Britse Vrachtschepen van het standaard Empire X- en Y-Type

Voortbordurend op de ervaringen opgedaan in de koopvaardij tijdens de Eerste Wereldoorlog, werd gedurende de Tweede Wereldoorlog een aantal standaard typen koopvaardijschepen door het Ministry of War Transport (MoWT) gehanteerd bij de bestelling van koopvaardijschepen. Eén van die typen was het stoom aangedreven Y-type, waarvan zeven subtypen te onderscheiden waren. Samen met het X-type, een Y-type met diesel motor, vormde dit één van de door Britse scheepswerven in opdracht van het Ministry of War Transport gebouwde standaard scheepstypen tijdens de Tweede Wereldoorlog

Y-1 Type s.s. Empire Ridley Bron: Imperial War Museum H 43148

Gebaseerd op de lessen geleerd tijdens de Eerste Wereldoorlog werd in oktober 1939 een Ministry of Shipping geformeerd en in 1940 werd besloten dat de Admiralty verantwoordelijk werd voor de aanschaf van schepen vanuit de overheid. Deze zouden worden beheerd door het Ministry of Shipping die de schepen zou onderbrengen bij bestaande scheepvaartmaatschappijen. Op 1 mei 1941 werd het Ministry of Shipping samengevoegd met het Ministry of Transport tot het Ministry of War Transport (MoWT).^[68]

De schepen welke in opdracht van de Britse overheid, kregen allen een naam beginnend met Empire. Op basis van de ingediende ontwerpen werden een aantal standaarden vastgesteld. Eén van de eerste standaarden waren de Y-type schepen. Dit waren stoom aangedreven vrachtschepen met een lengte van ongeveer 130 meter, gebaseerd op één en hetzelfde ontwerp. Omdat diverse scheepswerven die bouwopdrachten kregen nogal wat vrijheden ontvingen bij de bouw, ontstonden op kleine basis verschillen tussen de schepen. Het basis ontwerp bleef echter hetzelfde. De X-type schepen waren van hetzelfde ontwerp maar kregen een diesel motor.

Van met name het Y-type werden grotere hoeveelheden gebouwd en zijn zeven subtypen te onderscheiden waarvan uiterlijk alleen het Y-1 type zichtbaar afweek. De slechts twee gebouwde schepen van dit subtype, de s.s. Empire Baffin en s.s. Empire Ridley, hadden geen verhoogd voorschip. Beide schepen werden in 1943 ingericht voor het leggen van de pijpleidingen voor "PLUTO" ten behoeve van de strijd op het Europese vasteland en werden hiervoor tijdelijk hernoemd tot respectievelijk HMS Sancroft en HMS Latimer.^[69] De overige Y subtypen onderscheidden zich slechts qua details in de bovenbouw.^[70] Totaal werden 54 Y-Type schepen gebouwd. Van het X-Type werden dertien schepen gebouwd.

De X- en Y-Type schepen waren redelijk standaard schepen qua bouw voor het soort Britse vrachtschepen dat in de jaren 1930 en 1940 werden gebouwd voor het vervoer van massagoederen. De schepen hadden qua basis drie eilandverhogingen, het verhoogde voorschip, vervolgens een laadruimte, een verhoogd middenschip met stuurhuis opbouw en opbouw rond de schoorsteen met meestal daartussen een laadruimte, vervolgens wederom een laadruimte en een verhoogd achterschip, al dan niet met opbouw. Ze waren algemeen rond de 130 á 135 meter lang en rond de 17 meter breed. De schepen werden voortgedreven door een enkele dieselmotor of stoommachine welke één enkele schroef aandreef.

