Waarom werden sommige mensen ‘fout’ tijdens de Duitse bezetting (tweede wereldoorlog)? De inmiddels overleden historicus Paul van de Water deed onderzoek naar de Landwacht, een paramilitaire eenheid die voor de nazi’s verraadde, mishandelde en moordde.
Maar liefst 500.000 mensen durfden in 1943 de onderdrukking van de Duitsers te trotseren tijdens de April-meistakingen. Het was de grootste staking die ooit in Nederland heeft plaatsgevonden en verspreidde zich als een lopend vuurtje over het hele land. De bezetter sloeg vanzelfsprekend hard terug. Er sneuvelden 200 stakers en honderden werden er naar strafkampen afgevoerd. Het is opmerkelijk dat deze aangrijpende gebeurtenissen niet in ons collectieve geheugen gegrift staan.
‘Graven in de vuurlinie’ onderzoekt de geschiedenis van het spergebied langs de Rijn in Gelderland in de periode 1944-1945. Direct na de Slag om Arnhem moeten ruim 200.000 bewoners hiervandaan vertrekken. Toch is het frontgebied daarna niet compleet verlaten. Duizenden Nederlanders leggen hier onder Duitse dwang de Panther-Stellung aan. Deze verdedigingslinie volgt de rivier van de Duitse grens tot de Grebbeberg. De mannen komen uit de regio en uit steden als Rotterdam, Utrecht, Apeldoorn en Groningen. Zij graven letterlijk in de vuurlinie van de geallieerden. Historisch onderzoekster Karin van Veen doet onderzoek naar deze verdedigingslinie. Recent verscheen van haar het eerste deel van de trilogie die ze over dit onderwerp publiceert. We stelden haar hierover via e-mail enkele vragen.
BERLICUM - Eva Boserup uit Denemarken is vernoemd naar haar oma Eva de Man uit Berlicum, die in de Tweede Wereldoorlog met haar vijf kinderen op gruwelijke wijze aan haar einde kwam. Zondag werden zij herdacht met zes Stolpersteine.
Op 16 april 1945 werden vanuit de richting Arnhem en Brummen de zeven dorpen van de gemeente Rheden en Rozendaal bevrijd van de Duitse bezetters. In het kader van 450 jaar Gemeente Rheden werd de bevrijdingsrit dit jaar gehouden op zaterdag 15 april. Aan de rit deden zestig originele oorlogsvoertuigen mee. Wij maakten deze foto's in Spankeren.
Ede werd op 17 april 1945 bevrijd. Op 15 april 2023 was de jaarlijkse herdenking hiervan bij het bevrijdingsmonument. Na een korte toespraak door burgemeester Verhulst, werden bloemen gelegd.
Op vrijdag 14 april 2023 zijn in Otterlo op drie locaties nieuwe Stolpersteine (struikelstenen) gelegd. De Duitse kunstenaar Gunter Demnig was hiervoor persoonlijk gekomen, zoals hij altijd probeert te doen als er in een plaats voor het eerst stolpersteine worden aangebracht.
De documentaire De Onbekende Bevrijders vertelt het verhaal van zes Tsjechische bemanningsleden die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nieuwe Niedorp in Noord-Holland neerstortten.
Op woensdag 12 april was de lancering van de buitenexposities en de eerste podcasts van het project 'Ik kom terug'. In Arnhem (twee locaties), Ede, Renkum en Overbetuwe werden tegelijkertijd de buitenexposities geopend. Daarna was er een officiële bijeenkomst in het Airbornemuseum is Oosterbeek.
Derkje van Lier-Wensink, de moeder van de Utrechtse verzetsheldin Truus van Lier, krijgt een struikelsteen.
Op vrijdag 7 april 2023 is Benjamin Ferencz op 103-jarige leeftijd overleden. Dat wordt onder andere gemeld door The New York Times. Hij was de laatste nog levende aanklager van de naoorlogse processen in Neurenberg tegen nazi-misdadigers.
Frank van Dijk van de Stichting 18 September viel van de ene verbazing in de andere toen hij alle namen onderzocht die op het oorlogsmonument op het Stadhuisplein in Eindhoven staan. Er staan 22 namen op van Eindhovenaren met een fout oorlogsverleden. Bijna de helft daarvan had ik zonder al te veel moeite gevonden als SS'er of NSB'er. Ik heb me zo vaak afgevraagd hoe dit kan.
