestigden zich in Groningen. In 1941 betraden ze het huis hier aan de Wassenberghstraat 24, samen met andere Duits-joodse vluchtelingen. Op 9 maart 1943 werden Siegfried en Elise op transport gesteld naar het kamp Westerbork waar beiden in de hospitaalbarak werden opgesloten. Acht dagen later werden beiden voor een driedaagse reis gedeporteerd naar vernietigingskamp Sobibor, waar ze bij aankomst werden vermoord. Hun zoon was de vorige zomer vermoord in Auschwitz.

* Fritz Richard Rosenthal, geboren 1877, gedeporteerd 1943 uit Westerbork, vermoord 19 februari 1943, Auschwitz.
* Klaus Julius Rosenthal, geboren 1923, gedeporteerd 1942 uit Westerbork, vermoord 28 februari 1943, Auschwitz.
* Charlotte Rosenthal-Levit, geboren 1893, gedeporteerd 1943 uit Westerbork, vermoord 19 februari 1943, Auschwitz.

Fritz Richard Rosenthal was een joodse makelaar in Berlijn die zijn bedrijf moest opgeven. Met zijn vrouw Charlotte Rosenthal-Levit verhuisde hij in 1935 naar Nederland en werd eigenaar van Hotel Kiet in Groningen. Ze kregen een zoon, Klaus Julius Rosenthal. Op een gegeven moment woonden de Mugdan-zussen in het hotel. Na de nazi-bezetting moest hij het hotel opgeven en in augustus 1940 verhuisden hij, Charlotte en de gezusters Mugdan naar de Wassenberghstraat 24. Hij begon daar een nieuwe zaak met een pension. De status van Frtiz als veteraan uit de Eerste Wereldoorlog bood hem geen bescherming. Hij en Charlotte werden op 28 november 1942 naar Westerbork gebracht, van daaruit begin 1943 gedeporteerd en op dezelfde februaridag in Auschwitz vermoord. Documenten zijn inconsistent over waar hun zoon Klaus Julius Rosenthal vandaan werd gedeporteerd - Berlijn of Westerbork - maar komen overeen dat hij op 19-jarige leeftijd in Auschwitz werd vermoord.

"Stolpersteine" is een kunstproject voor Europa van Gunter Demnig om de slachtoffers van het nationaal-socialisme (nazisme) te herdenken. Stolpersteine (struikelstenen) zijn kleine koperen plaquettes van 10 x 10 cm die in de stoep zijn geplaatst voor de laatste vrijwillige woning van (meestal joodse) slachtoffers die door de nazi's zijn vermoord. Elke plaquette is gegraveerd met de naam van het slachtoffer, de geboortedatum en de plaats (meestal een concentratiekamp) en de datum van overlijden. Op deze manier geeft Gunter Demnig een individueel gedenkteken aan elk slachtoffer. Eén steen, één naam, één persoon. Hij citeert de Talmoed: "Een mens wordt alleen vergeten als zijn of haar naam is vergeten."

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!