Op de begraafplaats van het Gemenebest in Oosterbeek, ook wel de Airborne begraafplaats genoemd, kunnen veteranen van de Slag om Arnhem na hun overlijden hun as laten bijzetten. Op vrijdag 20 september 2024 waren er plechtige ceremonies waarin de as van Bill Williams van het 3e bataljon van het Parachute Regiment en van Joe Mawdsley van het 1 Border Regiment werd bijgezet.
Bill Williams
Bill Williams in 2019
In Bunnik is vandaag een bom uit de Tweede Wereldoorlog ontmanteld, nadat de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) de ontsteker met succes van de bom had verwijderd. Dat betekent dat de bewoners van zestien woningen in de omgeving, die uit voorzorg waren ontruimd, weer terug naar huis mogen. Ook het treinverkeer tussen Utrecht en Driebergen is hervat. De noodverordening die in een deel van het gebied gold, is door de burgemeester om 10.45 uur opgeheven.
het briefje dat Bartus Lubbersen eind 1944 nog snel uit de trein op weg naar Duitsland gooide. Maar hij kwam niet meer thuis. Bartus kwam op 19 december datzelfde jaar om in concentratiekamp Neuengamme.
BRABANT BEVRIJDLOON OP ZAND - Tot op de dag van vandaag ondervindt Truus Bennebroek-van Noije uit Loon op Zand de gevolgen van een ongeluk in de oorlog. ‘Even naar de bakker’ eindigde voor haar in een noodhospitaal. Na een lange herstelperiode wist ze zich in de rest van haar leven toch te redden. ,,Maar hakken heb ik nooit kunnen dragen.”
Ongeveer de helft van de militairen van de Britse 1st Airborne DIvision die in de Slag om Arnhem vochten, waren para's. De overige mannen kwamen per zweefvliegtuig. Deze zweefvliegtuigen werden bestuurd door Glider Pilots. DIt waren goed getrainde militairen die na de landing meevochten, o.a. bij het verdedigen van de perimeter in Oosterbeek. De Glider Pilots van de Slag om Arnhem hebben zware verliezen geleden. Het was daarom goed dat er in 2019 bij het Glider Landmark te Wolfheze een monument voor hun regiment werd onthuld. Op vrijdag 20 september 2024 werd hier een herdenking gehouden.
Naast officiële genodigden en nabestaanden van van Glider Pilots, was Arnhem veteraan Geoff Roberts van het 7th Battalion KOSB bij de plechtigheid aanwezig. Van de zes veteranen van de Slag om Arnhem die nog in leven zijn, was hi de enige die dit jaar naar de herdenkingen kon komen.
Tijdens de eerste dagen van de Slag om Arnhem in september 1944 is er in West Arnhem zwaar gevochten. De Britse AIrborne militairen ondervonden zware tegenstand van de Duitsers bij hun pogingen om de Rijnbrug te bereiken. Ieder jaar is op de vrijdag in het 'Arnhem weekend' een herdenking bij het monument September 1944. Ook dit jaar was de opkomst groot.
Elk jaar houden Nederlandse commando's een korte herdenking bij het graf van August Bakhuis-Roozeboom op de Airborne begraafplaats in Oosterbeek. Commando Bakhuis Roozeboom van No. 2 (Dutch) Troop was een van de twaalf Nederlandse commando's die tijdens de Slag om Arnhem waren toegevoegd aan de Britse 1st Airborne Division. Op 19 september 1944 kwam Bakhuis-Roozeboom om het leven toen de Jeep waarin hij zat onder vuur werd genomen bij het station Oosterbeek Laag.
De gemeente Hilversum laat historisch onderzoek doen naar het handelen van Willem Vogt tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat meldt omroep NH. Het oorlogsverleden van de AVRO-oprichter, tevens ereburger van Hilversum, kwam onlangs aan bod in de documentaire Het Verraad van Hilversum.
In Bunnik wordt dinsdag een vliegtuigbom uit de Tweede wereldoorlog ontmanteld.
Het negende boek van TracesOfWar-medewerker Kevin Prenger ligt nu in de (online) boekwinkel. Het is getiteld ‘Van kinderwieg tot soldatengraf‘ en gaat over onderwijs en indoctrinatie van de jeugd in nazi-Duitsland.
In aanloop naar de Nationale Dodenherdenking van 4 mei 2023 verscheen de prachtige podcast Stille Herinnering. De 8-delige serie is nu uitgebreid met een 9de aflevering. Deze is vanaf maandag 7-10-2024 te beluisteren op Spotify.
De podcast herinnert ons aan de vroege morgen van dinsdag 24 oktober 1944. Toen werden op de Apollolaan in Amsterdam 29 mannen door een vuurpeloton van de Duitse Sicherheitsdienst gedood. De slachtoffers waren vrijwel allemaal verzetsman. De fusillade was een vergelding voor de liquidatie van de belangrijke Sicherheitsdienst medewerker Herbert Oelschlägel door het Amsterdamse verzet. Dit jaar is het 80 jaar geleden.
