Stolperstein Apelbergsgatan 36

Deze Stolperstein (ook wel Struikelsteen genoemd) herdenkt Hans Eduard Szybilski.

* Här bodde Hans Eduard Szybilski, född 1907 Elberfeld, flydde till Sverige, utvisad januari 1939, deporterad 1943, mördad Auschwitz.

= Hier woonde Hans Eduard Szybilski, geb. 1907 Elberfeld, vluchtte naar Zweden, verdreven Jan. 1939, gedeporteerd 1943, vermoord Auschwitz.

Hans Eduard Szybilski werd geboren in Elberfeld, Duitsland. Hij ging in 1937 naar Zweden als handelsreiziger voor het Britse regenjasbedrijf Mackintosh. In mei van datzelfde jaar vroeg hij een verblijfsvergunning voor vluchtelingen aan in Zweden uit vrees voor racistische vervolging in Duitsland omdat hij een jood was die verloofd was met een Arische vrouw. De vergunning is niet verleend. Toen zijn handelsvergunning in maart 1938 afliep, zetten de Zweedse autoriteiten hem op een veerboot naar Sassnitz, Duitsland, die hem de toelating weigerde omdat hij een jood was. Met de hulp van Mackintosh slaagde hij erin zijn bedrijfsvergunning te verlengen tot december 1938. Hij probeerde vanuit Finland de vluchtelingenstatus in Zweden aan te vragen, maar helaas was de persoon die zijn aanvraag behandelde een nazi-spion (Robert Paulsson) die valselijk werd beschuldigd Szybilski is een spion en een veiligheidsrisico. Zweden heeft zijn aanvraag opnieuw afgewezen. Szybilski werd vastgehouden in Finland en gaf zich vervolgens op 6 november 1942 over aan de SS. Hij werd op een schip naar Tallinn, Estland gebracht en vervolgens bezet door de nazi's. Hij keerde terug naar zijn vaste woonplaats Berlijn. Vandaar werd hij op 19 februari 1943 naar Auschwitz gedeporteerd, waar hij de volgende dag aankwam. In die trein zaten 997 joodse mannen, vrouwen en kinderen, waaronder een aantal anderen die ook uit Finland waren verdreven. Slechts zes personen van de 997 hebben het overleefd. De rest, onder wie Hans Eduard Szybilski, werd vermoord - ofwel onmiddellijk in de gaskamers of later tijdens dwangarbeiders onder zware omstandigheden.

De stolperstein voor Hans Eduard Szybilski was een van de eerste drie die in Zweden werd geïnstalleerd - op 14 juni 2019. De andere twee herdenken ook mannen die hun toevlucht zochten in Zweden maar werden verdreven: Erich Holewa op Kungsholmstorg 6[/towid ] en Curt Moses op [towid]123566.

"Stolpersteine" is een kunstproject in Europa van Gunter Demnig ter herdenking van slachtoffers van het Nationaal-Socialisme (nazisme). Stolpersteine (struikelstenen) zijn kleine, 10x10cm messing plaquettes geplaatst in de stoep voor de laatste vrijwillige residentie van (meestal Joodse) slachtoffers die zijn vermoord door de nazi's. Elke plaquette is gegraveerd met de naam van het slachtoffer, de geboortedatum en de plaats (meestal een concentratiekamp) en de datum van overlijden. Op deze manier geeft Gunter Demnig een individueel gedenkteken aan elk slachtoffer. Eén steen, één naam, één persoon. Hij citeert de Talmoed: "Een mens wordt alleen vergeten als zijn of haar naam wordt vergeten."

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Anne Palmer
• Foto's: Mathijs Kooij & Francine de Mol (1, 2), Sinikka Halme (3), Frankie Fouganthin (4)
• Forum for Levande Historia: Hans Eduard Szybilski
• Wikipedia: Hans Szybilski
• Yad Vashem Central Database of Shoah Victims’ Names
• Yad Vashem: Transport 29, Berlin-Auschwitz
• Stolpersteine.eu