Standaard Britse koopvaardijschepen Bron: ONI-223

Gebaseerd op het succes van de X-Type en Y-Type schepen werd vanaf 1940 besloten een reeks standaard typen te ontwikkelen met een lengte van 136 meter. Het basisontwerp, het PF(A)-Type kon echter vanwege de formaten en voorfabricatie die in de standaard bouw werd verwerkt, slechts op enkele scheepswerven worden gebouwd. Voortbordurend op het Y-Type ontstond het bijna identieke PF(B)-Type, ook wel aangeduid als B-Type. De enig zichtbare afwijking van het Y-Type was de verder naar achter geplaatste schoorsteen. De standaard lengte werd op rond de 130 meter gebracht zodat meer scheepswerven deze konden bouwen. Op basis van het B-Type werden tevens Empire schepen gebouwd die dusdanig afweken dat ze als niet standaard werden beschouwd. Later ontstonden nog de C-Type en D-Type vrachtschepen en werden nog typen ontwikkeld die meer een klasse op zich waren. Tevens werd gedurende de Tweede Wereldoorlog door het MoWT schepen van Amerikaans ontwerp overgenomen zoals Liberty en Victory schepen die eveneens een naam beginnend met Empire ontvingen. Naast vrachtschepen begon het MoWT ook tankers te standaardiseren evenals kustvaarders.

Noten

1. Mitchell, 1990, pag. 123
2. Mitchell, 1990, pag. 48
3. Mitchell, 1990, pag. 41
4. Mitchell, 1990, pag. 85
5. Mitchell, 1990, pag. 85
6. Mitchell, 1990, pag. 112
7. Mitchell, 1990, pag. 41
8. Mitchell, 1990, pag. 112
9. Mitchell, 1990, pag. 85
10. Mitchell, 1990, pag. 122
11. Mitchell, 1990, pag. 80
12. Mitchell, 1990, pag. 72
13. Mitchell, 1990, pag. 85
14. Mitchell, 1990, pag. 70
15. Mitchell, 1990, pag. 87
16. Mitchell, 1990, pag. 70
17. Mitchell, 1990, pag. 72
18. Mitchell, 1990, pag. 86
19. Mitchell, 1990, pag. 123
20. Mitchell, 1990, pag. 111
21. Mitchell, 1990, pag. 122
22. Mitchell, 1990, pag. 80
23. Mitchell, 1990, pag. 123
24. Mitchell, 1990, pag. 112
25. Mitchell, 1990, pag. 85
26. Mitchell, 1990, pag. 80
27. Mitchell, 1990, pag. 86
28. Mitchell, 1990, pag. 86
29. Mitchell, 1990, pag. 88
30. Mitchell, 1990, pag. 87
31. Mitchell, 1990, pag. 88
32. Mitchell, 1990, pag. 87
33. Mitchell, 1990, pag. 87
34. Mitchell, 1990, pag. 87
35. Mitchell, 1990, pag. 88
36. Mitchell, 1990, pag. 88
37. Mitchell, 1990, pag. 48
38. Mitchell, 1990, pag. 88
39. Mitchell, 1990, pag. 89
40. Mitchell, 1990, pag. 72
41. Mitchell, 1990, pag. 71
42. Mitchell, 1990, pag. 88
43. Mitchell, 1990, pag. 88
44. Mitchell, 1990, pag. 89
45. Mitchell, 1990, pag. 72
46. Mitchell, 1990, pag. 88
47. Mitchell, 1990, pag. 71
48. Mitchell, 1990, pag. 89
49. Mitchell, 1990, pag. 89
50. Mitchell, 1990, pag. 89
51. Mitchell, 1990, pag. 89
52. Mitchell, 1990, pag. 89
53. Mitchell, 1990, pag. 89
54. Mitchell, 1990, pag. 89
55. Mitchell, 1990, pag. 80
56. Mitchell, 1990, pag. 80
57. Mitchell, 1990, pag. 85
58. Mitchell, 1990, pag. 75
59. Mitchell, 1990, pag. 74
60. Mitchell, 1990, pag. 75
61. Mitchell, 1990, pag. 70
62. Mitchell, 1990, pag. 75
63. Mitchell, 1990, pag. 70
64. Mitchell, 1990, pag. 74
65. Mitchell, 1990, pag. 85
66. Mitchell, 1990, pag. 70
67. Mitchell, 1990, pag. 85
68. Mitchell, 1990, pag. 1-2
69. Fenton, 2013
70. Henshaw, 2019