Op het oorlogsmonument in Eindhoven blijken al jaren namen te staan van mensen met een fout verleden. Het gaat in totaal om 22 mensen, onder wie SS'ers, NSB'ers en leden van de Duitse Wehrmacht. Dat blijkt uit onderzoek van de Stichting 18 September, waar het Eindhovens Dagblad over schrijft.
In Horn is afscheid genomen van Tweede Wereldoorlog-veteraan Leo Hendrikx. Als eerbetoon aan de Engelandvaarder vloog tijdens het binnendragen van de kist een Spitfire boven het Limburgse dorp, meldt 1Limburg.
Veteraan Roly Armitage (98) is aan een haast onmogelijke missie begonnen. De Canadees redde naar eigen zeggen in 1944 een jongen en een meisje in de buurt van het vliegveld in Eindhoven. Hij zoekt nu contact met ze. Lastig detail: de jongen, ene Jan, was destijds zo'n 6 jaar oud en zou nu dus 85 moeten zijn. Het is een speld in een hooiberg.
Vandaag is bekend geworden dat de Britse veteraan Roy Maxwell is overleden. In het najaar van 1944 vocht hij tijdens de Slag om de Schelde met No4 Commando. Roy was op 4 en 5 mei 2022 nog in Nederland. Hij is 101 jaar oud geworden.
Het Spaarbankbos is zaterdag 8 april het toneel van een excursie onder leiding van Albert Metselaar. Hij vertelt over de acht slachtoffers van executies in het bos. Vorig jaar onthulde burgemeester Loohuis daar een gedenkteken.
Een Escape Room Anne Frank zoals in Valkenswaard zal het niet worden, toch zijn ze in Wassenaar allesbehalve gerust over de toekomstige bestemming van de voormalige bunker van Seyss-Inquart. Een bioscoop, casino of evenementenhal zijn in theorie nog altijd mogelijk als zich een koper meldt voor het al jaren leegstaande pand op landgoed Clingendael.
Tweede Wereldoorlog-veteraan Leo Hendrikx is op 99-jarige leeftijd overleden. Hendrikx vocht in de oorlog met zijn Spitfire-jachtvliegtuig vanuit Engeland tegen Duitsland. Hendrikx was volgens Defensie een van de laatste nog levende Engelandvaarders. Dit zijn Nederlanders die tijdens de Tweede Wereldoorlog naar Engeland ontsnapten om zich daar aan te sluiten bij de geallieerde troepen.
Vier struikelstenen ter nagedachtenis aan de Joodse familie Aronius lagen bijna tien jaar voor het verkeerde huis in Zwartsluis. Nieuw onderzoek bracht de fout van de gemeente Zwartewaterland aan het licht.
Fotograaf Rolf Baas en schrijver Ad van Liempt reisden kriskras door Duitsland en bezochten, fotografeerden en beschreven de plekken waar het in Hitler-Duitsland is gebeurd, de wel bekende net zo goed als de volslagen onbekende. In zes afleveringen vertellen ze over wat ze zagen en leerden, in elk deel een ander thema. Memorabele locaties uit het Derde Rijk (1933-1945) waar de absurditeit en gruwelijkheid voelbaar zijn. Sommige bekend, sommige onbekend. Maar als je er staat realiseer je je: hier is het gebeurd.
Zijn uniform en vliegeniersbril krijgen een plekje in het oorlogsmuseum in Fort Vuren. Piloot Albert C. Lichter sprong - bijna tachtig jaar geleden - net op tijd uit zijn Mustang P-51 toen deze boven Giessen-Oudekerk werd neergehaald. Zijn kleinzoon geeft de spullen van zijn opa in bruikleen. ,,Het blijft bijzonder.’’
DOOR HAROLD MAKASKE - Voor tien cent per week was je in 1940 geabonneerd op de Libelle. Iedere week kreeg je dan zo'n 100 pagina's feitelijke informatie over het huishouden, het koninklijk huis, voeding en kleding. Het blad uit die tijd lijkt oppervlakkig gezien, qua inhoud, op de Libelle zoals wij die nu kennen. Gewoon een gezellig weekblad zonder actueel nieuws.