Sporen van de strijd: Monument Rozenoord

2019 en 2020 zijn bijzondere jubileumjaren: we vieren 75 jaar vrijheid. Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) staat uitgebreid stil bij deze zwaar bevochten vrijheid, waarbij ons accent ligt op Nederland en de Nederlandse bijdragen. De onderstaande bijdrage van Tessa Mulders is overgenomen van de website www.75jaarvrij.nl.

Tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog fusilleerde de Duitse bezetter verdeeld over acht dagen in totaal zo’n honderdveertig mannen op een fusilladeplaats bij theehuis Rozenoord aan de Amsteldijk te Amsterdam. Veel van de slachtoffers waren betrokken bij het verzet. Ter nagedachtenis aan de fusillades vond op 1 mei 2015 de onthulling plaats van het door kunstenaar Ram Katzir ontworpen monument in het Amstelpark, vlakbij de vroegere fusilladeplaats.

Verspreid over een grasveld staan 106 stoelen, elk bevestigd op een betonnen plaat. Bij iedere stoel staat de naam, geboorte- en overlijdensdatum van een slachtoffer. De stoelen staan ieder voor zich voor een persoonlijk verhaal, en samen herinneren zij aan het leed dat zich afspeelde tussen september 1944 en april 1945. Voor de onbekende slachtoffers is een plaquette geplaatst.

Eén van de stoelen herinnert aan matroos der 3e klasse Zeger Besterveld, die in 1939 in dienst trad bij de Koninklijke Marine. In het najaar van 1944 sloot hij zich aan bij de stoottroep Den Helder-Anna Paulowna van de Binnenlandse Strijdkrachten. Deze in militair verband georganiseerde verzetsgroep bood hulp aan onderduikers en pleegde gewapende overvallen, waaraan ook Besterveld deelnam.

Op 5 februari 1945 liepen bij huiszoekingen verschillende leden van de stootroep tegen de lamp, onder wie de 25-jarige Besterveld. De arrestanten werden overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Zij kwamen terecht op de lijst van Todeskandidaten: dit waren gevangenen die gefusilleerd zouden worden wanneer de Duitsers een actie van het verzet wilden vergelden.

Op 27 februari 1945 werd Besterveld samen met vier andere Todeskandidatengefusilleerd op de fusilladeplaats bij theehuis Rozenoord. De executie was een represaille na de mislukte aanslag op de Duitse Zollsekretär Willy F.E. Fischer in Midwoud, tien dagen eerder. Besterveld werd aanvankelijk begraven in een massagraf in de duinen bij Overveen. Na de bevrijding kreeg hij een laatste rustplaats op de Eerebegraafplaats Bloemendaal.