Gondela, Thadeus Stanley

Geboortedatum:: 20 juli 1920 (Holyoke-Hampden County/Massachusetts, Verenigde Staten)
Overlijdensdatum:: 20 september 1944 (Nijmegen/Gelderland, Nederland)
Begraven op:: Amerikaanse Begraafplaats en Monument Margraten
Vak: F. Rij: 1. Graf: 9.
Dienstnummer:: 11061868
Nationaliteit:: Amerikaanse

Biografie

Private First Class (PFC) Thadeus Stanley Gondela, roepnaam “Ted(dy)”, werd geboren op 20 juli 1920 in Holyoke, Hampden County, Massachusetts, de Verenigde Staten van Amerika. Hij was zoon van Ludwik (Louis) Gondela en Sophia (Sophie) Kolodziej en had nog een oudere broer en twee jongere zussen. Na zijn basisschool ging hij drie jaar naar de Holyoke High School. Hij ging daarna als ongeschoold arbeider aan de slag bij de lokale fabriek van de American Writing Paper Cooperation.

Begin maart 1942 ging Ted als vrijwilliger in dienst van het Amerikaanse leger en werd vervolgens opgeleid in Fort Benning in Georgia en in Camp Croft, South Carolina. Daarna volgde hij zijn opleiding tot parachutist in Fort Bragg, North Carolina. Waarschijnlijk werd hij nog in het najaar van 1942 geplaatst bij de HQ Company, 3rd Battalion, 504th Parachute Infantry Regiment (504 PIR), 82nd Airborne Division “All American”.

In april 1943 werd 504 PIR verscheept naar Noord-Afrika en bereidde Ted en zijn eenheid zich voor op hun eerste operationele jump. In juli 1943 sprong hij voor het eerst met parachute boven vijandelijk gebied, tijdens operatie Husky boven Sicilië. Vervolgens vocht Ted met zijn eenheid tijdens de landing bij Salerno, operatie Avalanche in september 1943. Zijn regiment werd daarna als mountain infantry ingezet ter ondersteuning van de 5de US Army. Terwijl de rest van de 82nd Airborne Division werd verplaatst, bleef 504 PIR nog in Italië. In januari 1944 startte operatie Shingle, de landing bij Anzio. Daar raakte Ted in februari onder gevechtsomstandigheden gewond aan zijn heup en billen door granaatscherven. Hiervoor werd hem het eerste Purple Heart toegekend. Na herstel in een hospitaal in Napels, vertrok Ted vervolgens met zijn regiment in april 1944 per schip vanuit Italië naar Engeland, waar het regiment zich weer bij de 82nd Airborne Division voegde. Het regiment had echter te hoge personele verliezen geleden die niet tijdig konden worden aangevuld en zou daarom niet meedoen met de operatie Overlord, of te wel D-Day, in juni 1944. Het regiment moest in Engeland achterblijven om weer op sterkte te komen en zich voor te bereiden op de volgende actie. Ted bereidde zich met de mannen van zijn HQ Company 3rd Battalion, voor op de volgende actie, operatie Market Garden.

Op 17 september 1944 sprong Ted boven Nederland en landde met zijn eenheid bij Overasselt. Zijn regiment, 504 PIR, had de opdracht om na landing meteen de bruggen over de Maas en het Maas-Waal kanaal te veroveren. Het 3rd Battalion, met Ted, moest de westflank beveiligen, terwijl het 2nd Battalion de brug van Grave en het 1st Battalion de bruggen over het Maas-Waalkanaal moesten veroveren. Dit lukte binnen 24 uur na de landing. In de middag van de 19 september werd het 3rd Battalion de divisiereserve van de 82nd Airborne Division. Ted verplaatste met zijn collega paratroopers via brug nummer 7 (bij Heumen) naar de zuidelijke buitenwijken van Nijmegen. ’s Avonds sloegen ze hun kamp op in het Jonkerbosch. Die avond kreeg de commandant van het 3e bataljon, Major Julian Aaron Cook, van de commandant van 82nd Airborne Division, Generaal Gavin, de opdracht dat zijn bataljon de volgende dag met bootjes een rivieroversteek moest gaan maken. Het bataljon moest de noordelijke opritten van de twee bruggen over de Waal bij Nijmegen veroveren.

Ted verplaatste zich, met zijn troopers van de HQ Company 3rd Battalion, in de ochtend van 20 september, naar zuidoever van de Waal ter hoogte van de Nijmeegse energiecentrale op het NYMA terrein. Zij moesten wachten op de canvas bootjes die vanuit een opslagplaats in België naar Nijmegen moesten worden getransporteerd. De H en I Companies zouden in de eerste wave de Waal oversteken. De eenheid van Ted, de HQ Company, zou, met de G Company in de tweede wave de oversteek maken.

Op 20 september 1944 startte om 15.00u de actie met een inleidend bombardement en om 15:15u spurten de mannen met hun bootjes naar de Waal om vervolgens de rivier over te roeien. De bootjes werden al snel door de Duitsers hevig beschoten met mortieren, machinegeweren (MG) en antiluchtdoelgeschut (FLAK). Na de eerste wave keerden 11 van de 26 bootjes terug om de tweede wave op te halen. Algemeen wordt aangenomen dat Ted tijdens de oversteek zou Ted zijn gesneuveld, hoewel getuigenverslagen over de exacte toedracht van Teds dood ontbreken. Aannemelijker is dat hij toch de overkant heeft gehaald en daar is gesneuveld. De 11 bootjes hebben alle volgende waves overgezet en er werd, toen eenmaal de eerste wave was overgezet, vooral op de troopers op de noordoever geschoten en nog maar sporadisch op de heen en weer pendelende bootjes.

PFC Thadeus Stanley Gondela was 24 jaar oud toen hij op woensdag, 20 september 1944, sneuvelde bij Nijmegen. Hij werd in eerste instantie begraven op de tijdelijke begraafplaats in Molenhoek bij Nijmegen. Daarna vond hij zijn laatste rustplaats op de Netherlands American Cemetery in Margraten, Nederland; hij ligt op sectie F, rij 1, graf 9.

Heeft u zelf meer informatie over deze persoon? Lever het aan!

Purple Heart

Periode:: Tweede Wereldoorlog (1939-1945)
Rang:: Private 1st Class
Eenheid:: HQ Company, 3rd Battalion, 504th Parachute Infantry Regiment, 82nd Airborne Division
Uitgereikt voor:: Operatie Shingle

toegekend n.a.v. opgelopen verwondingen in het bruggenhoofd bij Anzio in februari 1944

Purple Heart

Periode:: Tweede Wereldoorlog (1939-1945)
Rang:: Private 1st Class
Eenheid:: HQ Company, 3rd Battalion, 504th Parachute Infantry Regiment, 82nd Airborne Division
Uitgereikt voor:: Operatie Market Garden

postuum toegekend als Oak Leaf Cluster