Waarom deze podcast?
Het doel van de makers is het dramatische verhaal achter het Verzetsmonument te vertellen. In hun strijd voor rechtvaardigheid overschatten de moedige verzetsmannen hun eigen mogelijkheden en onderschatten zij de slagkracht van de meedogenloze vijand. Met de podcast willen de makers niet alleen hun oom maar alle 29 slachtoffers op een nieuwe manier blijven gedenken en hun nabestaande informeren over wat er precies is gebeurd.
NIJVERDAL – In het Memory Vrijheidsmuseum in Nijverdal is vanaf 27 september de tentoonstelling over V- wapens te zien. De expositie duurt tot oktober 2025 en is de eerste in Nederland die de ontwikkeling en vooral de verschrikkelijke gevolgen van het gebruik laat zien van de Duitse V-1 en V-2 tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vele van deze projectielen werden vanuit de gemeente Hellendoorn afgeschoten.
In de nacht van 25 op 26 september 1944 trokken de mannen van de 1e Britse Airborne Divisie vanuit de perimeter in Oosterbeek de Rijn over. De gewonden moeten hierbij worden achtergelaten. Na negen dagen vechten kwam er hiermee een eind aan de Slag om Arnhem.
Op de 25e september 2024 werd de jaarlijkse stille tocht gehouden vanaf de oude kerk in Oosterbeek naar het monument bij de oversteekplaats op de Rijnoever waar de militairen met bootjes van de Canadese engineers werden opgehaald. Sommige militairen probeerden zwemmend de overkant te halen. Bij het monument werd een korte herdenking gehouden.
Op 20 september 2024 is bij het huis aan Annastraat 2 in Oosterbeek een plaquette onthuld ter nagedachtenis aan soldaat Albert Willingham. Op 20 en 21 september 1944 was in dit huis het hoofdkwartier van het 10e bataljon van het Parachute Regiment dat dit deel van de Oosterbeekse perimeter verdedigde. In de kelder schuilden burgers en militairen. Toen een Duitse militair een handgranaat in de kelder gooide, heeft soldaat Albert Willingham de burgers beschermd door hen af te schermen door voor de handgranaat te gaan staan. Albert kwam hierbij om en is kort daarna begraven in de tuin van dit huis, Na de oorlog is hij herbegraven op de Airborne begraafplaats in Oosterbeek.
Op zondagmiddag 22 september werd bij het Air Despatch Monument in Oosterbeek de jaarlijkse herdenking gehouden. Tijdens Slag om Arnhem waren de Air Despatchers de mannen die tijdens de bevoorradingsvluchten de ladingen uit de transportvliegtuigen moesten duwen. Dit was gevaarlijk werk. Veel Air Despatchers zijn hierbij omgekomen.
Op vrijdag 20 september werd bij het monument September 1944 de jaarlijkse herdenking gehouden voor de Airborne militairen die hier tijdens de eerste dagen van de Slag om Arnhem zwaar gevochten hebben. Bij de herdenking is er verder veel aandacht voor de bewoners van deze wijk die door deze gevechten veel slachtoffers te betreuren hadden.
Op de Airborne begraafplaats in Oosterbeek werd vanmorgen de Airborne Memorial Service gehouden. Het was heel druk vanwege de 80-jarige herdenking, het mooie weer en het koninklijke bezoek van Her Royal Highness The Princess Royal uit Engeland.
De toenmalige gemeentebesturen van Goeree-Overflakkee hebben tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog geen Joods vastgoed aangekocht. Maar ze waren wel betrokken bij het leeghalen van Joodse huizen, het beheren van deze panden en het uitvoeren van verschillende anti-Joodse maatregelen. Zo gaven burgemeesters gedwee en punctueel informatie over hun Joodse inwoners door aan de bezetter.
Dat staat te lezen in het onderzoek van historica drs. Betsy Biemond-Boer naar de rol van de gemeenten van Goeree-Overflakkee bij de ontrechting en het rechtsherstel van Joodse burgers en hun bezittingen tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Ontrechting is het stelselmatig ontnemen van rechten van een bepaalde groep mensen. De toenmalige gemeenten op Goeree-Overflakkee telden toen de oorlog uitbrak 63 Joodse inwoners, waarvan slechts 6 de naziterreur overleefden.
Het onderzoek is uitgevoerd op verzoek van de gemeenteraad van Goeree-Overflakkee. Drs. Biemond presenteert het onderzoeksrapport aan de raad op 26 september. Daarbij zijn ook nabestaanden van Joodse families aanwezig.
‘Ik kon dat niet begrijpen’
Het rapport heeft als titel ‘Ik kon dat niet begrijpen.’ Het is een citaat van overlevende Debora Rood. Zij gaf in een brief aan niet te begrijpen dat Joodse overlevenden zo weinig steun en aandacht kregen. Ook na de oorlog. Dat was ook op Goeree-Overflakkee zo. Er was geen speciaal beleid of aandacht voor de enkele overlevenden.
