Stolperstein Zijlweg 112

Stolperstein Zijlweg 112, Haarlem

Op deze locatie werd een stolperstein geplaatst voor Jonas van Dam.

Deze messing plaquettes van 10 bij 10 cm zijn in de stoep te vinden voor de huizen waarvan de voormalige, meestal Joodse, bewoners vervolgd en meestal vermoord zijn door de Nationaal-Socialisten. In de kleine plaatjes zijn de namen en de datum en plaats (meestal een concentratiekamp) waar zij vermoord zijn gestanst.

In veel andere steden en dorpen, vooral in Duitsland maar ook in andere Europese landen, komen deze monumentjes ook voor, en hun aantal, nu al vele duizenden, neemt nog steeds toe. Vrijwel alle Stolpersteine zijn gelegd door de Duitse kunstenaar zelf, Gunter Demnig.

JONAS VAN DAM
3 augustus 1883 (Groningen) - 21 mei 1943 (Sobibor)
ZIJLWEG 112
Jonas van Dam werd geboren in een Gronings gezin met zeven kinderen, van wie één jongetje heel jong overleed. Net als zijn vader en de meeste van zijn broers en zussen zat hij in de textielhandel. Hij werkte eerst als lompenhandelaar, daarna als handelaar in tweedehandskleding en uiteindelijk had hij een eigen confectieatelier in Amsterdam en later in Haarlem (Barrevoetstraat 15 en daarna Gedempte Oude Gracht 78). In deze handel kreeg hij veel concurrentie van familieleden, die ook in de textielhandel werkzaam waren. Omdat zij allemaal van Dam heetten, kon dit voor klanten verwarrend zijn. Daarom plaatste Jonas veelvuldig advertenties, waarin hij zijn klanten er op wees dat de kledingzaak van J. van Dam niet alleen de beste maar ook de voordeligste was. Om misverstanden te voorkomen drukte hij hierbij zijn eigen portret af.
Op 11 januari 1912 trouwde Jonas van Dam met Rebecca (Bep) Mok. Ze kregen twee kinderen: Elisabeth (Elly) in 1918 en Joseph in 1921. In mei 1925 scheidden Jonas en Rebecca. Beiden hertrouwden. Hun dochter Elisabeth overleed tijdens de onderduik in 1944. Joseph vluchtte via Frankrijk, Spanje en Portugal naar Engeland en overleefde de oorlog.
In het vroege najaar van 1942 liet Jonas zich opnemen in het Provinciaal Ziekenhuis in Santpoort om daar onder te duiken. Het is onbekend wat er met hem is gebeurd bij de ontruiming van dit ziekenhuis in januari 1943. Mogelijk is hij elders ondergedoken en verraden, want op 11 mei 1943 is hij in Westerbork geregistreerd. Op 18 mei 1943 is hij naar Sobibor getransporteerd, waar hij meteen na aankomst is vermoord.
Transport van Westerbork naar Sobibor op 18 mei 1943.
Vermoord in Sobibor op 21 mei 1943.
Hij werd 59 jaar.
 

Heeft u zelf meer informatie over deze locatie? Lever het aan!

Gebruikte bron(nen)

• Tekst: Reini Elkerbout
• Foto's: Reini Elkerbout