Duitse Zware-kruisers van de Deutschland-klasse

Inleiding

Na het einde van de Eerste Wereldoorlog, werd nagenoeg de gehele Reichsmarine-vloot van grotere schepen, op last van de geallieerden gesloopt. Via het verdrag van Versailles kreeg Duitsland geen toestemming meer om schepen in bezit te hebben met een gewicht van meer dan 10.000 ton en een geschut kaliber van 28 cm. Om deze bepalingen te omzeilen besloot men bij de wederopbouw van de Kriegsmarine een aantal schepen te produceren met een bewapening precies aan de toegestane limiet, maar met een lichtere bepantsering en kleinere afmetingen. Deze schepen waren hierdoor in feite zware kruisers met een extra zware bewapening en werden in de volksmond "vestzakslagschepen" genoemd.

Admiral Graf Spee in oktober 1938 Bron: Wilco Vermeer collection

Definitielijst

Eerste Wereldoorlog: Ook wel Grote Oorlog genoemd, conflict dat ontstond na een groei van het nationalisme, militarisme en neo-kolonialisme in Europa en waarbij twee allianties elkaar bestreden gedurende een vier jaar durende strijd, die zich na een turbulent begin, geheel afspeelde in de loopgraven. De strijdende partijen waren Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland aan de ene kant (de Triple Entente), op den duur versterkt door o.a. Italië en de Verenigde Staten, en Duitsland, Bulgarije, Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse Rijk aan de andere kant (de Centrale Mogendheden of Centralen). De strijd werd gekenmerkt door enorme aantallen slachtoffers en de inzet van vele nieuwe wapens (vlammenwerpers, vliegtuigen, gifgas, tanks). De oorlog eindigde met de onvoorwaardelijke overgave van Duitsland en zijn bondgenoten in 1918.
geallieerden: Verzamelnaam voor de landen / strijdkrachten die vochten tegen Nazi-Duitsland, Italië en Japan gedurende WO 2.
kaliber: De inwendige diameter van de loop van een stuk geschut, gemeten bij de monding. De lengte van de loop wordt vaak aangegeven in het aantal kalibers. Zo is bv de loop van het kanon 15/24 24 ×15 cm lang.
Kriegsmarine: Duitse marine, naast de Heer en de Luftwaffe onderdeel van de Duitse Wehrmacht.

Schepen in de klasse

Naam:		Gegevens:
Admiral Graf Spee (1933)		1 oktober 1932: kiellegging 30 juni 1934: tewaterlating 6 januari 1936: in dienst gesteld 17 december 1939: gezonken na zeegevecht
Admiral Scheer (1934)		25 juni 1930: kiellegging 1 april 1933: tewaterlating 12 november 1934: in dienst gesteld 9 april 1945: gezonken na bombardement
Deutschland (1933)		5 februari 1929: kiellegging 19 mei 1931: tewaterlating 1 april 1933: in dienst gesteld januari 1940: hernoemd tot Lützow
	Lützow (1940)	januari 1940: in dienst als Lützow 22 juli 1947: gezonken als doelschip

Geschiedenis

In juni 1927 besloot de Duitse Reichstag, na veel twijfel, een nieuw scheepstype te laten bouwen, onder de noemer "pantserschepen". Het uitgangspunt was simpel: de schepen moesten sneller zijn dan alles wat sterker bewapend was en sterker bewapend zijn dan alles wat sneller was. Met deze uitgangspunten werden drie schepen op stapel gezet in de zogenaamde Deutschland-klasse.

Grote gewichtsafname werd bereikt door de toepassing van nieuwe lastechnieken. Voor de aandrijving werd afgestapt van de gangbare kolenturbines en kregen de schepen dieselaandrijving. Maar liefst acht MAN 9 cilinder tweetakt dieselmotoren konden zo een snelheid opleveren van 28 knopen. Het ontwerp kwam door de toegepaste technieken, met een leeggewicht 11.669 ton, net binnen de toegestane 15% afwijking op de internationale verdragen.

De hoofdbewapening zou bestaan uit zes 28 cm L/54,5 kanonnen in twee geschutskoepels van drie kanonnen. Daarnaast bestond de secundaire bewapening uit acht 15 cm L/55 kanonnen. De luchtafweer zou bestaan uit drie 8,8 cm luchtafweerkanonnen (later zes en in 1940 vervangen door zes 10,5 cm kanonnen) en verscheidene 37 mm en 20 mm kanonnen. Aanvullend hierop bezaten de schepen twee batterijen met elk vier 53,3 cm torpedolanceerbuizen.

Totaal zouden in de Deutschland-klasse, drie schepen worden gebouwd, de Deutschland (1933) (vanaf 1940 de Lützow (1940) genaamd), de Admiral Graf Spee (1933) en de Admiral Scheer (1934).

Technische gegevens

	Klasse:	Deutschland-klasse
	Aantal in klasse:	3
	Land:	Duitsland
	Type:	Panzerkreuzer / Zware-kruiser
	Waterverplaatsing:	Standaard: 10.600 lt (10.800 t) Maximaal: 14.290 lt (14.520 t)
	Lengte:	186 meter
	Breedte:	21,69 meter
	Diepgang:	7,25 meter
	Aandrijving:	8 MAN dieselmotoren 2 schachten 54.000 pk (53.260 shp; 39.720 kW)
	Snelheid:	26 knopen (48 km/u)
	Bereik:	19.000 km (bij 20 knopen)
	Bepantsering:	geschutskoepels: 140 mm romp: 80 mm dek: 45 mm
	Bewapening:	2x3 28 cm geschut 8x 15 cm geschut 3x 8.8 cm luchtafweergeschut 2x4 53.3 cm torpedolanceerbuizen
	Bemanning:	619

Definitielijst

kruiser: Snelvarend oorlogsschip van 8000-15000 ton, geschikt voor diverse taken als verkenning, verkenningsafweer en konvooibescherming.

Informatie

Artikel door:: Wilco Vermeer
Geplaatst op:: 18-05-2003
Laatst gewijzigd:: 19-10-2020
Feedback?: Stuur het in!

Bronnen

- Breyer S., Pocket Battleship Admiral Graf Spee, Schiffer Publishing, 1989
- Gilbey J., Langsdorf of the Graf Spee- Prince of honor, uitgave auteur, 1999
- Koop G. en K.P. Schmolke, Pocket Battleships of the Deutschland Class, Naval Institute Press, 2000
- Feldgrau
- Naval Encyclopedia of World War 2