Via een overeenkomst kregen overlevenden eigendommen wel terug. Maar het was een langdurig en kostbaar proces met een ingewikkelde administratie. De overlevenden moesten bijvoorbeeld zelf de kosten van de opslag betalen. De onderzoekster omschrijft de houding van de gemeenten als ‘kil, tragisch en bureaucratisch’.
‘Grondig en zorgvuldig onderzoek’
In veel gemeenten vinden momenteel soortgelijke onderzoeken plaats. Het beeld dat uit het onderzoek komt verschilt niet veel van andere gemeenten. Dat maakt het echter niet minder schokkend. “Op systematische wijze heeft de bezetter onze Joodse inwoners hun rechten en bezittingen ontnomen. Het is pijnlijk dat gemeentebesturen bij de uitvoering van die maatregelen direct betrokken waren”, reageert wethouder Berend Jan Bruggeman.
Op zaterdag 28 september hebben dove bezoekers gratis entree tot Nationaal Monument Kamp Vught, het herinneringscentrum op een deel van het SS-concentratiekamp Vught. Dove bezoekers kunnen met de videotour junior in Nederlandse Gebarentaal (NGT) zelfstandig de route door het museum en de gebouwen doorlopen. De videotour is ontwikkeld voor jongeren vanaf 10 jaar, maar is ook te gebruiken voor volwassen dove bezoekers. In de toekomst hoopt NM Kamp Vught ook een NGT vertaling van de algemene tour te kunnen ontwikkelen.
De videotour junior NGT is sinds de zomer beschikbaar en is een variant op de audiotour junior ‘Achter prikkeldraad’ waarmee bezoekers vanaf 10 jaar op pad gaan in de vaste expositie en op het voormalig kampterrein. De videotour junior sluit aan op het verhaal van de vaste expositie ‘Kamp Vught: zeven seizoenen en 32.000 verhalen’. Bijzonder is dat ook zeven dove jongeren ‘vertellers’ zijn in de videotour.
Poesiealbum
In Kamp Vught zaten meerdere Joodse dove kinderen gevangen. Het verhaal van de dove schoolvriendinnetjes Corrie, Bilsie en Elly is in de videotour opgenomen. Corrie zag meerdere Joodse leerlingen verdwijnen. Onder hen ook Bilsie en Elly, die mee moesten met de beruchte Kindertransporten vanuit Kamp Vught naar vernietigingskamp Sobibor. Een replica van het poesiealbum met een gedicht van Bilsie is onlangs toegevoegd aan de vaste expositie.
Praktische informatie
De aanbevolen minimum leeftijd voor een bezoek aan Nationaal Monument Kamp Vught is 10 jaar. Dove bezoekers kunnen de MapMyVisit-App downloaden op hun eigen telefoon voorafgaand aan het museumbezoek. In NM Kamp Vught volgen zij met deze app de route langs 16 verhaalpunten
Op zaterdag 21 september 2024 werd op de Ginkelse Heide bij Ede onder prachtige weersomstandigheden de Airborne luchtlanding en herdenking gehouden. Vanwege het 80-jarige jubileum was koning Willem Alexander hierbij uitgenodigd. Verder was er er een groep veteranen uit de Tweede Wereldoorlog. Naast de 'mass drops' sprongen Parachute Group Holland uit een originele Dakota en waren er displays van de Nederlandse Spitfire en de Britse Avro Lancaster.
Veel oorlogsfilms laten meeslepende veldslagen en heldhaftige sabotage-acties zien. Maar de film Burgemeestersmoord, die vrijdag in première gaat, is veel subtieler. Filmmaker Daan Blommers boog zich over de gruwelijke moord op twee Brabantse burgemeesters, slechts enkele maanden voor de bevrijding in de Tweede Wereldoorlog. Ze werden door Nederlandse SS-ers op een landweg geëxecuteerd.
In de bodem van het Van Veldhuizenbos in Dronten liggen resten van een vliegtuigwrak uit de Tweede Wereldoorlog. Het gaat waarschijnlijk om een Avro Lancaster-bommenwerper van de Britse Royal Air Force.
Op donderdagmiddag 19 september 2024 was de onthulling van een plaquette voor George A. Bowers en Robert W. Thompson, Airborne soldaten van het 11e Bataljon van het Parachute Regiment. Beiden waren overleden en werden in de oorlog door burgers begraven in een veldgraf in wat nu de speeltuin De Calluna is. Na de oorlog zijn George Bowers en Robert Thompson herbegraven op de Airborne War Cemetery in Oosterbeek, graven 28.C.9. en 28.C.10. Familieleden van Thompson woonden de ceremonie bij. Later in de middag hebben de nabestaanden bloemen gelegd bij de graven in Oosterbeek.